آخرین ضربه را محکم تر نزن !

 آن زمان که 60 هزار چنار در خیابان ولیعصر کاشته می‌شد، هیچ‌گاه تصور آن نمی‌رفت 77 سال بعد تنها 7 هزار چنار در این خیابان باقی بماند.ولیعصر تنها یک خیابان نیست بلکه یک محور تاریخی، فرهنگی و معنوی است. این اهمیت موجب شد در سال 91 ولیعصر ثبت ملی شود. این ثبت شامل تمامی جداره، آسفالت، پوسته خیابان و هزاران چنار آن است. اما ثبت ملی ولیعصر، دردی از آن دوا نکرد و همچنان حال و روز چنارهای ولیعصر خوش نیست. روزها پای‌ آن‌ها نمک می‌پاشند و با فاضلاب آبیاری می‌شوند و شب‌‌ها با اره به آن‌ها همجوم می‌آورند و آن‌ها را قطع می‌کنند. در نهایت شهرداری به تنه باقی مانده‌شان نیز رحم نمی‌کند و آن را نیز با پتک نابود می‌کند. تیشه‌زدن شهرداری بر چنارهای ولیعصر به یکی از عادی‌ترین صحنه‌ها برای شهروندان تهرانی تبدیل شده است. دیگر حتی رهگذران زحمت سوال کردن از افرادی که مشغول قطع درختان هستند را به‌خود نمی‌دهند.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، هرازچندگاهی نیز که صدای فعالان محیط‌زیست و رسانه‌ها بلند می‌شود، شهرداری در پاسخ آن‌ها می‌گوید چنارها به‌دلیل خشکی و پرخطر بودن قطع می‌شوند اما هیچ‌گاه به این پرسش که چه ارگانی موجب خشک شدن آن‌ها شده پاسخ نمی‌دهد. در دهه اخیر طرح‌های بسیاری برای نجات این خیابان مطرح شده که تاکنون هیچ‌کدام از آن‌ها راه‌حل نبوده و در برخی موارد حتی وضعیت را حادتر کرده‌ است. پیاده‌راه شدن ولیعصر طرحی است که اخیرا مطرح شده که برخی آن را طرحی نشدنی و عجیب می‌دانند و برخی دیگر آن را تنها راه نجات خیابان می‌دانند. طرحی که سازمان محیط زیست از آن حمایت کرده اما برخی از اعضای شورای شهر از وجود چنین طرحی ابراز بی‌اطلاعی کرده و برخی دیگر نیز می‌گویند هنوز مدیریت شهری از اثرات پیاده راه 17 شهریور رها نشده و تبدیل خیابان ولیعصر به پیاده‌راه به یک بحران در تهران تبدیل می‌شود. چنارهای خیابان ولیعصر نیز در میان کشمکش‌ این طرح‌ها هر روز قلع و قمع می‌شوند و مسئولان همچنان درحال ارائه و یا رد طرح هستند.

چرا سند حفاظت از ولیعصر اجرایی نشد؟

احمد حکیمی‌پور، رییس کمیته میراث فرهنگی شورای شهر درباره مطرح نشدن پروژه پیاده‌راه شدن ولیعصر می‌گوید:«طرح پیاده‌راه شدن خیابان ولیعصر به این سادگی که مطرح می‌شود نیست بلکه یک طرح پیچیده و کارشناسی است که باید روی آن بررسی و مطالعات بسیار دقیق و کارشناسی صورت گیرد. برای شورای شهر ساماندهی وضعیت خیابان ولیعصر یک ایده‌آل است اما تاکنون طرح پیاده‌راه شدن ولیعصر در شورای شهر نشنیده‌ام و این طرح به شورای شهر نیامده است. اگر شهرداری بخواهد چنین طرحی را اجرا کند باید آن را در قالب لایحه به شورای شهر تهران ارائه دهد. اعضای شورای شهر نیز اگر بخواهند در این‌باره طرح ارائه دهند، باید مصوبه داشته باشند؛ بازهم می‌گویم من تاکنون مصوبه‌ای در این خصوص در شورای شهر تهران ندیده‌ام». اما مطلب مهم‌تر از طرح پیاده‌راه شدن ولیعصر، سندی است که در دوره سوم شورای شهر تهیه شد. در این سند خیابان ولیعصر به‌عنوان یک راسته و گذر میراثی شناسایی شده و تمامی چنارها و جدارهایش مطابق قانون حفظ میراث ملی، باید حفظ شود. نکته اینجاست که این سند تاکنون به اجرا درنیامده و پیگیری نیز نشده است. در این سند طرح‌های کارشناسی کاملی برای حفظ جلوه‌های میراثی و محیط زیستی ولیعصر ارائه شده است.

