ویژه‌خواهی هندیها
چانه هندیها خیلی گرم است. هر بار در هر معامله‌ای به دنبال نازل‌ترین قیمت و دورزدن قاعده‌ها هستند.
این‌بار هم برای تصاحب میدان گازی «فرزاد ب» ایران را تهدید می‌کنند که واردات نفت خود را کاهش می‌دهند. تهدیدی که دیگر در روزهای پساتحریمی محلی از اعراب ندارد. حالا حتی کاهش ٤٠ تا ٥٠ هزار بشکه نفت از صادرات ایران هم چندان جدی نیست و میدان گازی «فرزاد ب»، هم خواهان فرانسوی دارد و هم خواهان چینی. حرف بیژن زنگنه هم یکی است: «مناقصه». ایران پیش‌تر به هندیها سر تفاهم‌نامه واگذاری میدان «فرزاد ب» اولتیماتوم داده بود تا زودتر آن را تبدیل به قرارداد کنند، با‌این‌حال این کشور هنوز پیشنهادهای ایران را نمی‌پذیرد؛ اما زنگنه بیدی نیست که با این بادها بلرزد و در مقابل تهدید‌ها، از مواضع خود کوتاه بیاید. بنابراین به نظر می‌رسد این مذاکرات کماکان ادامه یابد و وارد چالش‌های جدید هم بشود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق ، اسفندماه بود که وزیر نفت هند اعلام کرد: «پیشنهادهای خود را برای توسعه میدان گازی فرزاد ب ارائه کرده‌ایم و اکنون وقت آن است که ایرانی‌ها در‌این‌باره به ما پاسخ دهند و هنوز پاسخی نداده‌اند». حالا هم خبر می‌رسد هندیها با تهدید کاهش ٢٠درصدی واردات نفت از ایران، می‌خواهند میدان گازی «فرزاد ب» را به هر ترتیبی شده خارج از مناقصه از آنِ خود کنند. بهانه‌شان هم این است که در سال ٢٠١٢ میلادی آنها بودند که این میدان را کشف کردند. حالا برخی از کارشناسان می‌گویند هند مجبور است وارد رقابت با رقبای فرانسوی و چینی شود یا اینکه قهر کند و از مناقصات کنار رود. البته این در زمانی است که در امضای قرارداد با ایران، باز هم تعلل کند و بازی‌های این‌چنینی را ادامه دهد.
هند ایران را تهدید می‌کند
به گزارش رویترز، یک منبع آگاه از دولت هند اعلام کرد این کشور با هدف افزایش فشار بر ایران، واردات نفت خود از این کشور را کاهش می‌دهد. به گفته این منابع، پالایشگاه‌های هندی، واردات نفت از ایران را در سال ٢٠١٧-٢٠١٨ حدود ٢٠ درصد نسبت به سال گذشته کاهش خواهند داد.
هند از‌جمله کشورهایی است که در دوران تحریم‌های نفتی علیه ایران، به برخی همکاری‌های خود در توسعه میادین نفتی و گازی با ایران ادامه داد و در‌حال‌حاضر و با لغو تحریم‌ها علیه ایران دست این کشور در بستن قراردادهای توسعه میادین نفتی و گازی با بازدهی بیشتر باز شده و همین امر جایگاه شرکت‌های هندی در صنعت نفت ایران را متزلزل کرده است. دولت هند که هم‌اکنون از این مسئله ناراحت است، از پالایشگاه‌های خود خواسته است تا واردات نفت از ایران را کاهش دهند. یک منبع آگاه هندی اعلام کرده است که ما به تدریج واردات نفت خود از ایران را کاهش می‌دهیم و در‌صورتی‌که پیشرفت مقبولی در واگذاری میدان گازی فرزاد ب به هند صورت نگیرد، واردات نفت از ایران را بیشتر کاهش خواهیم داد. بر‌اساس‌این نمایندگان دولت هند برنامه این کشور برای کاهش ٢٠درصدی واردات نفت از ایران را به شرکت ملی نفت ایران اطلاع داده‌اند. دولت هند قصد دارد واردات نفت از ایران را از ٢٤٠ هزار بشکه روزانه به ١٩٠ هزار بشکه در روز کاهش دهد.
