کره شمالی قربانی توافق چین و آمریکا
نیویورک تایمز از معامله پشت‌پرده مقام‌های چینی با واشنگتن بر سر پیونگ یانگ خبر داد.
این روزنامه آمریکایی می‌نویسد: اگرچه «شی جین پینگ»رئیس‌جمهور چین خواستار «خویشتنداری» طرفین و جلوگیری از برخورد نظامی شده است، اما در دیداری که رهبران چین و آمریکا در «مارالاکو»- فلوریدا- داشتند به‌نوعی به درک مشترک یا توافق رسیدند تا «رفتار کیم جونگ اون را تغییر دهند». چینی‌ها اگرچه خواستار برخورد نظامی تمام‌عیار نیستند، اما از «نشان دادن ضرب شست» از سوی قدرتی دیگر استقبال می‌کنند. در پس ذهن رهبران پکن ظاهرا این اندیشه در غلیان است که حمله محدود نظامی آمریکا ممکن است پیونگ یانگ را «گوشمالی» دهد. به گزارش دنیای اقتصاد، «کره‌شمالی و آمریکا با شمشیرهای از نیام برکشیده به‌دنبال انتقام از یکدیگر هستند و ابرهای سیاه و توفانی بر فراز منطقه دیده می‌شود.» این بخشی از سخنان «وانگ یی»، وزیر خارجه چین در مورد مانور قدرت آمریکا و کره‌شمالی است که هر دو در مسیر تقابل و رو دررویی نظامی قرار گرفته‌اند. این مقام چینی که با نگرانی تحولات شبه جزیره را دنبال می‌کند و مقام‌های کشورش در تماسی هرروزه با کاخ سفید هستند، می‌گوید: «اگر جنگ شروع شود، بار این مجرمیت تاریخی بر دوش آمریکا و هر دو کره خواهد بود و باید هزینه این کار را بپردازند.» به نوشته نیویورک‌تایمز، بخشی از بحران شبه جزیره کره ریشه در سیاست‌های پکن دارد. آنها می‌گویند سیاست یک بام و دو هوای چین و بندبازی با آمریکا و کره‌شمالی باعث شد وضعیت به اینجا برسد. اگر پکن زودتر دست به کار شده بود، بندبازی و کسب امتیاز از طرفین را رها می‌کرد و سیاست روشنی در قبال شبه جزیره داشت، شبح جنگ بر فراز شبه جزیره دیده نمی‌شد. متخصصان آمریکایی بر این باورند که لفاظی‌های وزیر خارجه چین در راستای انداختن بار مسوولیت بر دوش آمریکایی‌ها است تا اگر اتفاقی رخ داد، خود شانه خالی کرده و آمریکا را مقصر اعلام کنند.
آیا میراث خاندان کیم بر باد می‌رود؟
اکنون پیونگ یانگ بیش از هر زمانی به جنگ با واشنگتن و سئول (همسایه جنوبی) نزدیک است. در صورت وقوع جنگ چه بسا میراث خاندان کیم بر باد رود. اکنون تن «کیم ایل سونگ» پایه‌گذار این کشور در گور می‌لرزد زیرا کشوری که او و فرزندش «کیم جونگ ایل» با چنگ و دندان نگه داشتند و از بحران‌ها عبورش دادند و دودستی تقدیم «کیم جونگ اون» کردند ممکن است از سوی این نواده چموش بر باد رود. برخی با خوش‌بینی مفرط از این احتمال دم می‌زنند که ممکن است دو کره یک گام به اتحاد نزدیک شوند. اکنون سیاست «هراس‌افکنی» به یکی از ابزارهای سیاست بین‌الملل تبدیل شده است. کشورهای صاحب قدرت با «اهریمنی جلوه دادن» برخی رهبران جهان سوم و بسیج رسانه‌ای علیه آنان حربه لازم برای سرنگونی یا برخورد نظامی با آنها را فراهم می‌کنند. امروز جهان، جهان منافع و سیاست است نه رفاقت‌ها و دوستی‌ها. آنجا که کشوری پا از حریم خود فراتر بگذارد و به تهدید دیگران بپردازد و افزون بر آن فاقد ابزارهای قدرت هم باشد باید هزینه تهدیدات خود را با قربانی شدن پیش پای قدرت‌های بزرگ بپردازد.
