رقابت با چشم‌بادامی‌ها در خودروسازی

کیفیت خودرو‌های چینی

بر اساس آمار بعد از چین،  کشور ایالات‌متحده با تولید ۱۱میلیون خودرو رتبه دوم و ژاپن با تولید ۹میلیون‌و۶۰۰هزار خودرو رتبه سوم جهان را در این زمینه به خود اختصاص داده‌اند. مجموع تولید خودرو در کل جهان معادل۸۳میلیون دستگاه بوده و به این ترتیب، سهم چین از کل تولید جهان بیش از یک‌چهارم بوده است. گفته می‌شود کیفیت خودروهای چینی که با قیمت‌های بالایی در بازار ایران به فروش می‌رسند به مراتب پایین‌تر از کیفیت خودروهای ایرانی است که با قیمت‌هایی کمتر از خودروهای چینی عرضه می‌شوند. به عنوان مثال در سال ۹۲ خودرو توجوی‌هاچ بک (تولیدی کرمان خودرو) در حالی به قیمت ۳۷میلیون تومان در بازار ایران عرضه می‌شد که این خودرو در جدول رده بندی کیفی در رتبه ششم و بعد از تندر ۹۰ قرار داشت.

در شرایطی که میزان نمره منفی خودرو تندر ۹۰ برابر با ۲۱/۱ و قیمت آن در بازار ایران حدود ۳۰ میلیون تومان بود، میزان نمره منفی توجوی تقریبا سه برابر تندر ۹۰ (۵۷/۵) بود. لیفان ۶۲۰ (تولیدی کرمان خودرو) نیز در رتبه هشتم رده بندی کیفی قرار داشت و با نمره منفی ۵۹ به قیمت حدود ۴۶ میلیون تومان عرضه می‌شد. اما چینی‌ها همچنان در بازار خودرو باقی ماندند و گوی سبقت را ربوده اند. اگر بودجه مشتری، به ۵۰ میلیون تومان برسد، با تنوع زیادی از خودرو‌های چینی مواجه است، در صورتی که این تنوع درباره خودرو‌های داخلی وجود ندارد.

امکانات و طراحی

اگرچه کیفیت خودرو‌های چینی قابل مقایسه با خودرو‌های ژاپنی، کره ای، آلمانی و ایتالیایی در ایران نیست، اما دارا بودن آپشن‌های فانتزی در کنار قیمت به مراتب پایین‌تر مشتری را به خرید این خودروها ترغیب می‌کند. برای خرید یک خودرو آلمانی یا ژاپنی حداقل باید در حدود ۸۰ میلیون تومان هزینه کرد، در صورتی که یک خودرو چینی با قیمت حدودی ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان خریده می‌شود. یکی از ویژگی‌های جذب کننده مشتری در خودروهای چینی طراحی جذاب و بدیع و چشم‌نواز این خودرو‌هاست؛ طراحی‌‌هایی که عموما شبیه به خودروهای معروفی چون انواع بنز، هیوندا، و تویویتا هستند. آپشن‌هایی مثل سان روف، سیستم‌های صوتی، صندلی برقی، جنس و رنگ داخل اتاق و... همگی بخشی از این طراحی‌های چشم نوازند. چینی‌ها به درستی از المان‌های مدرن برای جذب مشتری استفاده می‌کنند. با اینکه کیفیت این ساخت به پای سایر خودروهای مدرن نمی‌رسد، اما ساخته‌های چشم بادامی‌ها ظاهری مدرن و مشتری‌مدار دارد. این در حالی است که در مورد خودرو‌های داخلی نه تنها بر زیبایی آن افزوده نشده است، بلکه برخی تغییرات صرفا برای صرفه‌جویی و کم شدن هزینه تولید صورت گرفته است. اخیرا خودرو دنا در تولیدات داخلی با طراحی و المان‌های نسبتا مدرنی وارد بازار شده است. اما تولیدات داخلی هنوز از نظر طراحی و جذابیت بصری بسیار کند‌تر از محصولات مشابه چینی پیشرفت می‌کنند.

