خانه‌های نا امن برای حیوانات
تاکنون بارها انواع و اقسام شکل‌های مختلف آزار و اذیت حیوانات در اقصی‌نقاط کشور دیده شده است، آن‌چنان‌که حیوانات بسیاری در معرض آسیب‌های همه‌گونه قرار دارند، و بعضا فیلم‌ها و تصاویری با این موضوع در فضای مجازی دست به دست می‌شود.
باغ‌وحش‌های بدون مجوز از مصادیق و محل‌های خلوت چنین ظلم‌هایی به حیوانات است. حیوانات زبان‌بسته‌ای که حتی باغ‌وحش‌داران نیز با دور زدن قوانین، هر یک به‌گونه‌ای حق حیات آنها را نادیده می‌گیرند؛ باغ‌وحش‌دارانی که جز منفعت شخصی و بهره خویش به چیز دیگری نمی‌اندیشند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، تعداد باغ وحش‌ها، باغهای پرندگان و مراکز نگهداری از حیوانات در ایران بیش از ۸۵ واحد است و براساس آمار ارسالی از ادارات کل استانی در کل کشور ۲۰ باغ وحش فعال وجود دارد که از این تعداد چهار باغ‌وحش در کشور بدون مجوز هستند. مرداد امسال مدیر کل دفتر حفاظت شکار و صید سازمان محیط‌زیست گفت که بیش از ۵۰ درصد باغهای وحش در دو سال گذشته فاقد مجوز بوده اند، اما در حال حاضر بیش از ۷۵ درصد دارای مجوز و بقیه تا شش ماه دیگر تعیین تکلیف می‌شوند. این فرصت شش ماهه تقریبا به پایان رسیده است، اما شواهد حاکی از آن است که همچنان باغ وحش‌های بدون مجوز یا زیر زمینی در کشور به قوت خود پا بر جا هستند. گرچه فعالان حقوق حیوانات خواستار انتشار فهرستی از باغ‌وحش‌ها و باغ پرندگان توسط سازمان حفاظت محیط‌زیست بوده و از عدم انتشار آن ابراز نارضایتی کرده‌اند، اما به اعتقاد آنها تا زمانی که سازمان حفاظت محیط‌زیست فهرستی از این مراکز به تفکیک مجاز و غیرمجاز بودنشان و با قید تاریخ صدور و انقضای مجوز فعالیت آنها در دست نداشته باشد، نمی‌توان امیدی به ساماندهی این تعداد مرکز نگهداری داشت که هیچ کدام حتی استانداردهای مندرج در پورتال سازمان حفاظت محیط‌زیست را هم رعایت نمی‌‌‌کنند.
حیوانات قاچاقی
ارزش مالی تجارت قاچاق حیاتوحش سالانه حدود ۷۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار است و پس از مواد مخدر، قاچاق انسان و اسلحه در رتبه چهارم قرار دارد. حال در چنین شرایطی ایران رتبه سوم قاچاق حیات وحش را در دنیا نیز به خود اختصاص داده است و آنچه این مساله را بغرنج‌تر میکند قاچاق حیواناتی است که بعضا در بنگاه‌های غیررسمی یا همان باغ وحش‌ها و باغ پرندگان غیر مجاز اتفاق می‌افتد، مراکزی که بدون رعایت استانداردها حیوانات را در شرایط بدی نگهداری میکنند و حیاتوحش را در معرض خطر قرار میدهند. با وجود این، تیر سال گذشته راز یک باغ‌وحش مخفی که بسیار زیبا طراحی شده بود، با بیش از ۱۰۰ جانور وحشی در خمینی‌شهر فاش شد. با افشای اطلاعاتی مبنی بر نگهداری تعداد زیادی جانور وحشی درون باغی در اطراف خمینی‌شهر اصفهان، محیط‌بانان به تحقیق در این زمینه پرداختند. رئیس اداره محیط‌زیست شهرستان خمینی شهر در این باره گفت: محیط‌بانان پس از مدتی بررسی نامحسوس و اطمینان از وجود جانوران وحشی، موضوع را به مقام قضائی اطلاع دادند. حسین خادمی اظهار کرد: ماموران پس از هماهنگی با دادستان و دریافت نیابت قضائی وارد باغ شده و با یک باغ وحش تمام و کمال مواجه شدند که تعداد زیادی از انواع پرندگان و پستانداران وحشی به صورت غیرمجاز در آن نگهداری می‌شدند. این در حالی است که طی دو سال گذشته چند باغ پرندگان غیرمجاز در شهرستان اسلامشهر، شاندیز مشهد و شهر شفت در استان گیلان شناسایی و گونه‌های موجود در آنها توقیف شده است.