از چین به‌عنوان حامی کره‌شمالی و تکیه‌گاه این کشور یاد می‌شود. اما آیا چین تا ابد حاضر است هزینه تهدیدات «اون» را بپردازد و منافع و بده بستان‌های خود با ابرقدرت را فدای کشوری دست چندم کند؟ واقع‌گرایی چنین چیزی را رد می‌کند. چنین است که نیویورک‌تایمز از معامله پشت‌پرده مقام‌های چینی با واشنگتن بر سر پیونگ یانگ خبر می‌دهد و می‌نویسد شاخ و شانه‌های چین «احتمالا» یک ژست سیاسی است. این روزنامه آمریکایی می‌نویسد اگرچه «شی جین پینگ» خواستار «خویشتنداری» طرفین و جلوگیری از برخورد نظامی شده است اما در دیداری که رهبران چین و آمریکا در «مارالاکو»- فلوریدا- داشتند به نوعی درک مشترک یا توافق رسیدند تا «رفتار کیم جونگ اون را تغییر دهند.» چینی‌ها اگرچه خواستار برخورد نظامی تمام عیار نیستند اما از «نشان دادن ضرب شست» از سوی قدرتی دیگر استقبال می‌کنند. چینی‌ها «سیاست‌بازان» ماهری هستند. حتی از درگیری‌های نظامی نیز به نفع منافع خود بهره‌برداری می‌کنند. در پس ذهن رهبران پکن ظاهرا این اندیشه در غلیان است که از یک‌سو، حمله محدود نظامی آمریکا ممکن است پیونگ یانگ را «گوشمالی» دهد. از سوی دیگر، خودشان دست به کار اقدام نظامی نشده‌اند و بعدها می‌توانند به رهبران پیونگ یانگ بگویند که «به توصیه‌های ما گوش نکردید.» نیویورک‌تایمز به نقل از مقام‌هایی که به متن گفت‌وگوها و مذاکرات رهبران چین و آمریکا دسترسی داشتند، می‌نویسد: «چینی‌ها پذیرفتند که به برخورد با بانک‌های درجه دویی بپردازند که به تامین مالی تجارت کره‌شمالی می‌پرداختند.» اما معلوم نیست این برخورد به چه شکل است. ترامپ تلاش زیادی کرده تا «قایق»های حامل زغال سنگ کره‌شمالی به سوی چین را با مشکل مواجه کند. پکن نیز در این زمینه تلاش کرده موانعی در تجارت کره‌شمالی با خود به‌وجود آورد. اما دومین گام چیست؟ ظاهرا پس از اقدام اقتصادی، همکاری اطلاعاتی هم میان پکن- واشنگتن شروع شده است. اقدامی که در نوع خود بی‌نظیر است. این اقدام اطلاعاتی شامل توافق بر سر به اشتراک‌گذاری اطلاعات در مورد کشتی‌های مظنون حامل اسلحه و سایر کالاهای غیرقانونی است. این اقدام باعث می‌شود کشتی‌های کره‌ای مورد بازرسی قرار گرفته و محدودیت برایشان ایجاد شود. گفته می‌شود قرار است این هفته مایک پنس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، به سئول سفر کند. برخی این سفر را در راستای قطعیت حمله واشنگتن به پیونگ یانگ و مشورت با سئول ارزیابی می‌کنند. ناو کارل وینسون که عازم شبه‌جزیره شده شامل رزمناوی با سپر ضد موشکی است.
نظریه‌های سیاسی چه می‌گویند؟
برای بررسی رفتار بازیگران سیاسی در نظام بین‌الملل نظریات بسیار زیادی مطرح شده است. یکی از این نظریه‌ها، «نظریه بازی»ها است که به گفته ریچارد اسنایدر «وسوسه بسیار قدرتمند دستیابی به یک طرح شناخته‌شده و شسته رفته برای تحلیل است.» یکی از این نظریات بازی با حاصل جمع غیرصفر است که در آن برد و باخت‌های دو بازیگر سر‌به‌سر می‌شود. این نظریه بیشتر در مورد بازیگرانی کاربرد دارد که از توانایی‌ها یا ظرفیت‌های قابل‌توجه – اگر نگوییم برابر- برخوردار باشند. در این نظریه، برد یا باخت هر یک از بازیگران برد یا باخت طرف دیگر به حساب می‌آید. این نظریه در مورد کره‌شمالی- آمریکا قابل انطباق نیست، چرا که ظرفیت‌های طرفین برابر نیست. در مورد این دو کشور نظریه بازی با حاصل جمع صفر کاربرد بیشتری دارد که در آن برد یکی (آمریکا) به یقین باخت دیگری (کره‌شمالی) است.
اگرچه از استراتژی «مشت بسته» یا «سیلی نظامی» هم سخن رفته اما به نظر می‌رسد نظریه «بازی ترسوها» یا «Chicken Game» کاربردی‌تر باشد. این نظریه می‌گوید اگر یکی بترسد و منحرف شود دیگری می‌برد. می‌توان این نظریه را قابل کاربست به نزاع موجود میان آمریکا- کره‌شمالی دانست. در منازعه فعلی، طرف ترسیده کره‌شمالی است. بازنده به استراتژی تهدید، ادبیات تحقیر و توهین‌آمیز و رفتارهای پرخاشگرانه، تهاجمی و بی‌ثبات ساز روی می‌آورد. کره‌شمالی با صدور بیانیه‌هایی اعلام کرده در صورت حمله پیشگیرانه نظامی از سوی آمریکا، لس‌آنجلس، سئول و مناطق دیگر را هدف قرار خواهد داد. این کشور همچنین : «به یک جنگ تمام عیار با یک جنگ تمام عیار دیگر پاسخ می‌دهیم و با یک جنگ اتمی به شیوه خودمان پاسخ خواهیم داد» و دست به «مقابله‌ای بی‌رحمانه» خواهیم زد. از دیگر نمودهای ترس در بازیگری که دچار وحشت شده بسیج گسترده مردمی در داخل و تلاش برای مشروعیت‌سازی با ابزارهای وحشت‌آفرینی در داخل است. رژه نظامی گسترده در کره، رونمایی از تجهیزات نظامی و چنگ و دندان نشان دادن همگی حاکی از این است که بازیگر ترسو تلاش دارد تا قدرت خود را با هوچی‌گری به نمایش بگذارد در حالی که بازیگر برنده با حالتی از اعتماد به نفس و به شکلی خزنده پیش می‌آید. بازیگر ترسو (در اینجا کره‌شمالی) با پرخاشگری لفظی می‌گوید: «آمریکا خشن تر، وحشی‌تر و تهاجمی‌تر شده است... اگر آنها بخواهند آماده جنگیم.»
