آلودگی هوا نیازمند راه‌حل اورژانسی
آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر در جهان است. طبق آمار یک میلیارد و ۴۰۰میلیون نفر در جهان در معرض آلودگی هوا قرار دارند و سالانه ۳میلیون نفر در دنیا جان خود را به دلیل عوارض مستقیم یا غیرمستقیم آلودگی هوا از دست می‌دهند.
شهر تهران نیز یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شود که عواقب آن به صورت بیماری‌ها و امراض قلبی- عروقی، تنفسی و سکته مغزی متوجه ساکنان این شهر می‌شود. شواهد نشان می‌دهد در روزهایی که آلودگی هوا ناشی از ذرات معلق زیاد بوده، موارد پذیرش افرادی که دچار مشکلات قلبی-عروقی و تنفسی شده‌اند، بیشتر بوده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، تحقیقات انجام شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوا و وزارت بهداشت نیز حاکی است که میزان آلاینده‌ها در شهر تهران 2,8برابر استاندارد جهانی است به این ترتیب روزانه ۱۲۰۰تن آلاینده در هوای تهران پخش می‌شود و این درحالی است که رشد سالانه انتشار دی‌اکسیدکربن در کشور برابر ۲۵درصد است. از سوی دیگر باید توجه داشت که آلودگی‌های شهری تا 100کیلومتر را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند همچنین سوانح رانندگی را افزایش داده و با کاهش دما این نوع آلودگی‌ها تشدید می‌شوند.
دکتر محمداسماعیل اکبری، رییس مرکز تحقیقات سرطان، آلودگی هوا را عامل بروز سرطان معرفی کرده و در مصاحبه‌یی گفته بود که طبق نتایج یکی از مطالعات صورت گرفته در ایران روی افراد شاغل در چهارراه‌ها که ساعت‌ها از عمر خود را در این اماکن می‌گذرانند، مشخص شده که حتی برخی ژن‌های این افراد به‌دلیل آلودگی هوا تغییر یافته و خلقیات آنها نیز تغییر کرده است.
به گفته وی به طور کلی 5 مورد به عنوان عامل بروز 89 درصد از مرگ و میرها در ایران شناخته شده است که به ترتیب شامل بیماری‌های قلبی - عروقی، حوادث (تصادفات رانندگی، غرق‌شدگی و سوختگی‌ها)، سرطان‌ها، بیماری‌های حین تولد و بیماری‌های ریوی است که بر این اساس یکی از علل بروز درصد بالایی از مرگ و میرها، بیماری‌های ریوی است که تعداد قابل توجهی از آن بر اثر آلودگی‌های هوا بروز می‌کند.
با وجود هشدار کارشناسان در این زمینه تاکنون مسوولان به راه‌حلی برای رفع این موضوع نرسیده‌اند و روز گذشته تهران هشتمین روز آلودگی هوا در دی ماه را تجربه کرد. همچنین براساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران شهروندان در آلوده‌ترین دی ماه 3سال اخیر تنفس می‌کنند.
لیلا نظری سخنگوی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گفت: نتایج بررسی آلودگی هوای اول تا 25دی ماه سال‌های 1393 تا 1395 نشان می‌دهد در آلوده‌ترین دی ماه تنفس می‌کنیم. به گفته نظری در سال93 مجموعه روزهای آلوده در 25روز نخست دی ماه 15روز بود که تنها یک روز آن ناسالم برای همه و شرایط اضطراری شد. در مدت مشابه سال94 نیز 15روز هوا ناسالم بود که 2روز آن هوا به وضع اضطرار رسید اما در مدت مشابه سال جاری 18روز هوا ناسالم بوده که سهم وضع اضطرار آن 4روز بوده است.
روز گذشته منطقه 2 تهران (سعادت‌آباد) با عدد شاخص 108 آلوده‌ترین و منطقه 15(مسعودیه) با عدد 27 پاک‌ترین نقاط تهران اعلام شدند؛ بنا بر تمهیدات اندیشیده شده از سوی مسوولان اگر شاخص عددی ذرات معلق کمتر از 2.5میکرون بین 50 تا 100 باشند، شرایط کیفیت هوا سالم است و شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس نیز به میانگین عددی 100تا 150 تعلق می‌گیرد اما اگر اعداد از 150تا 200 قرار گیرند به این شرایط کیفیت هوا وضعیت قرمز یا شرایط اضطرار گفته می‌شود و کیفیت هوا در این میانگین برای همه افراد ناسالم خواهد بود.
این درحالی است که برنامه‌ریزی‌های هفته گذشته مسوولان محیط زیست استان تهران مبنی بر تعطیلی دو روزه مدارس، تعطیلی معادن شن و ماسه و گسترش محدوده طرح زوج و فرد نیز نتوانست مانع افزایش آلاینده‌ها شود و مردم همچنان باید منتظر باد و باران باشند.
پلمب ۶ واحد آلاینده
البته یکی دیگر از طرح‌های اداره محیط زیست برای کنترل آلودگی هوای تهران، انجام طرح پایش واحدهای صنعتی و غیرصنعتی است که در این ارتباط یک هزار و ۲۴۸واحد صنعتی و خدماتی در تهران پایش شده که بیش از ۶ واحد آلاینده بی‌توجه به ملاحظات زیست محیطی این هفته پلمب می‌شوند.
