کیمیایی به نام پول خرد

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، با رواج کارت بلیط‌های الکترونیکی، مشکل نداشتن پول خرد در مترو و اتوبوس‌های شهری تا حدی حل شده است، هرچند رند نبودن قیمت بلیط مترو بعضا مشکل‌ساز است. این معضل تاریخی، همچنان در تاکسی‌ها وجود دارد و آن‌طور که اعضای شورای شهر می‌گویند، احتمال دارد اوایل سال آینده، دستگاه‌های کارتخوان در تاکسی‌ها نصب شود تا مسافران برای همیشه از معضل نداشتن پول خرد و دردسرهای آن خلاص شوند.

روزی را در نظر بگیرید که برای رساندن خود به محل کار، دانشگاه و... باید سوار تاکسی شوید. اگر تجربه درگیری با رانندگان تاکسی‌ها بر سر پول خرد را داشته باشید، از همان ابتدای کار که در خانه هستید، دست به دامان اعضای دیگر خانواده می‌شوید تا پول خردی به شما بدهند. کافی است اسکناسی در اصلاح درشت به دست راننده تاکسی بدهید که شاهد اخم‌‌وتخم‌اش باشید. برخی از آنها که صبر و تحمل کمتری دارند، اسکناس را فورا به شما برمی‌گردانند و می‌گویند: «خرد بده» یا «پول خرد ندارم». اگر مسافر خوبی باشید به سراغ مغازه‌های اطراف می‌روید تا پولتان را خرد کنید، در غیر این صورت، همه چیز برای یک مشاجره اساسی حاضر است.

در مغازه‌های اطراف هم پول خرد کیمیاست و اگر هم داشته باشند، نمی‌دهند؛ مجبور می‌شوید یکی دو قلم خرید غیر ضروری کنید تا هزینه تاکسی سوار شدنتان سه برابر شود. پول خرد معضلی است که در تاکسی‌های ما وجود دارد و کافی است تا مسافر کمی دیرش هم شده باشد تا نداشتن پول خرد، سرآغازی برای یک نزاع خیابانی شود. این مشکل در باجه‌های بلیط‌فروشی نیز یک مشکل همیشگی است و جای سوال دارد که چرا هیچ‌گاه قیمت بلیط مترو را رند در نظر نمی‌گیرند. این مشکل از بهره وری کار بلیط فروشان نیز می‌کاهد، چون هر روز چندین نوبت مشاجره بر سر پول خرد با مسافران مترو دارند. البته این مشکل با رواج کارت بلیط‌های الکترونیکی در مترو و اتوبوس‌های شهری حل شده است، اما در مورد برخی افراد که به صورت گذری سوار مترو می‌شوند یا کسانی که میانه‌ای با کارت بلیط الکترونیکی ندارند، همچنان پابرجاست.

یکی از مزایای دیگر کارت بلیط الکترونیکی، حذف بلیط‌های کاغذی است که می‌توان آن را حرکتی در راستای حفظ محیط زیست و قطع کمتر درختان دانست. به لحاظ زمانی نیز، صرفه جویی در وقت است. چندی پیش بحث بر سر استفاده از کارتخوان در تاکسی‌ها نیز مطرح شد، اما هنوز اجرایی نشده است. شاید بتوان با تکیه بر دستگاه‌های کارتخوان در داخل تاکسی‌ها، مشکلات ناشی از نبود پول خرد را کاهش داد. به این صورت، نرخ‌ها نیز به طور خودکار یکی می‌شوند و زمینه برای سوءاستفاده‌های احتمالی از بین می‌رود.

شغل من پول خرد است

قهوه خانه نزدیک ترمینال از آن قهوه خانه‌هایی است که همیشه در تلویزیون زیاد دیده‌ایم؛ دو ردیف میزهای چوبی که سکوی پشت آن حکم صندلی دارد و مردهایی که قلیان به دست و چای قند پهلو در کنار، به حرف‌های صبحگاهی مشغولند و دود، صدای قل قل قلیان و صدای به‌هم خوردن استکان و نعلبکی فضا را پر کرده است. شاگرد قهوه چی «ممدپول خردی» را نشان می‌دهد که در گوشه‌ای از قهوه‌خانه نشسته و منتظر مشتری است. خودش می‌گوید ۶۰ سال دارد، اما گرد پیری که بر سر و روی او نشسته است، سنش را بیشتر از اینها نشان می‌دهد.