معضل بزرگ خیابان ولیعصر خشکی درختان و قطع بلافاصله آن‌هاست. شورای شهر یک نهاد نظارتی است که در اجرا نمی‌تواند دخالت کند. بارها درباره خشکی درختان و قطع آن‌ها در شورای شهر بحث شده است. ما تنها در بحث اختصاص بودجه می‌توانیم به شهرداری در حفظ چنارهای ولیعصر کمک کنیم. پیاد‌راه شدن ولیعصر می‌تواند به حفظ آن کمک کند ولی برای اجرای این پروژه ابتدا باید طراحی شهر را با اولویت پیاده‌راه، مسیر دوچرخه‌سواری و در نهایت سواره‌ رو اجرا کنیم؛ لیکن درحال حاضر اولویت طراحی شهری با سواره‌رو است.

پیاده‌راه شدن،آخرین راه نجات ولیعصر

محمد حقانی عضو کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران، به‌عنوان شخصی که طرح پیاده‌راه شدن ولیعصر را مطرح کرده می‌گوید: « پیاده‌راه شدن ولیعصر را سه سال پیش با شهردار تهران مطرح کردم و از او خواستم که وضعیت خیابان ولیعصر را به حالت اول خود بازگرداند. در گذشته ولیعصر خیابانی شاداب و مفرح بود که در دو طرف آن جوی آب روان و درختان سربه فلک کشیده رخ نمایی می‌کردند.

اما با اقدماتی که در این خیابان انجام دادیم باعث نابودی چنارهای آن شدیم. بارها گفته‌ام اگر این رویه مدیریت و شیوه اداره و نگهداری درختان خیابان ولیعصر ادامه پیدا کند، باید انتظار نابودی کل درختان را داشته باشیم. علل مختلفی از جمله نمک‌پاشی‌های شهر، ریختن آب فاضلاب پای درختان،‌ سنگ‌‌کاری‌های پای درختان و ساخت و سازهایی که نزدیک پیاده‌روها در حال انجام است، از پایین ریشه درخت‌ها را قطع می‌کند و از بالا مانع رسیدن نور و هوا به درختان می‌شود. با جدول‌گذاری و کف‌سازی غیراصولی، درختان را از آب روان محروم کردیم. برای نجات این خیابان باید نهرها را به‌حالت اولیه خود بازگردانیم. ولیعصر یک محور فرهنگی و اجتماعی است. این محور باید بازسازی شود. جدول‌گذاری‌ها باید جمع‌آوری شده و آب در داخل جوی به‌صورت قبل روان شود و از تراسبندی برای آبیاری درختان استفاده شود. طرح پیاده‌راه کردن ولیعصر بسیار آسان است.

