شیرابه ۱۰ شهر در یک شهر
زباله را در دنیا به نام طلای کثیف می‌شناسند اما در ایران زباله همان دورریختنی بی فایده است.
درحال حاضر پسماند به یک معضل بحرانی تبدیل شده که از یک سوی خزانه شهرداری‌های درمانده از حل آن را خالی می‌کند و از سوی دیگر تیشه به ریشه محیط زیست کشور می‌زند. شهرهای شمالی در عدم مدیریت پسماند، گوی سبقت را از دیگر شهرهای کشور ربوده‌اند. اخباری که هر روز از رها کردن زباله در جنگل و دریا و رودخانه‌ها می‌شنویم خود گواه روشنی بر این مساله است. براساس آمار و اطلاعات سازمان محیط زیست، دریای مازندران به فاضلابی بزرگ و جنگل‌ها نیز به سطل زباله‌ای برای شهرداری‌ها تبدیل شده است.استان تهران نیز در بحران زباله سعی کرده از شهرهای شمالی کشور عقب نماند و در این معضل سهیم باشد.
12 هزار تن زباله در شهرهای تهران
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، روزانه بیش از 12 هزار تن زباله و پسماند شهرستان‌های استان تهران به 10 مرکز دفن زباله منتقل می‌شود. شیوه‌های دفن و بازیافت زباله در این مراکز دفن، غیراصولی و بهداشتی است. این امر باعث شده یک بحران محیط زیستی و بهداشتی در استان به‌وجود بیاید. مدیریت پسماند که شامل جمع‌آوری و انتقال زباله‌ها به بیرون شهر است، از پرهزینه‌ترین خدمات شهرداری‌هاست. طی چند سال اخیر از زباله به‌عنوان طلای کثیف نام برده می‌شود، زیرا با پیشرفت فناوری، دیگر تنها راه مدیریت زباله‌ها دفن آن‌ها نیست. بلکه می‌توان با بازیافت آن‌ها و با تبدیل زباله‌های تر به ورنی کمپوست، یا تولید انرژی، بخش قابل توجهی از هزینه‌های جمع‌آوری زباله را تامین کرد. اما در کشور ما، نه‌تنها اراده و بودجه‌ای برای تحقق این امر نبوده است بلکه دربسیاری از موارد، بخش خصوصی مانع از آن شده است که سود این کار به جیب مردم و شهرداری‌ها برود. در بسیاری از مراکز دفن زباله شاهد استقرار پیمانکاران بخش خصوصی و تفکیک زباله، آن هم به‌صورت غیراصولی هستیم. به‌دلیل رعایت نکردن اصول بهداشتی و محیط زیستی با مشکلات فراوانی مواجه هستند.
چرای دام در دپوی زباله ورامین
در میان این 10 مرکز دفن زباله، مراکزی هستند که وضعیت اسفبارتری نسبت به دیگر مراکز دارند. مرکز دفن زباله اخترآباد و ورامین جزو این مراکز هستند. چرای دام‌ها دراین دو مرکز یکی از شوکه کننده‌ترین خبرهای اخیر بود.براساس این خبر مدت‌هاست که محل دپوی زباله‌های شهری، بیمارستانی و عفونی در شهرستان پیشوا در استان تهران، به چراگاه دائمی دام‌های اهلی تبدیل شده است. هر روز صدها راس گوسفند در این محل مشغول به چرا و تغذیه از زباله‌ها هستند و در نهایت گوشت و فرآورده‌های دامی این گوسفندان به خوراک شهروندان تهرانی تبدیل می‌شود.
نفوذ شیرابه زباله به سفره‌های زیرزمینی
اخترآباد نیز حال و روز بهتری از دپوی زباله ورامین ندارد. روزانه بیش از 1400 تن زباله در شهرستان‌های شهریار، قدس و ملارد تولید می‌شود که برای دفن و بازیافت به دشت اخترآباد منتقل می‌شوند. به گفته کارشناسان بهداشتی و محیط زیستی این کار با حداقل‌ها انجام می‌شود. از مشکلات آلودگی و انتشار میلیون‌ها میکروب و بیماری که بگذریم، مشکلات محیط زیستی نیز جای خود را دارد. باتوجه به فراوانی سفره‌های زیرزمینی در این دشت و تامین بیش از نصف آب شرب و کشاورزی مردم این شهرستان‌ها از طریق این آب؛ در برخی موارد شیرابه ناشی از انباشت زباله‌ها، آب سفره‌های زیرزمینی را آلوده کرده است. همچنین به‌دلیل وجود حجم بالای زباله و انباشته‌شدن گاز متان، تاکنون آتش‌سوزی‌های فراوانی نیزدر این منطقه رخ داده است.
