«بازیافت» راه‌حل رهایی از آسیب‌های پلاستیک
«نه به پلاستیک»، این جان کلام کمپین‌هایی است که پیش از این برای مقابله با آلوده کردن طبیعت توسط پلاستیک شکل گرفته است.
به گزارش اقتصادآنلاین ، تعادل نوشت : پلاستیک به این راحتی‌ها تجزیه نمی‌شود و تا سالیان دراز در طبیعت باقی می‌ماند. این مساله باعث شده که چهره سبز طبیعت همواره با صورت زشت زباله‌های پلاستیکی باقی مانده از انسان‌ها مخدوش باشد. همچنین پلاستیک می‌تواند سبب آسیب به موجودات زنده‌یی شود که در تکه‌های کهنه این ماده اسیر می‌شوند یا اشتباها آن را به عنوان غذا می‌خورند.
این اتفاق نه تنها به حیوانات، که به انسان‌ها هم آسیب می‌زند، چراکه بسیاری از این حیوانات در زنجیره غذایی انسان قرار می‌گیرند. به تازگی ویدئویی منتشر شده که نشان می‌دهد چگونه ریز پلاستیک‌ها به بدن پلانکتون‌ها وارد می‌شود، همین مساله یک نگرانی جدید برای جوامع بشری به وجود آورده است: آبزیانی که بشر به عنوان غذا مصرف می‌کند، حاوی پلاستیک هستند، چراکه خود این آبزیان از پلانکتون‌ها تغذیه می‌کنند. دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند که تا سال 2030 وزن کل پلاستیک شناور در اقیانوس‌ها از وزن آبزیانی که در این محیط زندگی می‌کنند، بیشتر خواهد شد، و این یعنی پلاستیک یک تهدید بزرگ برای سلامت بشر و کره زمین خواهد بود.
اما آیا مشکل از پلاستیک است و با پایان تولید این ماده، بحران رفع می‌شود؟ جدای از پلاستیک، سایر پسماندهای با دوام مانند شیشه و فلز نیز تا سال‌ها در طبیعت باقی می‌مانند. همچنین پسماندهای دیگر مانند ته سیگارها نیز جدای آنکه سیمای طبیعت را زشت می‌کنند، حاوی مواد سمی و آلاینده هستند که برای سلامت موجودات زنده مضر است. بنابراین توقف تولید پلاستیک، دردی را از محیط زیست دوا نخواهد کرد.
همچنین باید توجه داشت که توقف تولید پلاستیک عملا امکان‌پذیر نیست، چراکه این صنعت تنها در ایران سالانه 10 میلیارد دلار گردش مالی دارد و یک‌میلیون نفر را به شکل مستقیم یا غیر مستقیم شاغل کرده است. بنابراین توقف تولید آن به معنی تعطیلی یک صنعت بزرگ و زیان عظیم اقتصاد ملی است. پس چه باید کرد؟ شاید بهتر باشد جواب را نه در کنترل تولید، که در کنترل مصرف و نحوه آن یافت
استفاده کن، اما درست
به تازگی چندی از تولیدکنندگان پلاستیک کمپینی با نام «طبیعت پاک» راه‌اندازی کرده‌اند که با حمایت انجمن ملی پلاستیک و سازمان محیط زیست نیز همراه شده است. شعار این کمپین این است که با یک قطعه پلاستیک به طبیعت برویم و با چند قطعه پلاستیک بازگردیم. هدف پاکسازی طبیعت در روز طبیعت، یعنی 13 بدر است و قرار است برای نیل به این هدف، 250 هزار قطعه پلاستیک زباله میان شهروندانی که در این روز به قصد گذران وقت به طبیعت می‌روند، توزیع شود.
محمد هاشمی، تولیدکننده پلاستیک و بانی این کمپین می‌گوید: «کمپین با استقبال فراوانی روبرو شده، انجمن ملی پلاستیک در برقراری ارتباط با سایر تولیدکنندگان و تبلیغات و سازمان محیط زیست در اعطای مجوزهای توزیع کمک فراوانی کرده‌اند. تاکنون 50 تولیدکننده نیز به صورت مادی و معنوی با این کمپین همراه شده‌اند.»
