تالاب بین ا لمللی «هامون» آبگیری شد

به گزارش اقتصادآنلاین ، ایران نوشت :  در کرمان شدت بارندگی‌ها به حدی بوده که بعد از گذشت بیش از یک دهه از خشکیدگی کامل تالاب جازموریان، اکنون نزدیک به 20 هزارهکتاراز پهنه 70 هزار هکتاری آن آبگیری شده است. در فارس نیز بسیاری از دریاچه‌ها همچون بختگان، پریشان، مهارلو، طشک و کافتر موقتاً آبگیری شدند و در خوزستان نیز میزان آب در هورالعظیم به قدری افزایش یافت که محیط زیست استان از هدایت آب به بخش عراقی هورالعظیم به منظور جلوگیری از شکستگی دایک مرزی و ممانعت از آبگرفتگی شرکت‌های نفتی فعال در بستر تالاب خبر داده است. این در حالی است که پیش از این نیز سازمان آب و برق خوزستان ضرب الأجل 45 روزه‌ای را برای شرکت‌های نفتی نسبت به ایمن‌سازی تأسیسات‌شان با توجه به بازگشایی دریچه‌های جدید برای آبگیری تالاب هورالعظیم در خرداد ماه سال جاری اعلام کرده بود.

اما در گوشه جنوب شرقی ایران، تالاب بین‌المللی هامون که در چند سال اخیر به بیابانی با وسعت بیش از 250 هزار هکتار تبدیل شده بود با بارندگی‌های خوب هفته‌های اخیر سرانجام به مقدار قابل توجهی رنگ آب به خود دید هر چند هنوز هم طبق تصاویر ماهواره‌ای منتشره بخش اعظم این تالاب خشک است اما مدیرکل محیط زیست استان سیستان و بلوچستان ابراز امیدواری کرده است که طی هفته‌های پیش رو احتمال اتصال سه بخش هامون (هامون پوزک، هیرمند و صابری) به هم وجود دارد.

تالاب بین‌المللی هامون که در نتیجه احداث دیوار مرزی توسط ایران به طول هزاران کیلومتر حتی در بستر دریاچه و رودخانه، چند سالی است از آب بی‌بهره مانده با هدایت بخش قابل توجهی از آب ورودی هیرمند به چاه نیمه‌ها توسط وزارت نیرو، در سال‌های اخیر بشدت آسیب دید. بستر خشک این دریاچه به یکی از مهم‌ترین کانون‌های تولید گرد و غبار در سیستان تبدیل شده تا جایی‌ که شهر زابل دو سال قبل از سوی سازمان بهداشت جهانی در صدر شهرهای آلوده جهان از نظر ذرات معلق قرار گرفت و همین گرد و غبارها و نابودی شیلات و دامداری در منطقه موجی از مهاجرت را در منطقه ایجاد کرد حالا اما هامون بار دیگر آغوش خود را به روی آب باز کرده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان درباره آخرین وضعیت تالاب‌های بین‌المللی هامون می‌گوید: طبق آخرین بررسی‌های انجام شده، همچنان آب از محل هامون هیرمند وارد کشور می‌شود. به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، نیره پورملایی می‌افزاید: آب از این محل ازطریق افضل‌آباد به کوه خواجه می‌رسد که تاکنون بخش قابل توجهی از اطراف کوه پرآب شده؛ به طوری که بر اثر افزایش حجم آب مقداری از آن به گودی سنگل و بخشی به سمت جاده زابل- نهبندان درحرکت است و حدود ۵۰ درصد اطراف کوه خواجه با عمق متوسط ۱۵۰ سانتیمتر دارای آب است. در همین حال شاخه دیگری از آب ورودی هیرمند از طریق لورگ باغ به صابری وارد می‌شود.

او افزود: طبق گزارش های محلی و بررسی تصاویر ماهواره‌ای، هامون پوزک افغانستان آبدار شده اما هنوز آبی وارد پوزک ایران نشده است که بنا به گزارش‌های محلی در خارج مرز ایران موانعی از جمله دایک احداث شده و هنوز از دایک مرزی در محل پوزک هیچ آبی به کشور وارد نشده است.