حضور حیوانات در شکنجه‌گاه
ماجرای باغ‌وحش‌های ایران سر دراز دارد، چرا که هر از گاهی تصاویری در شبکه‌‌های اجتماعی انتشار می‌یابد که رنج دائمی حیوانات را در اسارتگاهشان نشان می‌دهد، به گونه‌ای که برخی باغ وحش‌داران با افکار منفعت‌طلبانه و بهره‌برداری اقتصادی حیوانات را دست مایه سرگرمی تماشاچیان قرار داده و در این بین حیوانات حقوق خود را از دست میدهند، حیواناتی که باید زندگی کنند، اما هر لحظه در عذابی به سر می‌برند که گفتنش هیچ‌گاه دردی دوا نکرده است. اکنون آنچه شرایط را اسفناک‌تر میکند عادی جلوه دادن فرهنگ اسارت و حیوان‌آزاری در باغوحشهایی است که در راه پیشبرد منافع اقتصادی خود گام برمی‌دارند، چرا که هنوز قانون حمایت از حیوانات آن‌چنان که باید و شاید در کشور اجرا نمی‌شود.
آخرین وضعیت ۳ باغ‌وحش بدون مجوز پایتخت
با گذشت حدود دو ماه از اعلام نام مراکز غیرمجاز نگهداری از حیات وحش در پایتخت و اولتیماتوم محیط‌زیست مبنی بر اعلام جرم در صورت عدم اخذ مجوز، رئیس اداره محیط‌زیست تهران آخرین اقدامات این مراکز برای اخذ مجوز را تشریح کرد. هفته گذشته محمد حسین بازگیر با بیان اینکه در شهر تهران حدود ۱۲ مرکز نگهداری از حیات وحش داریم، گفت: تعدادی از این مراکز مانند پارک ملت، پارک چیتگر و مجموعه پارک ساعی فاقد مجوزهای لازم از سازمان حفاظت محیط‌زیست بودند. او ادامه داد: مجموعه حیات وحش پارک ملت و پارک چیتگر اقداماتی در جهت استانداردسازی انجام داده و پیگیری‌های لازم را برای اخذ مجوز انجام داده اند که در حال بررسی آنها هستیم، ولی مجموعه پارک ساعی تاکنون اقدامی جهت اخذ مجوز انجام نداده است. او با اشاره به اینکه وظیفه قانونی محیط‌زیست این است که به مجموعه‌های نگهداری از حیات وحش کمک و نظارت کند، افزود: اگر حیات وحش پارک ساعی استانداردهای لازم را رعایت نکند و مجوزهای لازم را از سازمان حفاظت محیط‌زیست نگیرد، مرکز را به عنوان مرکز متخلف و غیرقانونی معرفی کرده و از راه قانونی وارد می‌شویم. به گفته رئیس اداره محیط‌زیست شهر تهران، هر گونه نگهداری حیات وحش تحت عنوان‌های مختلف مانند باغ وحش، باغ پرندگان، مرکز نگهداری و... مستلزم اخذ مجوز از سازمان حفاظت از محیط‌زیست است. به گزارش ایسنا، او با اشاره به اینکه این مجوز تابع شرایط خاص است، اظهار کرد: مراکز نگهداری از حیات وحش باید به طور دائم گزارش خود را از تعداد و نوع گونه‌ها، مرگ و میر و تولدی که دارند و... ارائه کنند. همچنین وضعیت تغذیه و نگهداری حیات وحش نیز باید مناسب بوده، فضای مناسب و کافی برای نگهداری از حیات وحش را داشته و شرایط و مقررات لازم را رعایت کرده باشد و در عین حال دامپزشکی مستقر در آن مرکز حضور داشته باشد.
