بسترسازی برای فروش اوراق قرضه به خارجی‌ها
یکی از مهم‌ترین اهداف موسسات و بنگاه‌های اقتصادی کشور حداکثر کردن ثروت سهامداران است.
بنابراین شناسایی روش‌های تامین مالی با حداقل ریسک و انتخاب روش‌های مناسب حائز اهمیت است و متناسب با نیاز، توان مالی، شرایط بنگاه‌های اقتصادی و تنوع رفتار مردم در سرمایه‌گذاری و مواجهه با ریسک، ابزارها و روش‌های تامین مالی شرکت استفاده می‌شود. همچنین یکی از اهداف مهم اقتصادی ایران، جذب سرمایه‌گذاران خارجی است که به تازگی برای دستیابی به این مهم تصمیماتی درباره فروش اوراق قرضه به خارج از کشور از سوی مقامات ایرانی گرفته شده است. باید اشاره داشت که هنوز اثرات تحریم‌های گذشته از بین نرفته است و بسیاری از کشورها سرمایه‌گذاری در ایران را برابر با ریسک می‌خوانند. این در حالی است که در چند روز آینده با روی کار آمدن دونالد ترامپ و کابینه او امکان سخت‌تر شدن شرایط جذب سرمایه‌گذاری خارجی برای ایران وجود دارد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، در این زمینه حمیدرضا میرمعینی، تحلیلگر مسائل بورس می‌گوید: «بحثی که به تازگی درباره عرضه اوراق قرضه به کشورهای خارجی مطرح شده و معاون بورس هم آن را اعلام کرده، زمان زیادی می‌برد تا به مرحله اجرا برسد. شرکت‌ها یا نظام اقتصادی که قرار است این اوراق مشارکت را جذب کنند، به طور یقین مولفه‌هایی دارند که بتوانند علاوه بر اینکه بازدهی مناسبی برای سرمایه‌گذاران خارجی را ایجاد می‌کنند، حداقل ریسک را برای آنها به وجود آورند.»
با توجه به تصمیم گیری‌های اخیر درباره عرضه اوراق قرضه در سطح بین‌المللی، به نظر شما استقراض شرکت‌های بورسی از خارج چه معایب و چه مزایایی می‌تواند داشته باشد؟
بحثی که به تازگی درباره عرضه اوراق قرضه به کشورهای خارجی مطرح شده و معاون بورس هم آن را اعلام کرده، زمان زیادی می‌برد تا به مرحله اجرا برسد. شرکت‌ها یا نظام اقتصادی که قرار است این اوراق مشارکت را جذب کنند، به طور یقین مولفه‌هایی دارند که بتوانند علاوه بر اینکه بازدهی مناسبی برای سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد می‌کنند، برای آنها میزان ریسک را به حداقل برسانند. از طرفی نباید فراموش کرد که سایر شرکت‌های تامین‌کننده مالی که منتشر کننده اوراق خواهند بود، با ریسک‌های زیادی مواجه هستند که عمده ریسک آنها شامل نرخ ارز و نوسانات ارزی است. شرکتی که قرار است اوراق قرضه بین‌المللی منتشر کند باید مطابق با ارز کشور مقصد این کار را انجام دهد تا بتواند بفروشد. به عنوان مثال لازم است به وسیله دلار به عنوان ارز بین‌المللی یا ارز رایج در خود کشور مقصد معاملات صورت گیرد.
با این شرایط آیا نوسانات نرخ ارز در کشور ما باعث افزایش ریسک سرمایه‌گذاران و فعالان نمی‌شود؟
نوسانات نرخ ارزی که در کشور وجود دارد ریسک بسیار بالایی را برای شرکت‌های منتشر کننده اوراق به وجود می‌آورد و هزینه شرکت‌های بورسی را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر سرمایه‌گذاران به دنبال تامین امنیت سرمایه‌گذاری خود هستند و باید مبتنی بر اصول و قواعد سرمایه‌گذاری عمل کنند که یکی از اصول اولیه این کار اعتبار سنجی اوراق قرضه بر اساس قواعد بین‌المللی است. در نتیجه اعتبار کشور و شرکت‌های صادر کننده باید بررسی شود و بر اساس آن نرخ اوراق مشارکت یا قرضه با توجه به ساختارهای اقتصادی منطقه و مراودات بین‌المللی با کشورها تعیین شود. تهدیدهایی که برای ایران و شرکت‌های فعال در اقتصاد ایران وجود دارد، تهدیدهای بالایی هستند که تغییر وضعیت تحریم‌ها باعث شده بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاران خارجی بالاتر برود و در شرایط فعلی جذابیت انتشار اوراق عرضه به صورت سطوح بین‌المللی برای شرکت متقاضی انتشار اوراق قرضه کاهش یابد.
