اگر به فروشگاههای قطعه مراجعه کنید، معمولا با مجموعهای متنوع از قطعات شرکتی، اروپایی، چینی، ترک، هندی و داخلی مواجه خواهید شد که هر کدامشان قیمت و بسته بندی خاص خود را داشته و معمولا هر فروشنده بر کیفیت بالاتر و اصلیتر بودن قطعات خودش تاکید کرده و قطعات دیگر فروشگاهها را تقلبی یا بیکیفیت میخواند. این شرایط موجب شده است تا اکنون فروشگاههای لوازم یدکی سطح شهر به بازار مکارهای برای عرضه قطعات و لوازم یدکی خودرو با مارکهای متفاوت از کشورهای مختلف تبدیل شود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از کسب و کار ، از سوی دیگر بهنظر میرسد هنوز هم هیچ دستگاهی برای نظارت بر کیفیت قطعات و لوازم یدکی موجود در بازار وجود ندارد. مشکل تامین قطعات یدکی با قیمت و کیفیت مناسب وقتی بیشتر نمایان میشود که قطعه یدکی مورد نیاز از جمله قطعات اصلی خودرو بوده و مصرفکننده بدون شناخت از کموکیف آن، کار خرید و نصب قطعه را به تعمیرکاران واگذار کند؛ قطعاتی که شاید در فاصله زمانی کوتاه عیوب خودرو را مرتفع کرده اما در درازمدت موجب وارد آمدن خسارات بیشتر به صاحبان خودرو از طریق فرسودگی و از بین رفتن سایر قطعات بهدلیل کارکرد نامطلوب قطعه غیراستاندارد میشود. بسیاری از فعالان عرصه صنعت خودروسازی مهمترین مشکلات قطعات یدکی را در وارد کردن و تولید قطعات بیکیفیت عنوان کردند و اعتقاد براین دارند که تولیدکنندگان زیرپلهای بازار این صنعت را کساد کرده اند. از سوی دیگر، قاچاق قطعات خودرو اگرچه همواره طی سالهای گذشته نیز کموبیش وجود داشته است، با این حال بهنظر میرسد این روزها به مسالهای حاد تبدیل شده، تا جایی که مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت به صراحت از لزوم مقابله با آن صحبت بهمیان میآورند.
ورود قطعات قاچاق بهویژه قطعاتی که از سطح کیفی مناسبی برخوردار نیستند، آسیبی جدی به تولید داخل وارد میکند و سطح کیفی خودروها را کاهش میدهد. درواقع نفوذ احتمالی قطعات کمکیفیت قاچاق به خطوط تولید، یکی از عوامل سطح کیفی پایین برخی خودروها بهشمار میرود، چه آنکه کیفیت هر خودرویی در درجه اول به قطعات آن بستگی دارد. به گفته کارشناسان، حدود 90 درصد از کیفیت یک خودرو مربوط به قطعات بهکار رفته در آن است بنابراین اگر قرار به استفاده از قطعات نامرغوب در خطوط تولید باشد، خروجی آن نیز خودرویی کمکیفیت خواهد بود. بهطور قطع حمایتهای دولتی از صنف لوازم یدکی راهگشای رفع مشکلات این صنف است. براساس این گزارش، آنگونه که از شواهد و اظهارات برمیآید، بازار لوازم یدکی در وضعیت مناسبی قرار ندارد و تمامی فعالان این صنف بر درستی این امر توافق نظر دارند. وضعیتی که تداوم آن، باعث تعطیلی بسیاری از یدکیفروشها خواهد شد و مشکلات این صنف را دوچندان میکند. در این بین بهنظر میرسد پشتیبانی دولت راهکاری است که میتواند مشکلات فروشندگان این صنف را کاهش دهد و از ادامه تعطیلی فروشندگان لوازم یدکی جلوگیری کند.
نگاه 1
اکثر قطعات خارجی موجود در بازار قاچاق نیستند
محمود باقری، کارشناس بازار لوازم یدکی خودرو
در حال حاضر بیشتر قطعات موجود در بازار، وارداتی و خارجی هستند و عمده آنها از مبادی مجاز وارد کشور شدهاند اما از طرفی در برخی موارد ادارات مربوط به مبارزه با قاچاق، همه کالای خارجی را قاچاق میداند که مشکلات فراوانی برای فروشندگان این صنف ایجاد میکند. این مسائل مشکلاتی را برای اعضای این صنف به وجود آورده است که امیدواریم با هماهنگی بیشتر بین اصناف و دستگاههای اجرایی ذیربط، این مساله حل شود تا شاهد نارضایتی اصناف نباشیم و مشکلات این بخش بهسرعت کاهش پیدا کند.
