عملکرد ضعیف ایران در شاخص معماری انرژی در ٢٠١٧
شاخص عملکرد معماری انرژی جهان رتبه ١٢٧ کشور را در توانایی تامین امن، مقرون به صـرفه و پایـدار انـرژی مشـخص می‌کند.
این شاخص که از سال ٢٠١٣ هر ساله توسط مجمع جهانی اقتصاد منتشر می‌شود، کشورها را بر اسـاس ابعـاد سـه‌گانه رشد و توسعه اقتصادی، پایداری زیست محیطی و دسترسی و امنیت انرژی تقسیم‌بندی می‌کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد ، صنایع و معدن تهران امتیاز ایران در این شاخص ۰/۴۶ از یک و رتبه ١٢٠ از میان ١٢٧ کشور است. بر اساس ابعاد سه‌گانه، ایـران در معیـار رشـد و توسعه اقتصادی امتیاز ۰/۲۷ و رتبه ١٢٥، معیار پایداری زیست محیطی امتیاز ۰/۳۶ و رتبه ١١٨ و معیـار دسترسـی و امنیـت انرژی امتیاز ۰/۷۵ و رتبه ٥٧ را داراست. بر این اساس، وضعیت کشور در بعد دسترسـی و امنیـت انـرژی بهتـر از سایر ابعاد و میانه کشورهای جهان است. بالا بودن شدت مصرف انرژی، درجه انحراف قیمتـی بـالای سـوخت در ایران با قیمت‌های جهانی، بالا بودن ذرات معلق آلوده‌کننده، انتشـار بـالای متان و میـانگین بـالای مصـرف سـوخت در خودروهای سواری از مهم‌ترین نقاط ضعف ایران در شاخص معماری انرژی است.
در مقایسه با کشورهای منطقه، عملکرد ایران در شاخص معماری انرژی به ویژه کارایی مصرف انرژی بسیار ضـعیف اسـت. به عنوان مثال کشور آذربایجان در شاخص معماری انـرژی رتبـه ٣٦، ترکیـه رتبـه ٤١ و تاجیکسـتان رتبـه ٤٦ را دارنـد. در گزارش ٢٠١٧ مجمع جهانی اقتصـاد، در ایران به ازای مصرف هر واحد انـرژی، ۵/۴ دلار تولیـد ناخـالص داخلـی تولیـد می‌شود در حالی که میانگین این رقم برای کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهـور ۶/۷۹ دلار و بـرای کشـور ترکیه ١٢ دلار (یعنی ٢/٢ برابر ایران) است. با توجه به این گزارش، یکی از اصلاحات ساختاری مهـم در کشـور، اصـلاح وضع موجود در بخش انرژی با تاکید بر حذف یارانه‌های انرژی و استفاده از ابزار پر توان اعمال مالیات بـر مصـرف انـرژی است.
در مقایسه با سال‌های گذشته، امتیاز ایران نسبت به گزارش سال ٢٠١٦ حدود ۰/۰۴ واحد کاهش یافته و رتبه کشور سه پلـه بالارفته و تضعیف شده است. اما در مقایسه با سال ٢٠١٣ امتیاز کشور ۰/۰۴ واحـد افـزایش یافتـه اسـت. کشـور سوییس با امتیاز ۰/۸ در رتبه اول، نروژ با امتیاز ۰/۷۹ رتبه دوم و سوئد با امتیاز ۰/۷۸در رتبه سوم شاخص عملکرد معمـاری جهانی قرار گرفته‌اند که جایگاه این کشورها نسبت به سال ٢٠١٦ تغییری نکرده است. یکی از نکات قابل توجه آن است که به استثنای فرانسه با رتبه ٥، هیچ یک از ١٠ کشور دارای بزرگ‌ترین اقتصادهای جهانی (از نظر تولید ناخالص داخلی) در بین ١٠ کشور برتر شاخص عملکرد انرژی معماری جهانی در سال ٢٠١٧ قـرار نگرفتـه‌انـد (چین رتبه ٩٥، هند رتبه ٨٧، ژاپن رتبه ٤٥، روسیه رتبه ٤٨ و امریکا رتبه ٥٢). این مساله نشـان می‌دهد کـه بزرگ‌ترین اقتصادهای جهانی همچنان برای دستیابی به تعادلی از کارایی بالا در نظام‌های انرژی خود دچار مشکلات و چـالش‌هایی هستند.
تنوع بخشی به منابع انرژی موجب ایجاد توام ریسک‌ها و فرصت‌های نوینی شده کـه نیازمنـد تغییراتـی عمـده در بـازار و سازوکارهای مشخص برای حصول اطمینان بابت تامین و دسترسی به انرژی است. از طرف دیگر توسعه منابع اولیـه انـرژی در بهبود سال به سال شاخص عملکرد انرژی معماری جهانی در زمینه تنوع بخشی به منـابع تامین انـرژی در بسـیاری از کشورها مشهود است.