آیا این اتفاق در کوتاه مدت میسر می‌شود یا نیاز به زمان زیادی دارد؟
در وهله اول باید اشاره داشت که زمان زیادی طول می‌کشد تا اوراق قرضه در داخل کشور به تایید شوراهای مختلف تصمیم گیرنده برسد و زیر ساخت‌های لازم برای انتشار اوراق قرضه بین‌المللی فراهم شود، در ثانی بحث یکسان سازی نرخ ارز است که شرکت‌های منتشر کننده اوراق قرضه باید امنیت و کمترین ریسک را از بابت نوسانات نرخ ارز داشته باشند. باید بیمه‌های متناسب با دوره سررسید انتشار اوراق قرضه برای شرکت‌های منتشرکننده اوراق ایجاد شود. همچنین باید مراحل اعتبار سنجی اوراق قرضه از طریق شرکت‌های اعتبارسنجی بین‌المللی صورت بگیرد که این کار هزینه انتشار را افزایش می‌دهد.
همچنین بحثی در رابطه با مشارکت سازمان بورس با بورس‌های سایر کشورها به ویژه کره جنوبی مطرح شده است. این موضوع تا چه اندازه می‌تواند برای اقتصاد کشور مفید باشد؟ چه زمانی می‌توان اثرات مثبت آن را در بدنه اقتصاد کشور مشاهده کرد؟
در مجموع انتشار اوراق قرضه برای نوع تامین مالی، بنگاه‌های اقتصادی و کشور اتفاق خوبی است، اما تا اجرایی شدن آن فاصله بسیار زیاد است و زیرساخت‌های کشور برای چنین کاری آماده نیست. شاید انتظار داشتن نتیجه مثبت و موثر از انتشار اوراق قرضه به کشورهای خارجی خیلی آرمانی باشد. به نظر من تا حداقل پنج سال آینده این سیاست قابل دستیابی نیست. دستیابی به این مهم به شاخص‌های زیادی بستگی دارد. شاخص‌های اقتصادی، اعتباری و امنیت سرمایه‌گذاری مختلف باید تامین شوند تا به نتیجه‌ای مطلوب برسیم؛ در غیر این صورت نمی‌توان انتظار داشت که آنها بتوانند موفق عمل کنند. اگر هم اقدام به انتشار اوراق قرضه کنند هزینه تامین مالی برای خود شرکت‌ها به شدت افزایش پیدا می‌کند. همچنین شرکت‌هایی که قرار است این اوراق قرضه را خریداری کنند باید ریسک سرمایه‌گذاری بالایی را بپذیرند. بنابراین منطقی به نظر نمی‌رسد که این اتفاق در مدت زمان کوتاهی قابلیت اجرایی شدن داشته باشد. این تصمیم نیاز به زمان دارد و با توجه به زیر ساخت‌های موجود در ایران و ذهنیت سرمایه‌گذاران خارجی نسبت به وضعیت اقتصاد کشور به طور خوشبینانه مدت زمان پنج سال را برای اجرایی شدن آن می‌توان تخمین زد.
چه طرح‌هایی را برای تامین مالی شرکت‌ها در ایران می‌توان پیشنهاد داد؟
راه‌ها و طرح‌های زیادی برای تامین شرکت‌ها در ایران وجود دارد، اما با توجه به محدودیت‌ها شرکت‌ها دستشان بسته است. منابع قابل نفوذی را می‌توان پیدا کرد اما را‌‌ه‌های تامین مالی به کار گرفته شده در حال حاضر، روش‌های درستی نیست. تا زمانی که از این منابع و تامین مالی‌هایی که امکان استفاده از آن در داخل کشور وجود دارد نتوانیم به درستی بهره ببریم چگونه می‌توان از امکانات کشورهای خارجی استفاده کرد که هنوز خیلی ناشناخته است و هزینه‌های بالایی دارد؟ در مجموع به نظر من این تصمیمات بیشتر جنبه رسانه‌ای دارد تا عملیاتی شدن، زیرا اجرایی شدن آن آرمانی است و نیاز به فرصت و زمان طولانی دارد.
روی کار آمدن دونالد ترامپ تا چه حد بر جذب سرمایه‌گذار خارجی تاثیر می‌گذارد؟
به طور کلی واکنش‌های بازار سرمایه پیش نگر هستند و این شاخص‌ها به نگاه به حال و آینده دستخوش تغییر خواهند شد. انتظار اتفاقات آینده می‌تواند در فعالان بازار خوشبینی و یا بدبینی ایجاد کند که سبب می‌شود رفتار این فعالان بر بازار اثرگذار باشد. فعالان اقتصادی چشم‌انداز چندساله دارند. بنابراین اگر انتظار داشته باشید در آینده اتفاق مناسب بیفتد روی تصمیم‌ها و سرمایه‌گذاری تاثیر می‌گذارد. در اقتصاد به طور عمده سرمایه‌گذاری‌هایی که صورت می‌گیرد بر پایه پیش بینی تحولات آینده هستند. در حال حاضر آنچه بیش از روی کار آمدن ترامپ بر بازار سرمایه ایران اهمیت دارد، انتخاباتی است که در سال ۱۳۹۶ پیش رو داریم.
