شیراز بر مدار خشکسالی می‌چرخد

 در چنین شرایطی تعرفه بسیار پایین و در واقع مجانی بودن آب شرب بویژه در روستا مشکل را چندین برابر می‌کند. به گونه‌ای که در برخی از مناطق بویژه روستاها از آب شرب کمیاب برای آبیاری مزارع نیز استفاده می‌شود. حتی ارزان بودن آب شرب این پیام را به مشترکان مخابره می‌کند که هشدارهای وزارت نیرو در مورد مسأله خشکسالی و کم آبی چندان واقعی نیست و نیازی به صرفه‌جویی در مصرف آن وجود ندارد.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران ، وزارت نیرو بواسطه شرکت‌های زیر مجموعه خود همواره برای کاهش بحران تلاش کرده است. برای مثال با سرمایه‌گذاری و ساخت تصفیه خانه فاضلاب سعی کرده که بارچرخانی آب را سرعت ببخشد و با تزریق آب گندزدایی شده به دشت‌های ممنوعه از فرونشست زمین و مرگ آبخوان‌ها جلوگیری کند. اما برای حیات یک جامعه نیاز به آب شرب است و تمام آب‌های موجود قابل شرب نیست. لذا اگرچه کشاورزی سهمی بیش از 90 درصد از مصرف آب را به خود اختصاص می‌دهد و فقط 6درصد مصرف مربوط به شرب است اما به دلیل محدودیت منابع آب شرب باید صرفه‌جویی کرد. آمارها نشان می‌دهد که اگر در گذشته با حفر چاه در عمق 200 متری به آب می‌رسیدند اما اکنون در دشت‌های ممنوعه در عمق 510 متر هم آبی برای شرب یا حتی کشاورزی یافت نمی‌شود. در این خصوص شاخص خشکسالی دشت فارس در میان دشت‌های ممنوعه بعد از خراسان جنوبی در مقام دوم قرار دارد. به همین خاطر به استان فارس رفتیم تا از نزدیک شاهد وضع استان و اقدامات وزارت نیرو در آن برای مهار خشکسالی باشیم.

یکی از اقدامات صورت گرفته سایت دو تصفیه خانه فاضلاب شهر شیراز بود. قرارداد این طرح در سال 88 امضا شده اما به دلیل اوج‌گیری تحریم‌ها تا دی ماه 1394 عملاً در آن هیچ عملیات اجرایی انجام نشد. چراکه نه سرمایه‌گذار و مشاور اتریشی طرح و نه بانک جهانی حاضر نبودند تعهدات خود را نسبت به ایران اجرایی کنند. این موضوع نشان می‌دهد که برجام حتی در زمینه حیات کشور نیز اثرگذار بوده است. به هر حال اکنون این طرح بعد از 5/3 سال توقف دوباره با کمک سرمایه‌گذار و مشاور خارجی خود و پیمانکار داخلی به جریان افتاده است. قرار است که اوایل سال آینده خط آب این تصفیه خانه به بهره‌برداری برسد. شرکت آب و فاضلاب شهر شیراز برای آنکه بتواند در مسیر تعادل بخشی منابع آب زیر زمینی قدمی برداشته باشد می‌خواهد حدود 10 الی 15 چاه را از شهرداری بخرد و فاضلاب تصفیه شده در این تصفیه خانه را جایگزین آن کند تا شهرداری با استفاده از محصول خروجی تصفیه خانه فضای سبز شیراز را آبیاری کند. البته شهر شیراز یک تصفیه خانه دیگر نیز دارد اما با اجرای این طرح جمعیت 580 هزار نفری تحت پوشش شبکه فاضلاب قرار می‌گیرند و یک متر مکعب در ثانیه فاضلاب این شهر تصفیه می‌شود. علاوه بر آبیاری فضای سبز قرار است بخشی از محصول تصفیه خانه به دشت‌های ممنوعه شیراز تزریق شود. البته ناگفته نماند که تا پایان سال قرار است  30 تصفیه خانه در کل کشور به همین منظور به بهره‌برداری برسد که در این صورت کمک بزرگی به احیا و تعادل بخشی منابع آب زیر زمینی خواهد شد.

اما یک اقدام دیگر! شرکت آبفای روستایی فارس برای آبرسانی به 6روستای مرودشت 3 چاه را مسدود کرده است و آب شرب این روستا را از یک چاه تأمین می کند. علی بوستانی مدیرعامل آب و فاضلاب روستایی فارس در این مورد  گفت: «دشت فارس دشتی ممنوعه است و آبهای زیرزمینی آن اغلب کیفیت شرب ندارد. از طرفی به خاطر وجود آثار باستانی در این استان نمی‌توان در هر منطقه دلخواه چاهی حفر کرد. لذا با بررسی‌های کارشناسی و مجوزهای اخذ شده از سازمان میراث فرهنگی و دولت 3 چاه را مسدود و 1چاه را حفر کردیم تا روزانه 1500 متر مکعب آب شرب مصرفی این 6 روستا را تأمین کنیم. البته اقداماتی نظیر این طرح  نیز در کل کشور در دست اجراست.»

