ارائه خدمات به خانواده شهدای آتش نشان مصوبه مجلس می خواهد
سید محمد علی شهیدی محلاتی، روحانی و سیاستمدار، متولد 1328 است. او تجربه زیادی در حوزههای مختلف فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دارد و با اتکا به همان تجربهها حالا به عنوان معاون رئیسجمهوری و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران آمده تا کارهای معوقه و زمین مانده ای را که از دولت قبل به ارث رسیده محقق کند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، پرداخت مطالبات معوقه جامعه هدف یکی از بارزترین و شاخصترین کارهایی است که میتوان در کارنامه خدمتش به ثبت رساند.با او در باره برنامههایی که در دولت یازدهم برای جامعه هدفش انجام داده به گفت وگو نشستهایم که میخوانید.
به طور قطع وقتی مسئولیت بنیاد شهید و امور ایثار گران را برعهده گرفتید سیاستها و برنامههایی را همواره مد نظر داشتید. کدام یک از برنامههایتان محقق شده و کدام یک زمین مانده است؟
زمانی که من در بنیاد مسئولیت پذیرفتم، مشکلات زیادی وجود داشت ولی ابتدا برای مهمترین مسائلی که نیاز بود تا پیگیری و برای مدت 4 ساله که دولت یازدهم روی کار است برنامهریزی شود تمرکز کردیم. ما برخی برنامههای کوتاه مدت را شروع کردیم در عین حال برخی برنامههای میانمدت و بلندمدت را هم آغاز کردیم که آنها زمین نماند. منتها آنچه که روز اول با آن روبهرو بودیم خلأ آرامش و اعتماد و در واقع شکافی بود که بین بنیاد و ایثارگران به وجود آمده بود که ما میبایستی برنامهریزی میکردیم تا بتوانیم اعتماد آنها را جلب کنیم و آرامش را به ایثارگران برگردانیم.
مثلاً چه مشکلات و دغدغههایی وجود داشت؟
ما دو سه نکته حساس داشتیم که برای ایثارگران مهم بود، اول مسأله معوقات بود، به هر حال معوقات از سال 76 به مبلغ 3 هزار و 850 میلیارد تومان پرداخت نشده بود. یعنی پاداش پایان خدمتی که باید بنیاد پرداخت میکرد اما به دلایل مشکلات مالی پرداخت نشده بود.این دغدغه از زمانی که من وارد بنیاد شدم وجود داشت.بنابراین نخستین کاری که ما به عنوان کوتاه مدت شروع کردیم پرداخت معوقات بود که باید پرداخت میشد. ما از زمان تشکیل دولت تدبیر و امید با تلاش بسیار زیاد در سال 93 توانستیم معوقات را از سال 76 تا سال 90 به (خانواده شهدا، جانبازان و آزادگان) پرداخت کنیم،سپس معوقات سال 91 را که بالغ بر 562 میلیارد تومان بود امسال پرداخت کردیم ،پاداش پایان خدمت مربوط به سالهای 1394 و 1395 هم در بودجه پیشبینی کردیم و بدون تأخیر پرداخت شد یا در حال پرداخت است. اما هنوز معوقات سال 92 و 93 که بیش از 600 میلیارد تومان است مانده و پرداخت نشده است یعنی در حال حاضر مجموعاً به 37 هزار خانواده شهدا بدهکار هستیم که سعی میکنیم در ماههای نخست سال 96 پرداخت کنیم. این یکی از دغدغههایی بود که توانستیم آن را رفع کنیم . دومین دغدغهای که وجود داشت، قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران بود که در مجلس تصویب شده ولی اجرا نشده بود. این قانون به دلیل بار مالی سنگین آن از سوی شورای نگهبان رد شد. بعد به مجمع تشخیص مصلحت رفت و5 سال در آنجا ماند و پس از تصویب در سال 1391 به علت بار سنگین مالی توسط دولت ابلاغ نشده بود تا اینکه بالاخره در دولت یازدهم ابلاغ شد و بنیاد در این زمینه شروع به کار کرد. امروز 81 درصد از این قانون اجرایی شده است و19 درصد آن باقیمانده که نیازمند تصویب آییننامهها و تأمین بودجه است. در حال حاضر آییننامههایش تدوین شده و به کمیسیون اجتماعی مجلس ارسال شده که یکی دو مورد مصوب و ابلاغ شد و بقیه را انتظار داریم کمیسیون اجتماعی مصوب کرده و به دولت بفرستد و بار مالی آن تأمین شود.
فکر میکنید چه زمانی مصوب شود؟
مشخص نیست چون بار مالی دارد الان هم قوانین در برنامه ششم هم گنجانده شده وحتی برخی هم به آن اضافه شده به هر حال اجرا خواهیم کرد. منتها باید تأمین اعتبار شود.
