سنگ تلآویو درمسیرتهران - مسکو
نخستوزیر رژیم صهیونیستی اعلام کرد که روز پنجشنبه در سفری به مسکو با رئیسجمهوری روسیه دیدار خواهد کرد و در این دیدار بر حضور ایران در سوریه متمرکز خواهد شد.
دیدار بنیامین نتانیاهو با ولادیمیر پوتین، ملاقاتی تکراری بین مقامات اسرائیلی و روس، دستکم طی سالهای اخیر بوده و ازقضا همیشه تحولات مربوط به ایران، اعم از موضوع هستهای تا دیگر موضوعات منطقهای و جهانی مورد بحث و مذاکره طرفین بوده است. اینکه اسرائیل چه تأثیری در مناسبات تهران و مسکو داشته یا دارد، پرسشی است که بهکرات در محافل تخصصی مربوط به سیاست خارجی مطرح شده اما در فضای رسانهای کمتر به آن توجهی شده است. این پرسش ازاینرو، مطرح میشود که بدانیم دستکم در سالهای اخیر، روسها هیچگاه روابط با ایران را در اولویتهای سیاست خارجی خود قرار نداده و درنتیجه بهعنوان آیتمی مستقل به آن نگاه نکردهاند. حال که پس از سالها، فضای بیاعتمادی و در شرایطی که دو کشور پس از 516 سال ایجاد روابط دوجانبه صحبت از عصر جدید همکاریها میکنند، باید دید که آیا ایران در سیاست خارجی روسیه حائز اولویت خواهد شد یا خیر؟ به عبارت دیگر، هرچند روسیه بهعنوان قدرتی بزرگ، همواره مسائل کلان جهانی را برای روابط خارجی خود با دیگر کشورها مدنظر قرار میدهد اما این پرسش نیز مطرح میشود که تأثیر رژیم صهیونیستی بر نزدیکی دیدگاههای تهران و مسکو تا چه اندازه تعیینکننده است؟
دیدارم با پوتین روی ایران متمرکز است
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از وقایع اتفاقیه ، نخستوزیر رژیم صهیونیستی گفت که دیدار پیشروی او با رئیسجمهوری روسیه، بر حضور ایران در سوریه متمرکز خواهد بود. به نوشته روزنامه تایمز آواسرائیل، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی در ابتدای جلسه هفتگی کابینه با ادعای اینکه ایران به دنبال حضور دائمی در سوریه است، گفت: ایران به دنبال بهرهبرداری از تلاشهای اخیر برای دستیابی به یک راهحل سیاسی در سوریه بود تا حضور خود را در این کشور تثبیت کند. من در دیدار پیشروی خود با رئیسجمهوری پوتین، درباره این موضوع گفتوگو خواهم کرد.
رژیم صهیونیستی از زمان مداخله نظامی روسیه در جنگ سوریه و حمایت آن از بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه در کنار ایران، تلاش کرده است تا با جلب حمایت مسکو با ایران و حزبالله مقابله کند. نتانیاهو در ادامه ادعاهای خود گفت که به ایران و حزبالله اجازه نخواهد داد تا از سوریه برای حمله به سرزمینهای اشغالی و ایجاد جبههای علیه رژیم متبوعش در بلندیهای جولان استفاده کنند.
روابط روسیه و اسرائیل، همواره مستحکم
در پاسخ به پرسشهای مطرحشده، ابتدا باید نگاهی به روابط روسیه و اسرائیل و سطح مناسبات دو کشور انداخت. هرچند در دوران اتحاد جماهیر شوروی، روابط مساعدی بین مسکو و تلآویو وجود نداشت اما این مناسبات پس از استقلال روسیه بهشدت متحول شد و دو کشور از شرکای مهم سیاسی و اقتصادی یکدیگر شدند. حضور جمعیت عمدهای روسزبان در اسرائیل نیز عاملی شده است تا روابط مسکو و تلآویو، شرایط متفاوتتری را نسبت به دوران شوروی داشته باشند. هرچند همکاری گسترده اسرائیل با ترکیه در منطقه بهعلاوه موضوعاتی نظیر تلاش تلآویو برای نفوذ در مناطقی نظیر قفقاز و آسیای مرکزی مطلوب روسها نیست اما منافع ناشی از همکاری با اسرائیل آنچنان عظیم بوده که برای کرملین غیرقابل چشمپوشی است. بهبود روابط با آمریکا و دریافت تکنولوژیهای مدرن غربی توسط روسیه، عاملی برای توجه به اسرائیل از سمت این کشور شده است. اسرائیل نیز دلایلی قوی برای روابط مستحکم با روسیه دارد. مقامات رژیم صهیونیستی بهخوبی از ابزارهای روسیه برای تأثیرگذاری بر منطقه و جهان آگاهی دارند؛ درنتیجه همواره تلاش کردهاند تا سطح مناسبات خود با مسکو را در بالاترین سطح ممکن نگه دارند. همین امر نیز باعث شده است تا حمایت از مواضع روسیه در مجامع جهانی برای اسرائیل دارای اهمیت باشد؛ بهطور مثال، در جریان نشست سازمان ملل متحد پس از الحاق شبهجزیره کریمه به روسیه، نماینده اسرائیل در نشست سازمان ملل حضور پیدا نکرد تا رأی به محکومیت روسیه نداده باشد؛ امری که با ناخشنودی واشنگتن مواجه شد. نکته دیگر، اینکه به اذعان کارشناسان، دولتهای فعلی روسیه و اسرائیل میتوانند با هم در برخورد با جوامع مسلمان ناراضی ساکن در سرزمینهای خویش اشتراکات زیادی داشته باشند. به هر حال، روسیه و اسرائیل توانستهاند طی سالهای اخیر، مناسبات گستردهای با یکدیگر داشته باشند و این امر همچنان تداوم دارد.
