پرونده پارس جنوبی بسته می‌شود
رخداد بزرگی در شرف وقوع است، رخدادی که در صنعت نفت ایران تقریبا بی‌سابقه است و زمان می‌برد تکرار آن را باز هم شاهد باشیم.
قرار است یکشنبه، شش فاز پارس جنوبی همراه چهار مجتمع بزرگ پتروشیمی با سرمایه‌های ایرانی (ترکیبی از سرمایه‌های ملی، شبه‌دولتی و خصوصی) به بهره‌برداری برسد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق ، با به‌بهره‌برداری‌رسیدن این پروژه‌ها، به گفته مهدی یوسفی، مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، پرونده پارس جنوبی با افزایش اشتغال پایدار برای نیروهای بومی به مرحله اختتام پرونده نزدیک می‌شود. یوسفی می‌گوید: «سرمایه این پروژه‌ها، یک‌پنجم کل سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت نفت است که توان رقابت ایران با قطر را افزایش می‌دهد و سطح برداشت ایران را به این کشور نزدیک می‌کند».
یکشنبه قرار است شش فاز پارس جنوبی همراه چهار مجتمع پتروشیمی، افتتاح شود. اهمیت این رخداد در اقتصاد ایران در چیست؟
برای اولین‌بار است که شش فاز پارس جنوبی هم‌زمان افتتاح می‌شوند. فازهای ١٧، ١٨ و فاز ١٩ که معادل دو فاز استاندارد است و فاز ٢٠ و ٢١. هر فاز پارس جنوبی به‌صورت استاندارد ظرفیت ٢٥ میلیون متر مکعب گاز شیرین دارد؛ بنابراین این شش فاز در مجموع ١٥٠ میلیون متر مکعب گاز شیرین را به ظرفیت گاز اضافه می‌کنند و از طرفی به برداشت از میدان مشترک با کشور رقیب و شریک در میدان می‌افزایند. در کنار تولیدات گاز، محصولات جانبی هم برداشت می‌شود؛ هر فاز تقریبا ٤٠ هزار بشکه میعانات گازی در روز تولید می‌کند که به تولیدات اضافه می‌شود، همچنین یک میلیون تن «ال‌پی‌جی» در سال برای هر پالایشگاه و هر فاز حدود یک میلیون‌و ٥٠هزار تن اتان تولید می‌کند که خوراک واحدهای پتروشیمی می‌شود. به همین منظور فاز ٢ پتروشیمی کاویان هم افتتاح می‌شود که اتان را به اتیلن تبدیل می‌کند و خوراک ١٤ مجتمع پتروشیمی منطقه عسلویه و خط لوله غرب کشور تا کردستان خواهد شد. خصوصیاتی که این افتتاح را در صنعت نفت بی‌نظیر می‌کند، هم‌زمانی افتتاح شش فاز گازی و چهار پتروشیمی و افتتاح رسمی برداشت از لایه نفتی پارس جنوبی است. به همین دلیل هم بود که کشتی پالایشگاهی، اواخر اسفند در خلیج فارس برای برداشت از نفت پارس جنوبی مستقر شد. مورد دیگر حجم سرمایه‌گذاری برای این چند فاز و پتروشیمی است که حدود ٢٠ میلیارد دلار است، با این حساب که تقریبا ٩٠ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در حوزه بالادست شده، سرانگشتی هم اگر حساب کنیم تقریبا بیش از یک‌پنجم کل سرمایه‌گذاری مربوط به همین افتتاح است که عدد خیلی بالایی است. می‌توان گفت پیش از این در صنعت نفت چنین موردی رخ نداده و به این سادگی تکرار نمی‌‌شود.
این پروژه‌ها چند سال در تعلیق بودند؟
فاز ١٧ و ١٨ عمر بیشتری در این پروژه‌ها دارد و بیش از ١٠ سال از شروعش می‌گذرد. دو پالایشگاه دیگر از موارد جدید هستند که در سال ٨٩ کلنگ‌زنی شده بودند و مقرر بود در ٣٥ ماه به گاز برسند که این اتفاق به دلایل مختلفی نیفتاد. در دولت یازدهم به‌جای اینکه هم‌زمان همه پالایشگاه‌ها با هم توسعه پیدا کنند و منابع تولیدی شوند، منابع اولویت‌بندی شد؛ نتیجه این بود که ابتدا فاز ١٢ که بیش از سه فاز بود در سال ٩٣ به بهره‌برداری رسید، فاز ١٥ و ١٦ هم که سال‌ها مانده بود، یک سال بعد افتتاح شد و خوشبختانه امروز این شش فاز بهره‌برداری شدند. تولید روزانه کشور به قطر نزدیک می‌شود، اتفاقی که در اوایل پارس جنوبی یک بار افتاد؛ اما بعد فاصله زیاد شد. تا پایان سال برآورد این است که دو پالایشگاه دیگر هم واحدهایشان عملیاتی شود و می‌شود گفت پارس جنوبی در حوزه بالادست، تقریبا پرونده‌اش رو به اختتام است. مهم‌ترین دلیل این تعویق‌ها، توزیع منابع هم‌زمان بین تعداد زیادی پالایشگاه بود؛ اما هیچ‌کدام به نتیجه نمی‌رسید که به گاز برسیم.
