جمع‌آوری بیش از ۱۳ هزار معتاد متجاهر
معتاد متجاهر، معتادی است که در ملاءعام اقدام به مصرف مواد می‌کند. آنان هر روز در دل یک ماجرای تازه اند؛ روزی کارتن خوابی شان موضوع گفت‌وگوهاست و روزی گورخوابی شان.
شگفت اینکه تاکنون هر اقدامی که برای مقابله با معتادان متجاهر انجام شده است، از جمع‌آوری آنان و پاکسازی محلات از «لوث» وجودشان گرفته تا برخوردهای جهادگونه و ضربتی و گازانبری، کمتر نتیجه داده و باز آنها به گوشه‌ها و کنج‌های شهرها بازگشته‌اند. طبق قانون اگر فرد معتاد با وجود بستر مناسب برای درمان و وجود همه امکانات حاضر نشد برای ترک اقدام کند، متجاهر شناخته شده و در چنین شرایطی، ناگزیر باید او را به مراکز درمان اجباری ارجاع داد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل، محمد مسعود زاهدیان، رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا، گفت: «از ابتدای سال جاری تاکنون طی 52 مرحله، 13هزار و 421 نفر معتاد متجاهر مرد از مناطق آلوده شهر تهران، جمع‌آوری و به مراکز ترک اعتیاد مجاز تحویل داده شدند.» او ادامه داد: «جمع‌آوری و پاکسازی نقاط آلوده شهر تهران از «لوث» معتادان متجاهر یکی از اولویت‌های اصلی این پلیس است.» او افزود: «با توجه به ظرفیت‌های ایجاده شده در راستای نگهداری و درمان معتادان متجاهر، از ابتدای سال جاری تاکنون طی 52 مرحله، 13هزار و 421 نفر معتاد متجاهر مرد از مناطق آلوده شهر جمع‌آوری و به مراکز ترک اعتیاد مجاز تحویل داده شدند.»
رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا گفت: «از میان این تعداد معتاد، 8439 نفر در مراکز ترک اعتیاد پذیرش و 4249 نفر از این افراد به علت داشتن بیماری‌های مختلف پالایش شدند.» او ادامه داد: «از مجموع معتادان جمع‌آوری شده بیش از 4هزار نفر توسط سر کلانتری هفتم با اولویت قرار دادن میدان شوش، محله هرندی و خیابان‌های اطراف، جمع‌آوری شدند.» او افزود: «همزمان با اجرای طرح‌های جمع‌آوری و ساماندهی معتادان متجاهر، با اولویت قرار دادن برخی محلات، منطقه هرندی نیز از وجود معتادان متجاهر پاکسازی شد.»
محمدرضا ابراهیمی، دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان فارس، نیز از اجرای طرح ویژه ساماندهی معتادان حاد و پُرخطر در شیراز خبر داد و گفت: «مبارزه با معضل مواد مخدر، تلاشی جهادگونه می‌طلبد.» او ادامه داد: «بنابر تصمیم دوازدهمین جلسه کمیته درمان و حمایت‌های اجتماعی استان، باید هر فردی که در این راستا تعصب و احساس انسانی دارد، در این مبارزه شرکت کند و لازمه تحقق این امر تلاش همگانی برای ریشه‌کنی این آسیب است و لذا تنها نمی‌توان از دستگاه خاصی انتظار مبارزه با معضل اعتیاد را داشت.» او افزود: «حمایت از افراد گرفتار در دام اعتیاد موجب کاهش آسیب‌های اجتماعی و همچنین جرایم در جامعه می‌شود. آمارها حاکی از آن است که بسیاری از جرایم از جمله سرقت، توسط معتادان صورت می‌گیرد و چنانچه تدابیر لازم در خصوص مبارزه با مواد مخدر به نحو شایسته صورت گیرد قطعاٌ شاهد کاهش بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در سطح جامعه خواهیم بود.»
خطی برای درمان
مجید رضازاده، رییس مرکز توسعه و پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور ضمن اشاره به تماس‌های برقرار شده با خط ملی اعتیاد گفت: «تماس‌های مرتبط با مصرف محرک شیشه همچنان در صدر است و پس از آن تریاک و هروئین در رتبه‌های دوم و سوم تماس‌های مرتبط با این سامانه قرار گرفتند.» او ادامه داد: «در ده ماهه سال 95 بیش از 330هزار نفر با سامانه تلفنی خط ملی اعتیاد تماس گرفته‌اند و به حدود 320هزار نفر، یعنی 98.32 درصد، آنها پاسخ داده شده است.»