درباره کالاهایی که ادارههای مربوط آنها را قاچاق تلقی میکند، باید توضیح داد که اصناف همه نوع جنسی به مغازههای خود میآورند تا دستآخر رضایت مشتری درباره موجود بودن یک جنس از نمونههای مختلف ایرانی و خارجی جلب شود. از طرفی برخی اوقات همیشه جنس ایرانی و به اصطلاح شرکتی در مغازهها یافت نمیشود که داشتن اجناس خارجی خود میتواند این محدودیت را رفع کند.
اصناف عادت کردهاند که مشکلات مالی خود را از طریق بانکها رفع کنند اما بهدلیل کمبود منابع مالی بانکها و سود زیادی که بهخاطر وامها از دریافتکننده وام طلب میکند، در چند سال اخیر نتوانستهاند از بانکها کمکی دریافت کنند که البته امیدواریم با گذر زمان و بهتر شدن وضعیت اقتصادی کشور این صنف نیز شرایط بهتری پیدا کند. همچنین امید زیادی وجود دارد که با اجرای برجام و آشکار شدن اثرات آن بر اقتصاد کشور رونق به بازار قطعات یدکی خودرو نیز بازگردد ولی برای حل این مساله و رفع مشکلات این صنف نیاز به گذر زمان است تا شاهد «اثرات لغو تحریم» باشیم.
نگاه 2
بازسازی و فروش قطعات کهنه در زیرزمینها
علیرضا نیکآیین، رئیس اتحادیه صنف تعمیرکاران خودرو
وجود فراوان لوازم یدکی کپی خودرو در بازار را نمیتوان انکار کرد و از سوی دیگر، بخشی از لوازم یدکی کپی خودرو از طریق بازسازی قطعات کهنه در زیرزمینیها تولید میشود. یکی از مشکلات صنف تعمیرکاران خودرو وجود لوازم یدکی کپی در بازار است. لوازم یدکی کپی شده خودرو، در بازار فراوان و تشخیص آن برای تعمیرکار و دارنده خودرو، کاری دشوار است.
بخشی از لوازم یدکی کپی در داخل و با نام قطعات زیرزمینی داخلی تولید میشود و قطعات یدکی خودروی خراب، در زیرزمینها بازسازی و پس از تعمیر و بستهبندی به چرخه بازار و عرضه بازگردانده میشود.
از سوی دیگر، بخشی از لوازم یدکی کپی هم از مبادی قاچاق به کشور وارد میشود. بخشی هم از طریق گمرکات به کشور وارد میشود که بهنظر میرسد برای ورود این کالاها به کشور باید در این قسمت نظارت بیشتری صورت گیرد. قطعات یدکی کپی وارداتی یک کپی از اصل است که بخش قابل توجهی از آنها از کشورهای جهان سوم، چین، ترکیه و امارات به کشور وارد میشود.
لوازم یدکی کپی خودرو آمار شکایات را بالا برده و نارضایتی زیادی برای مشتریان و دارندگان خودرو ایجاد کرده است.
نگاه 3
فعالیت 800 قطعه ساز زیر پله ای
آرش محبینژاد، دبیر انجمن صنایع همگن قطعهسازی کشور
درحال حاضر مهیا کردن فضای کسبوکار برای رقابتپذیر بودن صنایع داخلی و توان درونی صنعت خودروسازی دو مولفه اصلی در حوزه رقابتپذیری خودرو بوده و برای مقایسه رقابتپذیری صنایع داخلی سه محور اساسی مورد بررسی قرار میگیرد که اولی نرخ تبدیل دلار به پول رایج کشور است.
همچنین تورم داخلی و نرخ تامین سرمایه دو مولفه دیگر هستند و این در حالیست که مهمترین نرخ تامین سرمایه ناظر بر تسهیلات بانکی است و این سه مولفه اگر بهصورت همگام و متناسب حرکت نکنند، بهراحتی صنایع یک کشور را خرد کرده یا بهصورت انبساطی عمل میکنند و برای صنایع کشور جای کار فراوانی مهیا میسازند. تعرفه واردات هم اهرمی برای متعادلسازی و رقابتپذیر شدن صنایع کشورهاست که درحال حاضر بهره بانکی، تورم و نرخ ارز در کشورمان دارای هیچ تناسبی نیست و از طرفی تعرفه واردات تمام کالاهای وارداتی در سال 91 بهدلیل ارز مرجع در کنار ارز مبادلهای، به نصف تقلیل یافته و هرگز به رقم اصلی باز نگشته است.