اسرائیل همواره عاملی اگر نگوییم مزاحم اما تأثیرگذار در بهبود روابط ایران و روسیه بوده و این امر، نمودهای عینی نظیر عدم تحویل موشکهای اس-300 روسی به ایران در دوران ریاستجمهوری دیمیتری مدودف را نیز داشته است. هرچند روسها در آن مقطع قطعنامههای شورای امنیت را بهانهای برای برهمزدن این معامله کلان کردند اما تردیدی در نقشآفرینی منفی اسرائیل در این رابطه وجود نداشت. اگر بخواهیم دلیل تأثیر سیاستهای اسرائیل بر عدم بهبود روابط ایران و روسیه را باز کنیم، به موضوعی جز اولویتنداشتن ایران در اولویتهای سیاست خارجی روسیه نمیرسیم. در برخی از تحلیلهای منتشرشده از سوی اندیشکدههای روسی، از ایران بهعنوان «کشوری که روسیه میتواند در برخی از موضوعات با آن همکاری کند» یاد شده است، درحالیکه اسرائیل را بهعنوان «شریکی بیهمتا» توصیف میکنند. بااینحال، این مسائل از چندی پیش که روابط ایران و روسیه وارد دوران تازهای شده تا حدودی تغییر یافته است. حمایتهای نسبی روسیه از ایران در موضوع هستهای، تحویل سامانه دفاعی اس-300، همگرایی با جمهوریاسلامی ایران در زمینه بحران سوریه و برخی مسائل از این قبیل نشان میدهند که تهران و مسکو وارد حوزههای مهمی از همکاری با یکدیگر شدهاند. دید و بازدیدهای مکرر مقامات دیپلماتیک و نظامی ایرانی و روس از پایتختهای یکدیگر، شاهدی بر این امر است که مناسبات تهران و مسکو توسعه یافته است. هرچند شاید این توسعه روابط نتوانسته در مسائلی نظیر تجارت و افزایش مبادلات اقتصادی نمود داشته باشد اما قطعا موضوعات مهمی نظیر امنیت از سوی طرفین دنبال شده است.
اینکه چرا در دوران جدید اسرائیلیها نتوانستهاند تأثیر منفی عمدهای را بر مناسبات با ایران بگذارند، میتوان به صورت خلاصه در عملگرایی روسها خلاصه کرد. باید این مسئله را مورد توجه قرار داد که آن ابعادی که در آن منافع روسیه و منافع اعلانی اسرائیل با هم تعارض دارند،
به خوبی آشکار هستند. این تعارض منافع، شامل رابطه روسیه با ایران و حمایت روسیه از همان طرفی در جنگ سوریه بوده که مورد حمایت حزبالله و ایران هم است اما در ورای مواضع اعلانی (بهویژه در مورد ایران)، تعارض دوجانبه روسیه و اسرائیل چندان جدی نیست. همانطور که بسیاری از کارشناسان امنیتی اسرائیل اذعان کردهاند، توافق هستهای با ایران باتوجه به اعمال محدودیتهای جدی بر توانمندی هستهای این کشور با منافع امنیتی اسرائیل تطابق دارد. درمورد سوریه هم باید به این واقعیت اشاره کرد که اسرائیل توانست در سالهای گذشته بر بلندیهای جولان سلطه داشته باشد اما تداوم این بحث در دوران هر جایگزین احتمالی دیگر، محل بحث است.
از نظر کارشناسان مسائل بینالمللی، ابعاد گوناگون همکاریهای اقتصادی منطقهای و بینالمللی ایران و روسیه، سبب شده تا باوجود فشارها و اقدامات آمریکا و ابراز نگرانیهای اسرائیل، این روند همچنان توسعه یابد. اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک جمهوریاسلامی ایران، سبب شده تا باوجود ابراز نگرانیهای اسرائیل و تلاشهای این رژیم، روسیه روابط خود را با جمهوریاسلامی ایران با علاقه و حساسیت گسترش دهد. این کشور برای بهرهبردن از مزایای غیرقابل چشمپوشی این همکاری، عزم استوار خود را برای ادامه آن آشکار کرده است. تردیدی نیست که معیار اصلی این سیاست، تأمین منافع روسیه در چارچوب روابط با جمهوریاسلامی ایران است؛ منافعی که گستردگی و تنوع آن سبب شده تا بهطور اجتنابناپذیری توسعه روابط با ایران مورد توجه رهبران فدراسیون روسیه قرار گیرد. در تأیید این ماجرا، رسانههای صهیونیستی معتقدند که تلاشهای دیپلماتیک تلآویو برای تأثیرگذاری بر سیاست خارجی روسیه بیفایده بوده است زیرا باوجود مخالفتهای اسرائیل، ما شاهد گرمترشدن روابط میان مسکو و تهران بودهایم.