با اجرایی شدن قانون خدماترسانی که رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهوری بر آن تأکید بسیار دارند نیاز بود که دررابطه با ماده 63 قانون جامع، دبیرخانه شورای عالی توسعه و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت با حضور 17 وزارتخانه و سازمان فرهنگی مستقل تشکیل دهیم تا در راستای «ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در بین جامعه هدف و مردم» اقداماتی صورت بگیرد. براین اساس یک جلسه با حضور رئیس جمهوری تشکیل شده که تصمیمات خوبی در آن نسبت به ترویج فرهنگ ایثار و شهادت گرفته شد؛یکی دیگر از کارهایی که برای ترویج فرهنگ ایثار و شهادت سعی کردیم انجام دهیم مسأله «روز شهید» بود که در سال 83 از سوی شورای انقلاب فرهنگی تصویب و22 اسفند به عنوان روز بزرگداشت شهدا نامگذاری شد. به همین منظور ما در راستای توسعه فرهنگ ایثار و شهادت با همکاری مردم و سازمانها و... برنامههایی برای 22 اسفند تدوین کرده و آنها را اجرا کردیم. شناخت مردم در سال اول نسبت به این روز 6/1 درصد بود، سال دوم 17 درصد شد و سال سوم 36 درصد و سال 94، 6/44 درصد مردم با این روز آشنا شدند امسال هم برای روز شهید برنامههایی تدارک شده که با توجه به اینکه سال 2017 مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام معرفی شده، اکثر این برنامهها در مشهد با حضور رئیس جمهوری و مسئولان کشوری اجرا خواهد شد که مهمترین آن کنگره بینالمللی شهدای جهان اسلام است که از سراسر ایران و از لبنان، سوریه، عراق، بوسنی و... به این کنگره دعوت شدند.
در بحث معیشتی چه اقداماتی برای جامعه هدف انجام دادید؟
در این زمینه ما یکسری کارهای رفاه معیشتی را برای ایثارگران در اولویت داشتیم که نخستین آن مسأله اشتغال بود که در واقع میتوان آن را یکی از دغدغههایمان دانست. موضوع اشتغال در کشور مسأله ای است که ما هم در بنیاد گرفتار آن بودیم. از سال 92 تا اواخر مهرماه 95 با توجه به اینکه باید 25 درصد استخدامها از بین ایثارگران باشد حدود 36 هزار و 515 نفر از طریق استخدام دستگاههای دولتی و غیردولتی شدند همچنین اقداماتی برای خوداشتغالی و کارآفرینی صورت گرفت که از این طریق نیز برای 27 هزار و 575 نفر فرصت شغلی به وجود آمد یعنی برای حدود 64 هزار نفر در طول این سه سال اشتغالزایی کردیم ولی هنوز این دغدغه وجود دارد چون 67 هزار نفر امروز متقاضی کار هستند. یکی دیگر از دغدغههای بنیاد مسأله درمان بود. در حال حاضرمجموعه آمار جامعه هدف ما حدود 3 میلیون 322 هزار و 111 نفر است. طبیعی است که الان سن جانبازان و خانوادههای شهدا بالا رفته و نیاز بیشتری به خدمات درمانی دارد، بنابراین ما بیمه پایه درمانی 760 هزار از ایثارگران و افراد تحت تکفل آنها را که بیمه نبودند از طریق سازمان بیمه سلامت برقرار کردیم همچنین یک میلیون و700 هزار نفر هم از ایثارگران و افراد تحت تکفل زیر پوشش بیمه تکمیلی قرار گرفتند.
چون بیمه معمولاً برخی از اقلام دارو و هزینه بیمارستانها را جزو برنامه خود نمیداند از اینرو ما صندوق سلامت تشکیل دادیم تا از این طریق بتوانند خدمات بگیرند که 12 میلیارد تومان در طول سه سال در صندوق سلامت، تأمین اعتبار کردیم. یکی دیگر از برنامههایمان برای درمان ایثارگران این بود که از بیمارستانهای بنیاد پزشکانی انتخاب کردیم که در سطح استانی به ایثارگران خدمات بدهند وتا امروز 81 تیم تخصصی پزشکی به استانها ارسال کردیم. در گذشته برای درمان جانبازان بویژه جانبازان 70 درصد برنامه اعزام خارج از کشور داشتیم که هزینه سنگینی داشت به همین خاطر در این چند سال برعکس کار کردیم یعنی از خارج پزشک آوردیم که ماهانه در بیمارستانهای ما کار درمانی کنند. در این راستا 98 تیم پزشکی در سه سال گذشته دعوت کردیم تا به ایران آمدند.یکی دیگر از برنامه ما در راستای تأکید رهبر معظم انقلاب، دیدار با جامعه هدف بود که با تشکیل «طرح سپاس» سال گذشته با 400 هزار نفر دیدار داشتیم.
کدام یک از برنامههایتان محقق نشده ؟
از کارهایی که خیلی موفق نبودیم آن را کامل اجرا کنیم، آن هم به دلیل کمبود بودجه، ساماندهی گلزارهای شهدا بود. یازده هزار گلزار شهدا قبلاً طی 8 سال ساماندهی شده بود. از زمانی که من آمدم بالغ بر2 هزار و 617 گلزار ساماندهی شده وحدود 5 هزار گلزار مانده که باید ساماندهی شود.