تغییر مدیریت، مشکل را حل نکرد
بازیافت زباله در اخترآباد سال‌ها زیرنظر شرکتی بازیافتی بود که توسط شهرداران سابق شهرستان شهریار اداره می‌شد. پس از سال‌ها کشمکش فراوان، مدیریت این مرکز دفن زباله به سازمان پسماند شهرستان ملارد واگذار شد اما این تغییر مدیریت دردی از مشکلات این منطقه دوا نکرده و همچنان دشت اخترآباد در بحران زیست محیطی به‌سر می‌رود. طبق قانون مدیریت پسماند، در مرکز دفن زباله اخترآباد باید ابتدا زیر‌سازی‌های لازم انجام شود و بعد دفن را انجام دهند اما چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد. شنیده‌ها حاکی از آن است که آن ها حتی لایه‌گذاری‌های روزانه را نیز انجام نمی‌دهند و این سهل انگاری منجر به بروز مشکلات فراوانی مانند انباشت زباله، جاری‌شدن شیرابه، آتش‌سوزی و انتشار بیماری شده است. تفکیک زباله در مقصد نیز به شیوه کاملا سنتی و دستی در این مرکز انجام می‌شود. این تفکیک غیر اصولی باعث پراکندگی زباله‌ها در دشت اخترآباد و بروز مشکلات بهداشتی برای ساکنان روستاهای اخترآباد می‌شود.
جولان شیرابه زباله در صفادشت
یکی از مشکلاتی که تاکنون از چشم‌ها درخصوص مرکز دپوی زباله اخترآباد دور مانده، عبور روزانه هزار و 400 تن زباله از وسط بافت شهری شهرصفادشت است. غلامحسین خدایار عضو شورای شهر صفادشت دراین‌باره می گوید:« ساعت تردد خودروهای حمل زباله طبق قانون از ساعت 22 الی 5 صبح است. متاسفانه برخی از شهرداری‌ها به این قانون هیچ توجهی ندارند و در طول شبانه روز خودروهای حمل زباله در سطح شهر صفادشت درحال تردد هستند. این مساله باعث بروز مشکلات بسیاری برای شهر و شهروندان صفادشتی شده است. هر چند تاکنون بارها شاهد شکایات و اعتراضات شهروندان به شوراها، شهرداری، دادستانی و مقامات بالاتر نسبت به انتشار بوی تعفن و نشت شیرابه زباله‌ها در سطح خیابان های شهر بوده ایم اما تاکنون نتیجه ای حاصل نشده است».
خدایار ادامه می‌دهد:« خودروهای حمل زباله از استاندارد این کار برخودار نیستند چراکه هنگام عبور از این شهر، زباله و شیرابه زباله در خیابان‌ها می‌ریزدو حتی در بسیاری از موارد خودروی حمل زباله در داخل شهر خراب شده و برای تعمیر چندین ساعت در شهر توقف کرده است. بوی تعفن زباله به‌اندازه‌ای منزجر کننده است که هیچ شهروندی تحمل آن را ندارد. این مساله در فصول گرم به یک بحران برای صفادشت تبدیل می‌شود».
به‌گفته مدیران شهر صفادشت، این مشکل تنها با مشارکت شهرداری‌های همجوار و صرف هزینه برای خرید ماشین‌آلات مخصوص حمل زباله که دارای مخزن جمع آوری شیرابه هستند ، سهیم شدن در ایجاد زیر ساخت‌های مناسب و احداث مسیر جدید و خارج از بافت جهت تردد خودروهای حمل زباله حل خواهد شد. مرکز دفن زباله اخترآباد به معضلی تبدیل شده که تنها یک نگاه فراشهرستانی به آن می‌تواند معضل را حل کند؛ نگاهی که مشکل شهروندان صفادشت، شهریار، قدس و شهرهای دیگر برای آن یکی باشد و اعتقاد داشته باشد زندگی در چنین شرایط تعفن‌آوری حق هیچ ایرانی نیست.