به گفته این مقام مسئول محیط زیستی از شاخه فراه رود هم به میزان بسیار قابل توجهی به کشور آب وارد می‌شود و موجب آبگیری بیش از ۴۰درصد صابری با عمق متوسط ۱۵۰ سانتیمتر شده، این درحالی‌ است که از کانال شیردل وکانال نیاتک نیز به بخش‌های دیگر صابری در قسمت چنگ سرخ آب وارد می‌شود و در صورت ورود آب از پوزک و حجم خوب آب در سال جاری، احتمال اتصال سه بخش تالاب یعنی پوزک به صابری و هیرمند دور از ذهن نخواهد بود.

امید به بقای گاندو بیشتر شد

بارندگی‌ها در سیستان و بلوچستان نه تنها شادی و شعف را  در بین مردم محلی به ویژه روستاییان شدت بخشید بلکه بارقه‌های امید را هم نسبت به تداوم بقای تمساح پوزه کوتاه ایرانی (گاندو) در بین دوستداران طبیعت روشن کرد. چرا که نسل این گونه خزنده نادر ایران در سال‌های گذشته به دلیل خشکسالی و خشکیدگی زیستگاه‌ها در معرض تهدید جدی قرار گرفته بود. در همین حال مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان نیز از سرشماری این گونه خبر داده و می‌گوید: 356 تمساح پوزه کوتاه ایرانی با نام محلی «گاندو» نوروز امسال در شهرهای جنوب استان سرشماری شدند.

نیره پورملایی  می‌افزاید: این سرشماری با هدف برآورد جمعیت، پایش زیستگاه و بهبود مدیریت زیستی مناطق زیست گاندو در سه حوزه پراکنش آن شامل مسیر رودخانه‌های سرباز، باهوکلات و کاجو انجام شد. به گفته او بیشترین جمعیت تمساح مردابی در مناطق سد پیشین(سرباز) و بند انحرافی شیرگواز(چابهار) و کمترین آن در برکه‌ها و آب بندهای مسیر رودخانه کاجو(از ارتفاعات نیکشهر سرچشمه می‌گیرد و به دریای عمان وصل می‌شود) شناسایی شده است.

حضور نفتی‌ها مانع آبگیری هورالعظیم شد

این روزها و در حالی که بسیاری از منتقدان از خشکیدگی تالاب هورالعظیم در گوشه جنوب غربی ایران سخن می‌گویند اما به گواه اظهارات مدیرکل محیط زیست خوزستان، اکنون نزدیک به 75 درصد این تالاب آبگیری شده است.

محمدرضا لاهیجان‌زاده در این باره می‌گوید: به دنبال افزایش دبی و سطح آب رودخانه کرخه، ورودی آب به تالاب هورالعظیم اکنون به گونه‌ای است که شرایط برای آبگیری بقیه تالاب فراهم است اما دو مانع اساسی وجود دارد؛ دایک مرزی تالاب در زمان احداث برای تردد و متناسب با حجم و ارتفاع آب تالاب که همواره دارای آب بود، ساخته نشد. به علت تردد از این دایک و عدم بازسازی در سال‌های گذشته، اکنون نقاطی از آن نشست کرده و سازمان آب و برق در حال انجام تعمیراتی جهت جلوگیری از شکستگی این نقاط است. از سوی دیگر به علت فعالیت شرکت‌های نفتی مستقر در تالاب هورالعظیم و عدم اتمام پروژه نفتی آزادگان، امکان هدایت این آب به اراضی خشک شده پیرامون تالاب در خاک ایران وجود نداشت برای همین دایک مرزی را باز کردیم تا آب به خاک عراق برود. او افزود: در این شرایط، شرکت‌های نفتی فعال در هورالعظیم تا پایان خردادماه مهلت دارند با اتمام پروژه نفتی آزادگان، موانع آبگیری 15 درصد باقی مانده مساحت تالاب هورالعظیم را رفع کنند.