مذاکرات چند جانبه گازی ایران بدون گاز!

یک معادله ساده است. اگر تعهدات صادراتی گاز ایران تا پایان سال 93 را مبنا قراردهیم و در خوشبینانه ترین حالت بهره برداری از 5 فاز پارس جنوبی را تا زمان مذکور در نظر بگیریم بازهم به این نتیجه خواهیم رسید که ایران در پایان سال آینده در بهترین حالت روزانه 200 میلیون مترمکعب کسری تولید گاز خواهد داشت. براین اساس این احتمال تشدید می شود که دل نگرانی های شرکت ملی گاز ایران در سال آینده از احتمال قطع گاز زمستانه در کشور به سمت بالا و پایین کردن دادگاه لاهه و پرداخت جریمه به کشورهای دیگر تغییر کند. وضعیت پیشرفت فازهای پارس جنوبی علی رغم تلاش های مسوولان چندان خوب نیست؛ شاید برای همین باشد که باید بگوییم در خوشبینانه ترین حالت تا پایان سال 93 تنها باید شاهد بهره برداری از فاز12، 15و 16 ، 17 و 18 بود که در اینصورت اگر تولید روزانه از فاز 12 را 78 میلیون مترمکعب در روز و دیگر فازها را روزانه 25 میلیون مترمکعب در نظر بگیریم تا پایان سال 93 ظرفیت تولید گاز ایران از حدود 700 میلیون متر مکعب در روز به 878 میلیون متر مکعب افزایش خواهد یافت. البته نباید از خاطر برد که 30 میلیون متر مکعب از این 700 میلیون متر مکعب ظرفیت گازی ایران باید 30 میلیون متر مکعب آن نادیده بگیریم چراکه در حال حاضر این میزان روزانه از ترکمنستان وارد کشور می شود. براین اساس تا پایان سال 93، در خوشبینانه ترین حالت ظرفیت تولید گاز ایران تا حدود 880 میلیون متر مکعب افزایش خواهد یافت. اما براساس اظهارات مسئولان شرکت ملی گاز ایران در زمستان سال گذشته روزانه 600 میلیون مترمکعب گاز در کشور مصرف شده که اگر افزایش 10 درصدی مصرف در هر سال را در نظر بگیریم آن هم به دلیل افزایش مشترکان و مواردی از این دست باید امیدوار باشیم که تنها طی دو سال آینده سالانه 60 میلیون متر مکعب مصرف گاز در هرروز افزایش یابد که در اینصورت زمستان سال 93، پیک مصرف گاز کشور به 720 میلیون متر مکعب افزایش خواهد یافت. بنابراین در سال 93، ایران توان صادرات 160 میلیون مترمکعب گاز در هر روز را آنهم در خوشبینانه ترین حالت خواهد داشت در حالیکه مذاکرات گازی ایران در حال حاضر در خصوص تعهدی حدود 253 میلیون متر مکعب در هر روز را نشان می دهد که تنها 100 میلیون متر مکعب آن در هر روز مربوط به صادرات گاز به پاکستان،عراق و ترکیه است که قطعا در سالجاری صادرات به این کشورها قطعی خواهد شد. هرچند که در حال حاضر ترکیه خریدار گاز ایران است و عراق نیز قراراست از تیرماه مشتری ثابت گاز ایران شود. بنابراین اگر این میزان صادرات را نیز از این مقدار کم کنیم تنها 60 میلیون متر مکعب گاز برای صادرات به دیگر کشورها باقی می ماند اما مسئولان وزارت نفت از گسترده کردن مذاکرات گازی با کشورهای حاشیه خلیج فارس خبر می دهند. نباید از خاطربرد که هر ساله در زمستان با مواجهه با پیک مصرف، سهمیه گاز نیروگاه ها وصنایع به شدت محدود می شود و حتی در بیشتر مواقع گازوئیل جایگزین گاز طبیعی در نیروگاه ها می شود که به هیچ وجه صرفه اقتصادی ندارد. بنابراین این ارقام در حالی مبنای محاسبات قرار می گیرد که اگر محدودیت ها در کشور ایجاد شود تنها 60 میلیون متر مکعب گاز باقی ماند تا ایران میان کشورهایی چون سوئیس که قرارداد آن سال 2009 امضاء شده، امارات که مذاکرات آن بسیار جدی است، یونان،هند و اروپا تقسیم کند. اگر ایران بخواهد تمام مذاکرات گازی خود را به نتیجه برساند در خوشبینانه ترین حالت به بیش از 250 میلیون متر مکعب گاز بیش از ظرفیت تولید فعلی خود نیاز خواهد بود. در چنین شرایطی به نظر می رسد مسئولان نفتی کشور بدون در نظر گرفتن وضعیت گازی کشور در تلاشند تا مشتریان بیشتری را برای صادرات گاز جذب کنند و تنها شعار آنها تکیه بر توانمندی ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گازی جهان است اما ظاهرا فراموش شده که این گاز در زیر زمین است و تا زمانیکه به زمین نرسد امکان صادرات آن وجود ندارد و تنها نتیجه این مذاکرات بالا و پایین کردن پله های دادگاه لاهه خواهد بود تا پاسخگو شویم که چرا گازی را فروخته ایم که زیر زمین است نه روی زمین!