بر‌اساس‌این دو شرکت پالایشگاهی مانگالور و نفت هند هرکدام ٢٠ هزار بشکه در روز واردات نفت از ایران را کاهش می‌دهند و شرکت‌های پتروشیمی بهارات و هندوستان پترولیوم با هم واردات نفت از ایران را ١٠ هزار بشکه در روز کاهش خواهند داد. در مقابل نیز شرکت ملی نفت ایران این کشور را تهدید کرد در‌صورتی‌که واردات نفت از ایران را کاهش دهند، تخفیف‌های ارائه‌شده برای خریداران هندی را کم می‌کند.
اقدام دولت هند در اجبار پالایشگاه‌های این کشور برای کاهش واردات نفت از ایران، آنها را با مشکل یافتن فروشندگان جدید نفتی روبه‌رو خواهد کرد؛ چرا‌که با توجه به دو توافق کاهش نفت در اواخر سال گذشته که در مجموع ١,٨ میلیون بشکه در روز عرضه نفت به بازار را کاهش داد، شرایط برای پالایشگاه‌ها سخت‌تر شده است.
هندیها در چانه‌زنی معروف‌اند
حمید حسینی، عضو هیأت‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی، در می‌گوید: چانه‌زنی در معاملات نفتی معمول است. در مذاکرات بین کشورها، همه کشورها سعی می‌کنند با توجه به موقعیتی که خود و حریفشان دارند، اقدام به چانه‌زنی کنند.
به گفته او، پس از سال ٢٠١٢ میلادی که هندیها میدان «فرزاد ب» را کشف کردند و در بحبوحه تحریم‌ها، بحث توسعه آن مطرح شده بود، دولت احمدی‌نژاد حاضر شده بود با هندیها برای اولین‌بار قرارداد مشارکت در مخزن (share product) منعقد کند. این در حالی بود که قوانین وقت کشور اجازه نمی‌داد چنین امتیازی را به هندیها بدهیم؛ اما از‌آنجا‌که ایران در پی آن بود که به هر ترتیب باید تحریم‌ها شکسته شود، حاضر شد چنین امتیازی را به هندیها بدهد؛ اما هندیها حاضر به همکاری با ایران نشده و در تحریم‌ها، ایران را رها کرده و پس از برجام دوباره به کشور بازگشتند. پس از برجام قاعدتا شرایط ایران متفاوت شده و هم چینی‌ها و هم فرانسوی‌ها علاقه‌مند به همکاری با ایران در این پروژه هستند.
او ادامه می‌دهد: وزارت نفت هم در همین راستا اعلام کرده میادین نفتی و گازی را در قالب مناقصه واگذار خواهد کرد؛ اما چینی‌ها و هندیها به سبب تفاهم‌نامه‌هایی که پیش‌تر با ایران امضا کردند، انتظار دارند که این پروژه‌ها خارج از مزایده به آنها واگذار شود و این را حق خود می‌دانند.
هندیها حق ویژه‌ای بر میدان «فرزاد ب» ندارند
حسینی درباره انطباق خواسته هندیها برای واگذاری خارج از مناقصه میدان گازی «فرزاد ب» به این کشور بر اصول و قواعد می‌گوید: ایران در قراردادهای جدید شرایط خود را اعلام کرده که از طریق مناقصه واگذار می‌کند؛ بنابراین اگر خارج از مناقصه این میادین واگذار شود، لطفی است که به این کشور میشود. این‌گونه نیست که چون هندیها این میدان را اکتشاف کرده‌اند، باید مجددا در این میدان حضور داشته باشند، زیرا هزینه‌های خود را از ایران دریافت کرده‌اند و آن قرارداد هم صرفا قرارداد اکتشاف بوده و نه بهره‌برداری. بنابراین هندیها حق ویژه‌ای در این میدان ندارند.
او تصریح می‌کند: بعید می‌دانم مسئله واگذاری این میدان دغدغه و مشکل وزارت نفت بوده باشد، به نظر می‌رسد مهم‌ترین مشکلات در زمینه مسائل اجرائی و فنی است که مذاکره بر سر واگذاری این میدان به هندیها را با تأخیر مواجه کرده و همچنان آن را در حد تفاهم‌نامه باقی گذاشته است. وزارت نفت هم بر همین اساس است که به هندیها اولتیماتوم داده بود که تا دسامبر، نسبت به نهایی‌کردن این قرارداد اقدام کنند، اما با این حال به نظر می‌رسد باز هم هندیها پیشنهاد ایران را نپذیرفته‌اند و در حال چانه‌زنی بیشتر هستند.