تخلف در باغ‌وحش‌های مجوزدار
یک فعال حقوق حیوانات درباره باغ‌وحش‌های بدون‌مجوز می‌گوید: باغ‌وحش مجوزدار و بی‌مجوز یک تعریف اداری است. اگر بخواهیم از دید حقوق حیوانات به این مساله نگاه کنیم، در هر دو به حیوانات ظلم می‌شود. سپهر سلیمی می‌افزاید: آیا در باغوحشهایی که گفته می‌شود مجوز دارند همه چیز اصولی است و هیچ تخلفی حتی بر اساس مقررات سازمان محیط‌زیست انجام نمی‌شود؟ آیا اگر فردا هزار باغ‌وحش با استاندارد بالا به سازمان محیط‌زیست درخواست مجوز بدهند می‌توان به همه آنها مجوز داد؟ اصلا هدف ما از داشتن باغ‌وحش و نگهداری از حیوانات چیست؟ این موارد سوالاتی هستند که پیش از صدور مجوز باید به آنها پاسخ داده شود، وگرنه مجوز یک روند اداری است که می‌تواند همراه با تخلف، ارفاق و ایراد باشد. او اظهار میکند: برای مثال در مورد باغ‌وحش ارم که همواره ادعا میکنند از استانداردهای اروپایی برخوردار است مگر در موضوع وارد کردن شیر ایرانی مشخص نشد که نامه دامپزشک ارم مبنی بر همکاری این باغ‌وحش با اتحادیه باغ‌وحش‌ها و آکواریوم‌های اروپایی جعلی است و اتحادیه اروپایی هر گونه همکاری در مورد شیر ایرانی را تکذیب نکرد؟ چرا سازمان حفاظت محیط‌زیست هیچ عکس‌العملی نداشت؟ چرا اعتراضات بسیار زیاد حامیان حقوق حیوانات بی‌پاسخ ماند؟ او ادامه می‌دهد: بنابراین اگر نگاه درستی به موضوع حقوق حیوانات نباشد تمام این تعاریف قابل تغییر است و باغ‌وحش مجوزدار و بی‌مجوز تفاوت آن‌چنانی ندارند. سلیمی بیان میکند: در همه جای دنیا باغ‌وحش‌ها و به طور کلی مراکز نگهداری از حیوانات در کنار رنج و دردی که به حیوانات تحمیل میکنند به عنوان مراکز اصلی قاچاق و تجارت سیاه حیوانات شناخته می‌شوند. او اظهار میکند: ایران در منطقه‌ای قرار گرفته که به دلیل مشکلات سیاسی کشورهای همسایه فضای گسترده‌ای برای قاچاق حیوانات در آن وجود دارد. در آن سوی آب‌های خلیج‌فارس هم مشتریان زیادی خواهان حیاتوحش ایران از جمله پرندگان شکاری ایران هستند. او ادامه می‌دهد: البته در بحث قاچاق حیاتوحش فقط حیوانات از ایران خارج نمی‌شوند، بلکه شاهد ورود حیوانات به ایران هستیم. سلیمی توضیح می‌دهد: ورود حیوانات غیربومی به کشور علاوه بر تقویت تجارت کثیف قاچاق حیاتوحش و تضییع حقوق حیوانات از نظر امنیت ملی نیز حائز اهمیت است و می‌تواند تهدیدی برای امنیت زیستی کشور باشد. هر کدام از حیوانات قاچاق شده اگر وارد اکوسیستم‌های کشور شوند می‌توانند به عنوان یک گونه مهاجم اثرات غیرقابل جبرانی به محیط وارد کنند. او اضافه میکند: با وجود این، مقصد بسیاری از حیوانات قاچاق شده، مراکز عمومی نگهداری از حیوانات مثل باغ‌وحش‌ها، باغهای پرندگان و سیرک‌هاست. سلیمی می‌افزاید: سری به باغهای پرندگان بزنید و ببینید برخی پرندگان موجود در آن چطور وارد باغ شده‌اند. او اظهار میکند: اصولا در همه جای دنیا باغ‌وحش‌ها و مراکزی نظیر آن به عنوان بنگاه‌های غیررسمی قاچاق و تجارت حیاتوحش عمل میکنند و بسیاری از حیوانات ورودی و خروجی به این مراکز از چنین کانال‌هایی وارد و خارج می‌شوند. او تاکید میکند: تا زمانی که سیستم درست و مشخصی برای ثبت رسمی حیوانات وارد و خارج شده از این مراکز وجود نداشته باشد نمی‌توان امیدی به کاهش این پدیده شوم در باغ‌وحش‌ها داشت.