نکته قابل ذکر این است که آزمایش‌های هسته‌ای کره‌شمالی در حد و اندازه‌ای نیست که تهدیدی برای «هژمون» به حساب آید. تمام تجهیزات نظامی کره‌شمالی بازمانده از دوران جنگ جهانی است. کره‌شمالی بیست و چهارمین کشور جهان به لحاظ قدرت نظامی است. آنچه برای این کشور «قدرت» به شمار می‌آید و می‌تواند به آن ببالد شمار نیروهای نظامی آن است. گفته می‌شود کره‌شمالی 13 میلیون نیروی انسانی برای شرکت در جنگ دارد که از این میان حدود 10 میلیون نفر مناسب خدمت نظامی هستند. این کشور فاقد ابزارهای قدرت است. تمام تجهیزات نظامی این کشور- از جمله توان هسته‌ای- همچون «ترقه»ای در برابر تجهیزات و برتری‌های نظامی آمریکا است.
شبح ناامنی سایه‌های خود را می‌گستراند
دولت ژاپن اعلام کرد که در شورای امنیت ملی بحث خارج کردن 57 هزار شهروند ژاپنی از سئول را به بحث گذاشته است. سئول هم از مدت‌ها پیش به آمادگی و تجهیز نظامی پرداخته است. از سوی دیگر هزاران تن از سربازان کره‌شمالی در میدان کیم ایل سونگ و همزمان با آغاز جشن‌های این کشور رژه رفتند. به گزارش گاردین، کره‌شمالی جشن‌های ملی خود را با رژه گسترده نظامی برای بزرگداشت تولد کیم ایل سونگ، بنیانگذار این کشور از دیروز شنبه آغاز کرد و هشدار داد که آماده است تا دست به شدیدترین اقدام در پاسخ به هرگونه تجاوزی از سوی آمریکا بزند.
خودروهای نظامی و ده‌ها هزار تن از سربازان کره‌شمالی میدان کیم ایل سونگ در پایتخت را با حضور خود پر‌کرده و با مارش نظامی وفاداری خود را به کیم جونگ اون، رهبر این کشور اعلام کردند. همچنین گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه پیونگ یانگ در حال آماده‌سازی برای انجام یک آزمایش جدید اتمی است، شدت گرفته است. همچنین، در زادروز بنیانگذار این کشور برای اولین بار حین یک رژه نظامی در پیونگ‌یانگ از موشک‌های بالستیک مستقر روی زیردریایی رونمایی کرد. به گزارش خبرگزاری فرانسه، تلویزیون دولتی کره‌شمالی تصاویری از موشک‌های بالستیک مستقر روی زیر دریایی موسوم به پوکوکسونگ ۲ نشان دادند. این اولین بار است که چنین اقدامی صورت می‌گیرد. این کشور همچنین از آنچه به‌نظر می‌رسد یک موشک بالستیک قاره‌پیمای جدید است، رونمایی کرد. در عین حال، گفته می‌شود هواپیماهای اتمی آمریکا هم عازم شبه‌جزیره شده اند. جغد شوم جنگ اکنون بر فراز شبه‌جزیره به پرواز در آمده است.
استقرار موشک‌های «تاد» آمریکا و تشکیل گروه ویژه ترور برای ترور رهبران کره‌شمالی و آماده‌باش نظامی همگی نشان می‌دهد که کره‌جنوبی به‌دنبال وارد آوردن ضربه‌ای اساسی بر پیکر همسایه شمالی و کاستن از تهدیدات این کشور و در نهایت هموار کردن راه اتحاد است. این ضربه نیز از طریق آمریکا وارد می‌شود و در صورت تداوم خطر ممکن است تیم‌های ترور کره‌جنوبی دست به عملیات بزنند. یک روایت دیگر هست: حمله آمریکا به سوریه، فروریختن بمب مادر در افغانستان و تهدید حمله به کره‌شمالی ممکن است در راستای محدود کردن حوزه‌های نفوذ استراتژیک روسیه نیز باشد. در واقع، این سه کشور بهانه‌ای برای محصور کردن و کاستن از اهمیت و وزن استراتژیک روسیه در تحولات منطقه و جهان است.