به گفته هاشمی، هدف اصلی این کمپین آن است که فرهنگ صحیح مصرف پلاستیک نهادینه شود تا شهروندان هم از این کالا استفاده کنند، و هم با بازگرداندن آن به چرخه بازیافت، از آسیب به طبیعت جلوگیری کنند. این کار جدای از آنکه همسو با سیاست‌های حفاظت از محیط زیست است، به اقتصاد ملی نیز کمک کرده و از هدررفت منابع جلوگیری می‌کند. چراکه هر قطعه پلاستیکی رها شده در طبیعت، در واقع ماده خامی است که به جای وارد شدن به چرخه تولید، هدر رفته است.
هرچند تاکنون کمپین هدف خود را روز طبیعت قرار داده، اما هاشمی می‌گوید که فعالیت آن به این روز خاص محدود نخواهد شد. چراکه با توجه به استقبال بیش از حد انتظار از این طرح، امکان اجرای آن در سایر مناسبت‌ها نیز وجود دارد.
ضعف صنعت بسته‌بندی
اما چرا این کمپین می‌تواند از کمپین‌های «نه به پلاستیک» موفق‌تر باشد؟ محمد هاشمی می‌گوید در سال‌های اخیر با وجود اجرای چنین طرح‌هایی، از میزان تولید و عرضه کیسه‌های پلاستیکی کم نشده است. چراکه تاکنون جایگزینی برای این نوع کیسه‌ها پیدا نشده که همان کارایی را داشته باشد و بهای تولید آن نیز همان باشد. همه شهروندان نیز همواره با خود کیسه خرید به همراه ندارند، و از آنجا که کیسه‌های نایلونی را دور میریزند، همواره نیاز به دریافت یک کیسه دیگر احساس می‌شود.
این تولیدکننده معتقد است که فرهنگ غلط مصرف علت اصلی آسیب‌زایی محصولات پلاستیکی است. «سرانه مصرف پلاستیک به ازای هر نفر در ایران 35 کیلوگرم و در اروپا 135 کیلوگرم است. گردش مالی این صنعت در ترکیه 34 میلیارد دلار، یعنی بیش از 3 برابر صنعت ایران است. پس چرا این کشورها به اندازه ایران آلوده نیستند؟ نکته اینجاست که فرهنگ بازیافت در این کشورها نهادینه شده است.»
هاشمی می‌گوید: « 20درصد از کل فعالیت صنعت پلاستیک در ایران مربوط به کیسه‌های نایلونی و ظروف یک‌بار مصرف است، اما در جهان این سهم 40درصد است.» او معتقد است این تفاوت به خاطر ضعف صنعت بسته‌بندی در ایران ایجاد شده. چراکه صنایع قدرتمند بسته‌بندی در اروپا، از تعداد زیادی ظروف یک‌بار مصرف استفاده می‌کنند و تمام این ظروف نیز به چرخه بازیافت وارد می‌شوند.
همین صنعت بسته‌بندی قوی تا حد زیادی از هدر رفت مواد غذایی نیز می‌کاهد و به حفظ محیط زیست کمک می‌کند. «در ایران اما اظهارنظرهای غیر کارشناسی باعث شده ظروف پلاستیکی در صنعت بسته‌بندی به کار نرود و نهایتا به محیط زیست نیز آسیب وارد شود.»
امسال اگر در روز طبیعت، به طبیعت می‌رویم، اگر کیسه زباله رایگان نصیب‌مان می‌شود و اگر نمی‌شود، می‌توانیم کمی محیطی که به آن وارد شده‌ایم را پاکسازی کنیم و اگر اینکار را نمی‌کنیم، دست‌کم از آلوده کردن محیط بپرهیزیم و هرآنچه با خود به طبیعت برده‌ایم را بازگردانیم. باشد که قدمی در جهت حفظ طبیعت برای آیندگان برداشته باشیم.