صنعت خودرو و قطعهسازی نیز از این قاعده مستثنا نبوده است و فضای کسبوکار داخلی با خارج کشور قابل قیاس نیست و موضوع رقابت ما را به مقایسه وامیدارد؛ بنابراین فضای عملکرد رقبا باید با یکدیگر سنجیده شود. در حال حاضر 1200 قطعهساز رسمی در کشور فعالیت دارند که تنها 600 قطعهساز بهعنوان بنگاه اقتصادی فعال حاضر هستند و 800 قطعهساز زیرپلهای و غیررسمی در کشور فعالیت میکنند و در این میان یک میلیارد دلار قطعه خودرو بهصورت رسمی از مبادی قانونی و یک میلیارد و 100 میلیون دلار نیز بهصورت قاچاق قطعات خودرو وارد کشور میشود. از سوی دیگر، ضربهپذیری رقابتی قطعهسازان داخلی در برابر قاچاق قطعات خودرو به کشور حدود 45 درصد است و واردکنندگان قطعات خودروی قاچاق مالیات بر ارزش افزوده و عوارض گمرکی را نمیپردازند و مشمول بهرههای بانکی نمیشوند بنابراین قاچاق توان تولید داخلی را بهشدت کاهش میدهد.
مشکلات بازار یدک را نیز در این بازار نمیتوان انکار کرد. قطعهسازان تنها به امید فروش محصولات خود به خودروسازان اقدام به تولید نمیکنند بلکه برای بازار یدک محصولات تولید شده نیز برنامهریزی دارند اما با افزایش تورم، توان خرید مردم تا حدی کاهش مییابد که به بهانه اختلاف قیمت بالا، حاضر به خرید قطعات تقلبی یا قاچاق هستند.
نگاه 4
تولید قطعه در بازارهای چین و واردات آن با مارک ایرانی
جبار آقایی، مدرس دانشگاه
قطعات لوازم یدکی بخش مهمی از تولیدات قطعهسازان را به خود اختصاص دادهاند و در بازار از مصرف بالایی برخوردارند. این در حالیست که موضوع واردات قاچاقی و غیرقانونی قطعات نیز بهعنوان یک معضل برای اقتصاد تلقی میشود. متاسفانه برخی از قطعهسازان داخلی و رسمی اقدام به تولید قطعه در بازارهای چین و واردات آن با مارک ایرانی میکنند البته برخی از قطعهسازان داخلی این قطعات را در داخل تولید میکنند بنابراین باید به نحوه تولید قطعات و لوازم یدکی توجه شود و برای حمایت از تولید داخل و مصرف کالای با کیفیت نظارتی دقیق بر این بخش اعمال شود. تبلیغات مناسب، ارائه خدمات باکیفیت و قیمت مطلوب، تامین قطعات پرمصرف و جلب اعتماد مصرفکنندگان موجب حمایت از تولید قطعات و لوازم یدکی پرمصرف و مقابله با واردات غیرقانونی آن به کشور میشود بنابراین جلوگیری از ورود قطعات غیرمجاز مستلزم عزمی جدی از سوی شرکتهای خدمات پس از فروش، خودروسازان رسمی و سایر مسئولان ذیربط است.
همچنین مشکل شناسایی قطعه استاندارد و مجاز از قطعه تقلبی باید توسط شرکتهای رسمی ذیربط رفع شود. شرکتهای ذیصلاح باید اقدامی جهت ارائه کد رهگیری به قطعات و لوازم یدکی اصلی کنند تا مصرفکنندگان از طریق سامانههای اینترنتی مشخص بتوانند از کیفیت قطعه یدکی اطمینان حاصل کنند. برخی از قطعات لوازم یدکی تولید داخل از کیفیت بسیار مطلوبی برخوردارند و بسیاری از تولیدکنندگان داخلی توان ساخت قطعه استاندارد را دارند. از اینرو ساماندهی بازار لوازم یدکی تنها از طریق حرکتی تشویقی، ایجاد برندسازی و جلب اطمینان مصرفکنندگان قابل انجام است.