چند سالی می‌شود که به خاطر بیکاری و پیدا نکردن شغل به این کار رو آورده و به فروختن پول خرد می‌پردازد. می‌گوید برای تهیه پول خرد، اوایل به کمیته امداد می‌رفته است، اما ظاهرا به همراه پول‌ها، مقداری پول تقلبی بوده و به همین خاطر دیگر از آنجا پول خرد تهیه نمی‌کند: «مردم پول تقلبی هم در صندوق صدقات می‌اندازند و وقتی که این سکه‌ها دسته بندی می‌شود و به من می‌رسد، هر سکه تقلبی برایم ضرر است. بیشترین پول خردی که جمع می‌کنم از بوفه مدارس است. مدرسه‌ها همیشه پول خرد دارند و من آنها را با پول درشت عوض می‌کنم تا به اینجا برای فروش بیاورم و بابت زمانی که برای جمع‌آوری پول خرد می‌گذارم، از راننده‌ها دستمزد می‌گیرم.» ممد پول خردی در فصل تعطیلی مدارس هم بیکار نمی‌نشیند و سراغ گزینه‌های بعدی می‌رود: «البته زمانی هم که مدرسه‌ها تعطیل باشد از مغازه‌دارها می‌گیرم. چون آنها همیشه کنار دخلشان پول و سکه خرد زیاد دارند. گداها هم گزینه بعدی هستند که به سراغ آنها می‌روم و پول خردهایشان را با درشت عوض می‌کنم.» پول خردهای ممد آقا نرخ دارد.

او سکه و پول خردهایی که در بسته‌های دو هزار تومانی تقسیم کرده است، ۲۵۰۰ تومان می‌فروشد: «پول‌هایی که هر روز با مشقت فراوان جمع می‌کنم، شب‌ها در خانه، آنها را به دسته‌های دوهزار تومانی تقسیم می‌کنم. بعد به راننده‌ها بسته به نیازشان سکه و پول خرد می‌دهم که هم من راضی هستم، هم راننده‌ها.» به گزارش تابناک، ممد پول خردی از کسانی می‌گوید که مانند او به چنین کاری مشغول هستند: «در میدان آزادی می‌دانم ۷-۸ نفری هستند که به این کار مشغولند و بیشتر پول خردهایشان را هم از کمیته امداد می‌گیرند. البته به خاطر به وجود آمدن دستگاه‌های کارتخوان در اتوبوس‌ها بازار ما هم از رونق افتاده است و باید به دنبال شغل جدید باشیم.»

مدیریت شهری و کارت بلیط الکترونیکی

با گسترش ارتباطات و فناوری‌ها، عرصه برای ممد پول خردی‌ها تنگ شده است. چون برای سوار شدن به اتوبوس‌های بی‌آرتی، چه پول خرد داشته باشید چه نداشته باشید، تنها راهگشای شما کارت بلیط الکترونیک است و ممکن است تا ساعت‌ها آنجا بمانید، اما ماموران سرسخت ایستگاه‌های بی‌آرتی، ورود شما را منوط به کارت بلیط الکترونیکی می‌کنند. این اجبار به استفاده از کارت بلیط الکترونیکی در وسایل حمل و نقل عمومی، شاید در ظاهر کمی سخت به نظر برسد، اما با استفاده از این کارت بلیط‌ها، مزایای آن رخ نشان می‌دهند. با استفاده از کارت بلیط هزینه کمتری نسبت به خرید بلیط کاغذی مترو می‌پردازید و دیگر دغدغه نداشتن پول خرد و مشاجره با مسئول باجه بلیط فروشی را نخواهید داشت. اما در مورد تاکسی‌ها؛ آن‌طور که اعضای شورای شهر اعلام کرده‌اند، سال آینده در تاکسی‌ها نیز دستگاه‌های کارتخوان نصب می‌شود. البته برخی رانندگان تاکسی نسبت به مدت پرداخت پول خود پس از نصب این دستگاه‌ها، نگرانی دارند.