در وسط خیابان یک تراموا احداث شود. تراموا یک یک واگن است که می‌تواند با اشغال کمترین جا از روی راه‌آهن خود در خیابان‌ها حرکت کند.واگن برقی می‌تواند درون شهری و بین شهری باشد.واگن‌های برقی معمولا سبک‌تر و کوتاه‌تر از قطارهای معمولی و متروها هستند.همچنین برای حمل و نقل عمومی می‌توانیم از روش «ال آر تی» اسفتاده کنیم. «ال آر تی» وسیله نقلیه‌ای که اجرای آن راحت است و برای محل‌های توریستی استفاده می‌شود. شهروندان در اتوبوس‌های سربسته یا سرباز با سرعت کم حرکت می‌کنند. دیگر نیازی به مترو که بخواهیم در عمق زمین ریشه‌های درخت‌ها را از بین ببریم، نیست. طرح پیاده‌راه شدن ولیعصر تاکنون توسط شهرداری جدی گرفته نشده است. باید به‌صورت جدی روی این طرح کار شود و پیاده‌راه‌سازی و ایجاد مسیرهای دسترسی از خیابان‌ ولیعصر به مسیرهای فرعی راآغاز کنیم.

اطلاعی از شناسنامه‌دار شدن چنارهای ولیعصر نداریم

محمد حسین بازگیر، رییس محیط زیست شهر تهران نیز از کاهش قدرت خودپالایی شهر تهران درنتیجه قطع چنارهای ولیعصر می‌گوید:« براساس قانون حفظ و توسعه فضاهای سبز شهری، متولی حفظ فضای سبز شهری، باغ‌ها و درختان، شهرداری‌ها هستند و مکلفند درختان را حفظ و توسعه بدهند. علاو‌ه‌بر این شهرداری‌ها باید برای درختان شناسنامه‌ای با این اطلاعات که چه تعداد درخت، چند ساله و اینکه چه نیازهایی دارند تهیه شود. با این کار یک تصویر روشن از داشته‌های زیست محیطی شهر خواهیم داشت.

براساس همان قانون، شهرداری‌ها موظفند که این آمار و اطلاعات را در اختیار دستگاه‌های حاکمیتی و نظارتی قرار دهند. شهرداری تهران تاکنون اطلاعاتی دراین‌خصوص در اختیار سازمان محیط زیست قرار نداده است. یکی از مشکلات ما با شهرداری تهران این است که تا به امروز نمی‌دانیم آیا شهرداری اقدام به شناسنامه‌دار کردن درختان خیابان ولیعصر کرده است یا خیر؛ چراکه اطلاعاتی دراین‌خصوص در اختیار ما نگذاشته است. خیابان ولیعصر علاوه‌بر ارزش‌های اکولوژیکی و محیط‌ زیستی، بخشی از هویت تاریخی شهر تهران و کشور محسوب می‌شود که اهمیت این خیابان را صدچندان می‌کند. با اتفاقاتی که در چند سال اخیر رخ داد و نابودی بسیاری از این درختان ، آلودگی هوا در این منطقه به‌شدت افزایش یافته است.

همچنین آب‌هایی نیز آلوده شده‌اند. مساله‌ دیگری که باعث نابودی درختان شده این است که ما علاوه‌بر آسیب به تنه و شاخه‌های درختان، به ریشه‌های آن‌ها نیز آسیب وارد کرده‌ایم؛ چراکه آن‌ها را در سیمان و بتن سنگ‌فرش خیابان‌ها اسیر کرده و با صدور مجوز برای گودبرای و ساخت 30 متر پارکینگ در زیر زمین و در کنار پیاده‌رو، به ریشه این درختان صدمه زده‌ایم. با این اقدامات ما هر روز حلقه زندگی را برای درختان از رو و زیر زمین تنگ‌تر می‌کنیم. با همه این شرایط می‌بینم که درختان را با آب فاضلاب خطرناک و مسموم آبیاری می‌کنند که مشخص است درخت قادر به ادامه حیات نیست و خشک می‌شود. این مشکلاتی است که گریبانگیر درختان چنار ولیعصر شده و بنده درحال پیگیری این مشکل هستم. از شهرداری خواسته‌ایم که فکری جدی برای حل این معضل کند.