به گفته محسن بازگیر، رییس اداره محیط زیست تهران حدود 16 اولویت در پایش واحدهای صنعتی، توقفگاه‌های اتوبوس و کامیون، ترمینال‌ها، کارخانه‌های شن و ماسه، کارگاه‌های تولیدی و واحدهای صنعتی انجام گرفته است. بازگیر هدف اصلی این پایش را منابع آلودگی برشمرد و گفت: اخطاریه‌های لازم به واحدهای آلاینده داده شده و با افراد خاطی برخورد جدی انجام می‌شود.
هر چند پایش واحدهای صنعتی اقدام مثبتی به شمار می‌رود اما همانطور که عنوان شد تاکنون مسوولان چاره‌یی برای حل این معضل پیدا نکرده‌اند و فقط به طرح مساله و عکس‌العمل‌های موقتی از قبیل تعطیلی مدارس و معادن شن و ماسه تهران بسنده کرده‌اند. این درحالی است که کارشناسان تاکنون راه‌حل‌های مختلفی را ارائه داده‌اند اما ظاهرا اراده قوی در مسوولان برای حل این معضل که مستقیما با سلامت شهروندان مرتبط است، ندارند.
رفع آلودگی صرفه اقتصادی دارد
نغمه مبرقعی‌دینان، استاد پژوهشکده علوم محیطی با بیان اینکه مشکل آلودگی هوا یک شبه و توسط یک ارگان برطرف نمی‌شود، اظهار کرد: برای حل این مشکل باید خساراتی که این موضوع بر شهروندان وارد می‌کند و هزینه‌هایی که باید برای رفع آن پرداخت شود را با هم مقایسه کنیم. قطعا سرمایه‌گذاری برای کاهش خسارت ناشی از آلودگی هوا بسیار کمتر از خسارت آن است بنابراین رفع این مشکل توجیه اقتصادی دارد.
مبرقعی‌دینان با اشاره به اینکه مهم‌ترین و بدیهی‌ترین راه‌حل، توسعه حمل و نقل عمومی است، اظهار کرد: در این خصوص معمولا مسوولان مربوطه از کمبود بودجه شکایت می‌کنند که برای آن نیز راه‌حلی وجود دارد. مشکل کمبود بودجه را می‌توان از طریق افزایش هزینه سوخت برطرف کرد. به این شکل که مابه‌التفاوت ناشی از گران شدن سوخت باید مستقیما در جهت توسعه حمل و نقل عمومی هزینه شود همچنین بخشی از این هزینه نیز باید صرف افزایش کیفیت سوخت مصرفی شود. با گران شدن سوخت مردم به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی تشویق می‌شوند.
وی ادامه داد: البته در شرایط کنونی که تعداد واگن‌های مترو کم است، نمی‌توان از مردم انتظار داشت که از مترو یا سایر وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنند زیرا مردم نیز به دنبال سفر راحت هستند و این امر فقط با توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی میسر می‌شود.
وی با بیان اینکه باید از ابزارهای اقتصادی برای کنترل آلودگی هوا استفاده شود، گفت: همانطور که گفتم افزایش قیمت سوخت یکی از این ابزارهاست. باید با افزایش قیمت سوخت و نیز افزایش مالیات خودروهای تک سرنشین مردم را به این امر تشویق کنیم. دولت از یک سو موظف است حمل و نقل عمومی را گسترش دهد و از سوی دیگر سوخت ارزان در اختیار شهروندان قرار ندهد. در واقع نیاز است برای مردم فرهنگ‌سازی کنیم که استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی به نفع آنهاست و مردم باید به این باور برسند.
این کارشناس محیط زیست در پاسخ به اینکه چرا با وجود راه‌حل‌های ارائه شده، مسوولان تمایلی برای حل این معضل ندارند، تصریح کرد: سیاستمداران از زاویه دیگری به قضیه نگاه می‌کنند. برای مثال درخصوص افزایش قیمت سوخت نگرانی آنها بیشتر بر افزایش تورم و گرانی متمرکز است و به همین دلیل چندان به این موضوع فکر نمی‌کنند.
وی با یادآوری اینکه هم‌اکنون حدود 80 درصد از آلودگی شهر تهران ناشی از تردد خودروهاست این موضوع را نکته مهمی در طرح راه‌حل دانست و گفت: در برخی شهرهای آلوده دنیا همزمان چندین متغیر باعث آلودگی می‌شود اما در تهران اینگونه نیست و می‌دانیم کلید حل مشکل به خودروها برمی‌گردد. بنابراین همانطور که گفتم علاوه بر توسعه شبکه حمل و نقل عمومی باید سوخت مصرفی را پاک کنیم تا آلودگی کمتری از تردد خودروها وارد هوا شود.
دینان ادامه داد: تعداد خودروهای تک سرنشین در تهران بسیار زیاد است. می‌توان با واردات خودروهای دو نفره برقی این مشکل را نیز برطرف کرد البته استفاده از این خودروها نیاز به فراهم کردن زیرساخت‌هایی دارد اما شدنی است.