نصب کارتخوان در تاکسی‌ها؛ سال آینده

مهر سال ۹۴ بود که رضا قاضی، معاون برنامه ریزی و توسعه سازمان تاکسیرانی از نصب دستگاه‌های کارتخوان روی ۱۰۰دستگاه تاکسی در تهران خبر داد. قاضی این را هم گفت که در ابتدای امر پرداخت الکترونیک در سه محور انقلاب - راه آهن، انقلاب - صادقیه و پیچ شمیران - تجریش اجرا می‌شود. این در حالی است که پیش از این نیز طرح پرداخت الکترونیک به مدت یک ماه روی ۱۰۰ تاکسی که مبدا خطوط آنها از ایستگاه متروی صادقیه است، اجرا شده بود و پس از بررسی مشکلات، سعی شد که در طرح جدید آن، معایب رفع شود. قرار بود مطابق با این طرح، پرداخت کرایه به صورت الکترونیک در ۱۵ هزار تاکسی تا پایان سال ۹۴ اجرا شود و استفاده از کارت‌‌بلیط‌های مترو و اتوبوس نیز در اجرای این طرح در دستور کار قرار گیرد. در ادامه دوره‌های آموزشی برای رانندگان تاکسی نیز برگزار و آنها در مورد چگونگی کار کردن با دستگاه‌ها، چگونگی اطلاعات به حساب تاکسی‌رانان، چگونگی دریافت پول از عابربانک‌ها و نگهداری از دستگاه‌های کارتخوان آموزش دیدند. به گزارش فارس، بعضی رانندگان تاکسی می‌گویند تاکسیرانی برای نصب این دستگاه‌ها از آنها پول دریافت کرده اما برای نصب دستگاه کارتخوان اقدام نکرده‌اند؛ صحت و سقم این ماجرا را از ابوالفضل قناعتی، عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران پرسیدیم.

این عضو شورای شهر با اشاره به اینکه بعید است تاکسیرانی برای این موضوع پولی از تاکسیرانان گرفته باشد، می‌گوید: «شنیده شده برخی شرکت‌ها روی تاکسی‌هایشان دستگاه کارتخوان نصب کرده‌اند که این مساله تخلف است و با آنان برخورد می‌شود؛ چراکه نصب دستگاه کارتخوان بدون مجوز تاکسیرانی بوده است. قناعتی با بیان اینکه الکترونیکی شدن پرداخت و دریافت کرایه طرحی است که تاکسیرانی در حال اجرا کردن آن همزمان با ایجاد سیستم «کال سنتر» در تاکسی‌هاست، می‌گوید: «براساس این طرح شهروندان می‌توانند با تلفن همراه خود هر کجای شهر که حضور دارند با تاکسی تماس برقرار کرده و روی سیستم کیلومترشمار خودرو هم دستگاه الکترونیکی برای پرداخت مبلغ کرایه نصب می‌شود. او با اشاره به اینکه به احتمال زیاد تا اوایل سال آینده این دستگاه‌ها در تاکسی‌ها نصب خواهد شد، اضافه می‌کند: «این طرح ۲ مزیت مهم دارد که نخست تعیین قیمت مسیر به صورت شفاف است و دوم حذف پرداخت نقدی و مسائلی که درباره پول خرد بین راننده و مسافر پیش می‌آید.

عضو هیات رئیسه شورای شهر در واکنش به این مساله که برخی تاکسی‌رانان عنوان می‌کنند با نصب دستگاه کارتخوان، باید مالیات دستگاه‌ها را هم پرداخت کنند یا پول دریافتی مستقیم و همان روز به دستشان نخواهد رسید، توضیح می‌دهد: «طرح نصب دستگاه کارتخوان و کال سنتر با ملاحظه همین مسائل برنامه ریزی شده و قطعا مشکلی برای رانندگان پیش نخواهد آمد.»