آیا افتتاح این شش فاز با برداشت سد توقف تولید قطر ارتباطی دارد؟
قطعا ربطی ندارد، زیرا این فازها در زمان منطقی‌‌اش انجام می‌شود، این‌طور نیست که یک پالایشگاه یک سال قبل تکمیل و افتتاحش به زمان حال موکول شده باشد یا یک پالایشگاه بدون تکمیل‌شدن افتتاح شود.
اولین‌بار است که از پارس جنوبی برداشت نفت داریم؛ اما کارشناسان معتقدند مشکلات فنی در پارس جنوبی وجود دارد که مربوط به تکنولوژی نیست. این مشکلات چیست که گفته می‌شود ممکن است با قطر بر سر برداشت نفت توان رقابت نداشته باشیم؟
در جریان مشکلات فنی نیستم؛ اما طبیعتا قطر سال‌هاست برداشت از لایه نفتی را شروع کرده و برداشت زیادی از میدان دارد و کشور ما برای اولین‌بار است که یک کشتی را آنجا مستقر کرده و برداشت می‌کند. طبیعتا چون اولین تجربه این نوع برداشت با کشتی پالایشگاهی از دریا در کشور است، زمان‌بر خواهد بود و در ادامه مسیر هم به نظرم با روال معمولی دنبال می‌شود. اینکه در این حوزه نسبت به قطر عقب‌افتادگی داریم، بر کسی پوشیده نیست و باید تلاش شود همان‌طور‌که در گاز هم اختلاف فاحش بود و امروز به نقطه برابری رسیدیم، این مشکل را هم حل کنیم. به‌عنوان کارشناس فکر می‌کنم این کار را هم می‌توان انجام داد.
افتتاح این طرح‌ها را با حضور سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی داریم. سرمایه‌گذاران از کدام کشورها قرار است حاضر باشند؟
سرمایه‌گذاران فقط ایرانی هستند.
از کدام ارگان‌ها؟
فازهای بالادست از سرمایه ملی و دولتی و صندوق توسعه ملی است ؛ اما پیمانکارانی که اجرا کرده‌اند، در فاز ١٧ و ١٨ شرکت «اویک» وابسته به صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت و شرکت «IPMI» وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند، در فاز ٢٠ و ٢١ شرکت «اویک» و در فاز ١٩ شرکت «پتروپارس». در پتروشیمی‌ها، هر چهار مورد بخش خصوصی داخلی هستند؛ دو مورد کاملا خصوصی و دو مورد دیگر مربوط به صندوق‌های بازنشستگی فرهنگیان و صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت است.
تقاضا بیشتر در پتروشیمی بوده یا بخش گاز؟
حجم سرمایه‌گذاری برای بخش بالادست، بالاست ضمن اینکه در پارس جنوبی دیگر قرارداد جدیدی نداریم که استقبالی بشود یا نشود. عملا همه قرادادها سال‌ها قبل منعقد شده و کار رو به اتمام است؛ اما در پتروشیمی‌ها همه خصوصی شده و واگذار شده‌اند. در سال گذشته حدود ١٠ هزار میلیاردتومان بخش خصوصی عقد قرارداد کرده برای صنایع پایین‌دست پتروشیمی و هفت هزار تای دیگر در دست عقد قرارداد داریم که برای اجرا واگذار می‌کنیم که تا نیمه اول اردیبهشت محقق خواهد شد. بیشتر استقبال در حوزه صنایع پایین‌دست و تکمیلی است. در پارس جنوبی کار بعدی توسعه زنجیره تکمیلی و ایجاد ارزش افزوده بیشتر است که از سال گذشته به آن شدت بخشیده‌ایم و امسال هم بقیه کار را با بخش خصوصی داخلی و سرمایه‌های متوسط داخلی قرارداد می‌بندیم.
هرکدام از این فازها و چهار پالایشگاه به تفکیک، رقمی برای اشتغال‌شان برآورد شده است؟
اعداد برای اشتغال متفاوت است، زیرا وقتی طرحی را به بهره‌برداری می‌رسانید، تعداد شاغلان کمتر می‌شود. طبیعتا در زمان اجرا ممکن است ١٠ هزار نفر شاغل باشند و در زمان بهره‌برداری این عدد به دو هزار نفر برسد؛ اما تفاوت دیگر این است که در زمان بهره‌برداری، اشتغال پایدار است و از بین نیروهای بومی است و شاغلان می‌توانند در آن به بازنشستگی هم برسند و مانند پروژه، دوران چهار، پنج‌ساله نیست. با محاسبه نیروهای پیمانکاری در هر پالایشگاه، حدود دو هزار نفر شاغل خواهند شد. در پتروشیمی‌ها برای هرکدام از طرح‌ها بین ٤٠٠ تا ٥٠٠ هزار نفر اشتغال ایجاد می‌شود؛ اما چون اشتغال پایدار است، درصد بومی‌ها بالاتر می‌رود، به‌همین‌دلیل در سه سال گذشته با روی‌کار‌آمدن فازهای جدید و به‌بهره‌برداری‌رسیدن، درصد اشتغال افراد بومی از ٢٢ درصد به ٣٠ درصد رسیده؛ یعنی از ٦١هزار‌و ٥٠٠ نفر شاغل در پارس جنوبی، ٣٠ درصد بومی هستند.