او افزود: «طی ده ماهه سال جاری بطور میانگین زنان بیش از 80 درصد تماس‌ها را به خود اختصاص دادند. این در حالی است که در میان زنان تماس‌گیرنده با این سامانه تنها حدود 5 درصد آنها خود مصرف‌کننده بودند و سایر آنها در رتبه اول همسران مصرف‌کنندگان، یعنی حدود 33 درصد تماس‌ها، و در رتبه دوم مادران مصرف‌کنندگان، حدود 29 درصد تماس‌ها، بودند.» به گزارش ایسنا، رضازاده گفت: «سامانه خط ملی اعتیاد سامانه درمان و پیشگیری از اعتیاد است و به این ترتیب افراد سالم بیش از مصرف‌کنندگان با آن تماس می‌گیرند. راهنمایی در خصوص خدمات درمانی، درخواست ارجاع به مراکز اقامتی میان مدت، تماس جهت دستگیری افراد مبتلا به اعتیاد به دلیل ایجاد مشکلات متعدد ناشی از مصرف مواد مخدر یا محرک توسط خانواده یا آشنایان آنان و همچنین آگاهی‌رسانی در خصوص نحوه اطلاع‌رسانی و راضی کردن فرد مصرف‌کننده برای مراجعه به درمان از بیشترین مسائل مطرح شده با خط ملی اعتیاد بوده‌اند.»
نیاز به تحول
محسن روشن‌پژوه، معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور، به ایسنا گفت: «تحول در نظام مدیریت معتادان بی‌سرپناه، سخت در دسترس یا متجاهر به تحول در نظام درمان و کاهش آسیب کشور نیاز دارد.» او می‌افزاید: «این تحول شامل اجزایی است. بطورمثال باید آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های مرتبط با معتادان متجاهر اصلاح شوند تا بیماران راحت‌تر به درمان دسترسی پیدا کنند.»
او ادامه داد: «حمایت‌های معتادان متجاهر پس از خروج از مراکز ترک اعتیاد، پوشش افراد بی‌بضاعت و بدون بیمه و امور درمان دارویی آنها باید به خوبی مورد توجه قرار گیرد. همچنین لازم است طرح‌هایی از جمله شناسایی این بیماران، جمع‌آوری و نحوه ارجاع آنها، مورد بازبینی قرار گیرد که البته ستاد مبارزه با مواد مخدر با آنها موافقت کرد و بهزیستی، راهنماها و دستورالعمل‌های درمان و کاهش آسیب معتادان متجاهر را مورد بازبینی قرار داد.»
معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی کشور گفت: «رویکرد این سازمان در درمان و کاهش آسیب معتادان متجاهر، ضربتی و مقطعی نیست بلکه یک رویکرد مستمر است.»
او ادامه داد: «می خواهیم برای درمان و کاهش آسیب معتادان متجاهراز الگوی دادگاه درمان مدار استفاده کنیم. این الگو در کشورهای مختلف جواب داده است و در حال حاضر برای آن راهنما و پیش نیازهای اولیه و دستورالعمل طراحی کردیم. در اجرای الگوی دادگاه درمان مدار، اصل بر ترک و توانمندسازی همزمان گذاشته شده است.»
او افزود: «طرح دادگاه درمان مدار شامل تمام اماکن و ابعاد می‌شود به آن معنا که در این برنامه حتما باید برنامه کاهش آسیب توسعه پیدا کند، پاتوق‌ها و مراکز معتادان باید با الگوی کاهش آسیب مدیریت شوند و افراد تحت پوشش درمان نیز باید بیمه شوند.»
انتخاب عقلانی؟
فرهنگ فارسی معین در معنای «لوث» آلودگی و پلیدی را می‌آورد. رییس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا اما، در حالی این کلمه را برای معتادان به کار می‌برد که ممکن است قربانی وضع موجود بودن بخش قابل توجهی از آنان، زیر سایه این کلمه گم شود.
شهرزاد برومند، اقتصاددان و عضو هیات‌‌علمی پژوهشکده علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی، بر مبنای تئوری اعتیاد عقلانی «گری بکر»، معتقد است مصرف‌کنندگان مواد مخدر همانطور که در اصول اقتصاد خرد گفته می‌شود، عقلانی تصمیم‌گیری می‌کنند و می‌کوشند مطلوبیت شان را حداکثر سازند. گری بکر و «هرشل گروسمن» معتقدند که مصرف‌کنندگان مواد مخدر، در ابتدای کار و آن زمان که سرمایه اعتیاد صفر است، بدون در نظر گرفتن تاثیر آتی انتخاب‌هایشان، مطلوبیت آنی خود را بیشینه می‌کنند.
برومند گفته بود: «رفاه و امنیت اقتصادی، حرف اول را می‌زند. اگر من الان رفتار معقول و شایسته‌یی دارم، به دلیل رفاه اقتصادی است. انسان وقتی در مخمصه قرار می‌گیرد، رفتارهای غیرعادی انجام می‌دهد. پژوهش‌هایی نشان می‌دهند هر قدر افراد تحصیلات بیشتری داشته باشند، احتمال گرایش آنها به سمت مواد مخدر نیز کمتر می‌شود. لذا نمی‌توان از نقش اساسی فرهنگ و رفاه اجتماعی چشم‌پوشی کرد.»