یعنی فقط دلیل آن کمبود بودجه بوده؟
بله، خب البته برخی خانوادههای معظم شهدا رضایت ندارند که ساماندهی کنیم و مایلند مزار شهید به شکل قبلی باقی بماند. فعلاً در برخی قطعات بهشت زهرا ی تهران این مشکل وجود دارد که باید قطعه قطعه بررسی کنیم مثلا ًقطعه 40 بهشت زهرا ساماندهی شد،اما مجموعاً رضایت خانواده معظم شهدا برای ما اولویت دارد. یکی دیگر از کارهایی که دلمان میخواست بیشترانجام دهیم مسأله اردو و مسائل سیاحتی و زیارتی ایثارگران بود؛از سال 92 تا پایان سال 94 سالانه 180 هزار نفر را به اردو فرستادیم.
یکی از انتظارات مردم ازبنیاد شهید وامور ایثارگران تحت پوشش قرار دادن خانواده آتشنشانان است چه اقداماتی در این خصوص انجام دادید؟
ما شهدای آتشنشان را به عنوان شهید میشناسیم منتها به عنوان «شهید راه خدمت»، حتی اعلام کردیم در قطعات شهدا دفن شوند ولی طبق قانون و ضوابط و آییننامه که در کمیته احراز بررسی میشود اینها تحت پوشش بنیاد قرار نمیگیرند مگر اینکه قوانین تغییر یابد.
آیا تاکنون تلاشی صورت گرفته تا این آیین نامه و ضوابط تغییر کند؟
قبلاً از سوی بنیاد و برخی دستگاههای اجرایی برای موضوع های امداد و نجات پیشنهاد داده شده ولی تاکنون این موضوع در دستور کار قرار نگرفته تا بررسی شود ولی چیزی که وجود دارد این است که در ضوابط فعلی، شهید محسوب میشوند ولی خانوادههایشان زیر پوشش سازمان خودشان قرار میگیرند نه بنیاد شهید و امور ایثارگران.
عنوان شهید به تنهایی کافی نیست و بالاخره باید خانواده آنها خدمات بگیرند؟
اگر قانون به ما اجازه دهد و تأمین اعتبار شود ما آمادهایم که خانواده آنها را تحت پوشش خود قرار دهیم.
در دولت یازدهم حرکتی در این باره صورت نگرفته است؟
تا پیش از حادثه دلخراش ساختمان پلاسکو این موضوع به صورت جدی پیگیری نشده بود ولی الان پیگیری و بررسی میکنیم تا در کمیسیون اجتماعی دولت بررسی شود، اگردر دولت و مجلس تصویب شد اجرا میشود.طبیعی است که اگر قانونگذار اختیار بدهد و تأمین اعتبار صورت بگیرد تحت پوشش قرار میگیرند؛ مشکل ما تأمین اعتبار است.
برنامههای مهم و اولویت دارتان در سال آینده چیست؟
یکی از برنامههای اولویت دارمان، مراکز فرهنگی، ورزشی و توانبخشی است که از سال 86 شروع به ساخت شده و از سال 92 این بخش در مراکز استانها به نام مرکز «فرهنگی، ورزشی و توانبخشی ایثار» فعال شد. قبل از سال 92 حدود 6 فاز از این مراکز تکمیل شده بود سال 92، 11فاز فعال شد.
93 سه فاز و سال 94، 13 فاز و سال 95، 17 فاز فعال شد که با توجه به ضرورت استفاده بهینه از مراکز توانبخشی در استانها و نبود بیمارستانهای تخصصی توانبخشی، تفاهمنامه ای با وزارت بهداشت منعقد شد تا این مراکز با عنوان بیمارستان توانبخشی با اولویت ایثارگران فعالیت کنند و البته عموم مردم هم استفاده کنند.
به نظر میرسد مهمترین چالش شما کمبود اعتبار است چقدر اعتبار لازم است تا بتوانید برنامههایتان را اجرا کنید؟
15 هزار میلیارد تومان درخواست کردیم برای سال آینده ولی تنها 10 هزار میلیارد تومان تصویب شده.این در حالی است که در برنامه ششم برنامههایی را برای ما پیش بینی کردهاند که یک آمار بسیار بالایی است که اگر تصویب و ابلاغ شود، به اعتباربسیاربیشتری نیاز داریم.
لازم است به این نکته هم اشاره کنیم که یکی از مطالبات ایثارگران ،افزایش درصد جانبازی آنهاست.
خب تعیین درصد جانبازی توسط کمیسیون پزشکی صورت میگیرد. باید گفت که افزایش درصد جانبازی، با دستور اداری بنیاد انجام نمیشود. کمیسیون پزشکی باید درصد را تعیین کند.نکته دیگر اینکه آییننامههای ایثارگری برای 35 سال پیش است که ما کار بازنگری را در تمام حوزهها شروع کردیم و سعی میکنیم تا یک بازنگری کلی صورت بگیرد.