خدمات پس از فروش

خدمات پس از فروش برای بسیاری از مشتریان خودرو مساله بسیار مهمی است. نگرانی برای هزینه سرویس یا تعمیر ماشین برای اغلب مشتریانی که بودجه آنها در حد خرید یک خودرو چینی یا ایرانی است بسیار مهم تلقی می‌شود. این دو موضوع یعنی تولید مشترک ایران با خودروسازان جهانی و حذف واسطه‌ها در واردات، خودروسازان چینی را بر آن داشته تا استراتژی جدیدی برای بازار ایران در دوران پس از تحریم آغاز کنند. بر این اساس، تولید خودروهای بی‌کیفیت چینی و واردات خودروهای باکیفیت اما گران‌قیمت چینی متوقف می‌شود و آن دسته از خودروهای چینی شانس بقا و حتی رقابت با خودروسازان معتبر جهانی در ایران را خواهند داشت که در جلب رضایت مشتری ایرانی هم از جهت کیفیت و هم از جهت قیمت متناسب با آن، موفق عمل کرده‌اند. اگر شما در یک خودرو چینی تصادف کنید و ثابت شود که علت تصادف نقص فنی ماشین بوده است، یک خودرو کاملا نو به شما خواهند داد. در صورتی که تصادق با خودرو داخلی جز صرف وقت و هزینه و تقلا برای گرفتن مقداری خسارت از بیمه چیز دیگری ندارد. رضایت از خدمات پس از فروش در خودروهای چینی مشتریان را ترغیب به انتخاب آنها می‌کند، در صورتی که همین خدمات پس از فروش ناکارآمد در تولیدات داخلی، عامل صرف نظر کردن از خرید خودرو داخلی است.

رقابت بعد از تحریم

پیش از این نیز برخی کارشناسان پیش‌بینی کرده بودند که با ورود خودروسازان اروپایی به بازار خودرو ایران برخی از خودروسازان چینی که محصولات بی‌کیفیت تولید می‌کنند از این بازار حذف خواهند شد و اگر خودروسازان اروپایی بتوانند محصولاتی با قیمت پایین و اقتصادی در ایران تولید کنند، عرصه بر خودروسازان چینی باقیمانده نیز تنگ خواهد شد. شنیده‌ها حاکی از توقف تولید برخی مدل‌های «چری» (ام‌وی‌ام) و «لیفان» در آینده نزدیک و جایگزینی آنها با مدل‌های دارای کیفیت مناسب و قیمت رقابتی‌تر است. یکی از عوامل استقبال زیاد از خودروهای چینی، شاید صنعت خودروسازی داخلی باشد. در زمان تحریم‌ها، انحصار ساخت خودرو در دست چند شرکت داخلی، به نفع صنعت خودروسازی داخلی بود. اما نه تنها در این مدت به کیفیت خودروها داخلی افزوده نشد، بلکه از کیفیت مدل‌هایی از آنها کاسته شد و قیمت‌ها به مراتب افزایش پیدا کرد. در این بازار رقبای چینی آرام آرام وارد بازار شدند و با قیمت‌های پایین‌تر مشتری خود را در بازار پیدا کردند.

رفته رفته به قیمت خودروهای چینی افزوده شد، اما همزمان کیفیت و طراحی آنها ارتقا پیدا کرد. تشکیل کمپین عدم خرید تولیدات داخلی به رکود بازار خودرو داخلی دامن زد. این شاید زنگ خطری برای کارخانه‌های خودروسازی داخلی باشد. حال با رفع تحریم‌هاٰ و ورود خودروسازی‌های اروپایی به ایران رقابت بیشتری در پیش است. به نظر می‌رسد خودرو سازان چینی همچنان پیروز رقابت هستند. خودروسازهای داخلی تنها با ارتقای کیفیت و استفاده از طراحی‌های جدید و المان‌های مدرن و کم کردن قیمت نهایی می‌توانند رقیبی جدی برای چینی‌ها به شمار روند.