شاید هندیها قهر کنند
این فعال اقتصادی درباره واکنش ایران به تهدید هندیها می‌افزاید: ایران باز هم به هندیها اولتیماتوم خواهد داد و اگر باز هم به نتیجه‌ای در مذاکرات نرسند، این میدان را به مناقصه خواهد گذاشت. فرانسوی‌ها و چینی‌ها هم طالب این میدان گازی هستند و در آن صورت هندیها باید خود را با شرایط آنها انطباق دهند و وارد رقابت با آنها شوند. در این صورت یا هندیها قهر کرده و می‌روند یا مجبور هستند در مناقصه شرکت کنند. حسینی درباره تهدید هندیها برای کاهش واردات نفت از ایران می‌گوید: ایران اکنون مشتری‌های نفتی جدیدی دارد و بعید می‌دانم کاهش صادرات حدود ٣٠ تا ٤٠ هزار بشکه در روز، چندان روی صادرات ایران اثرگذار باشد. در شرایط فعلی مشکل جدی در این زمینه وجود ندارد. بنابراین تهدید هندیها چندان نمی‌تواند جدی باشد.
زنگنه اهل کوتاه‌آمدن نیست
او البته بر روحیه وزیر نفت ایران هم تأکید می‌کند. به گفته او، بیژن زنگنه و تیم وزارت نفت نشان داده‌اند در مقابل مواضع خود چندان انعطاف‌پذیر نیستند و در مقابل تهدید‌ها کوتاه نمی‌آیند و در مذاکرات روی اصول و چارچوب‌های خود پافشاری می‌کنند.
عضو هیئت‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی مشکل اصلی در این مذاکرات را نه واگذاری این میدان که قیمت‌های پیشنهادی هندیها می‌داند: قاعدتا با هندیها و پاکستانی‌ها مذاکره‌کردن روی قیمت گاز، یکی از کارهای سخت در مذاکرات محسوب میشود. یکی از عللی که موجب شده هنوز خط لوله صلح به نتیجه نرسد، قیمتی بود که هندیها و پاکستانی‌ها برای گاز پیشنهاد می‌کردند.
مذاکره سر میدان «فرزاد ب» چندمرحله‌ای است
میدان «فرزاد ب» قرار است توسعه پیدا کرده و گازی که در آن قرار دارد، از سوی هندیها به LNG تبدیل شود، بنابراین موضوع کمی پیچیده‌تر میشود، زیرا نمی‌توان آن را در قالب قرارداد بیع متقابل گنجاند که آنها فعالیت کرده و پس از احتساب هزینه‌ها از میدان خارج شوند. در واقع حضور هندیها در این میدان مستمر خواهد بود و با اینکه سرمایه‌گذاری اولیه سه میلیارد دلار برآورد شده، اما می‌تواند تا ١٠ میلیارد دلار افزایش یابد. بنابراین مذاکره پیچیده و چندمرحله‌ای است و با میادین دیگر متفاوت است.
او ادامه می‌دهد: پس از آن قطعا مشکلی جدی بر سر قیمت گاز با هندیها خواهیم داشت، درحالی‌که قیمت گاز در این مذاکرات بسیار اهمیت دارد، زیرا با شش‌کیلو گاز طبیعی می‌توانیم یک کیلو LNG تولید کنیم. از طرفی قیمت گاز در این روزها چندان دلچسب نیست. بنابراین به نظر می‌رسد بیشترین مشکل در این حوزه باشد تا اینکه در واگذاری میدان یا پیشنهادات فنی با هندیها دچار چالش شویم.
چینی‌ها مانند هندیها اهل چالش نیستند
حسینی درباره چینی‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین واردکننده نفت از ایران می‌گوید: چینی‌ها چنین رفتاری را تاکنون در پیش نگرفته‌اند و ممکن است در مذاکرات سطوح بالا اقدام به امتیازگیری کنند، اما چنین چانه‌زنی‌ای را تاکنون از این کشور سراغ ندارم. چینی‌ها مانند هندیها چندان اهل چالش و درگیری نیستند.