در ادامه بازدید از شبکه آب و فاضلاب روستاها و شهر شیراز به طرحی برخورد کردیم که برای نخستین بار در ایران اجرایی شده بود؛ سامانه جامع و هوشمند خدمات مشترکین و درآمد شرکت آب و فاضلاب روستایی استان فارس. طرحی که ضمن تکریم مشترکان می‌تواند به نظارت دقیق بر مصرف آب شرب و کاهش فاصله هزینه و درآمد آبفا کمک کند. همراه با مدیرعامل شرکت آبفای فارس و علی رمضانی مدیر امور مشترکین این شرکت، به روستای «کوه سبز» رفتیم تا با این طرح آشنا شویم. چراکه روز صدور قبض آب مشترکین این روستا بود. نخستین خانه‌ای که به آن رفتیم خانه‌ای ویلایی و به نسبت مدرن بود که در 62 روز 98 متر مکعب آب مصرف کرده بود. علاوه بر این بیش از 190هزار تومان بدهی داشت. این موضوع بخوبی نشان می‌داد که این خانواده 12نفره در سبد هزینه‌های خود اهمیت چندانی برای آب قائل نبودند. درحالی که 3 ماه از اجرای طرح می‌گذشت و مشترک می‌توانست در این مدت بدون دردسرهایی نظیر پرداخت‌های اینترنتی یا رجوع به بانک قبض خود را پرداخت کند.

به طور معمول هر مشترک در طول دو ماه 20 متر مکعب آب شرب مصرف می‌کند اما این خانواده به دلیل جمعیت بالای خود بیش از حد نرمال آب مصرف کرده بودند و طبیعتاً در رده خانوارهای پرجمعیت هزینه آب مصرفی آنها با بالاترین تعرفه محاسبه شده بود.

سیستم قرائت کنتور و صدور قبض و پرداخت آن به این ترتیب بود که قرائت‌کننده و نماینده شرکت آبفای روستایی فارس به منزل مشترک رجوع می‌کرد و با خواندن رقم درج شده روی کنتور آب مشترک و ثبت آن در سامانه با استفاده از گوشی و نرم افزار متصل به مرکز،‌ میزان بدهی را محاسبه می‌کرد. بعد از قرائت کنتور یک عکس نیز از کنتور گرفته و به شرکت آبفای روستایی فارس ارسال می‌شد تا اطلاعات مستند باشد. همان لحظه با دستگاهی که به همراه داشت قبضی برای مشترک صادر و به او تحویل داده می‌شد. مشترک در صورت تمایل می‌توانست با استفاده از دستگاه کارتخوان سیار که همراه قرائت‌کننده کنتور بود مبلغ بدهی خود را پرداخت کند. اگر مشترکی در روز مشخص قرائت کنتور در خانه حضور نداشت قرائت‌کننده با احتساب مصرف روزی 1 متر مکعب برای وی قبض علی‌الحساب صادر می‌کرد و دوره بعدی مابه التفات آن محاسبه می‌شد.

به خانه دیگری رفتیم که مشترک آن 35 متر مکعب آب مصرف کرده بود و مبلغ قبض آن 6 هزار و 900 تومان شد. مشترک شماره 500 روستای «کوه‌سبز» همان لحظه هزینه آب مصرفی خود را پرداخت کرد. به همین ترتیب به خانه‌های دیگر رفتیم و هر مشترک قبض خود را تحویل گرفته و برخی نیز  تسویه کردند.

در جریان این بازدید، بوستانی به کاهش بهای تمام شده ارائه خدمات فروش و پس از فروش با به‌کارگیری فناوری هوشمند بانک‌های اطلاعاتی مشترکین و حذف کاغذ و سایر هزینه‌های جاری از سیستم امور مشترکین اشاره کرد و گفت: این طرح علاوه بر تسهیل کار مشترکان درآمدهای شرکت آب و فاضلاب روستایی فارس را 58 میلیارد ریال افزایش و هزینه‌ها را 37 میلیارد ریال کاهش داده است.

گفتنی است در این استان تعداد 251منبع تأمین آب شامل371 روستا با 64 هزار مشترک قرار دارد. تعداد 2386 فقره واحدهای متعدد دامی و نیز معادل 2850 هکتار باغ در منازل مشترکین وجود دارد که اگر بر مصارف آن نظارت نشود به بحران خشکسالی دامن خواهد زد. البته این موضوع فقط مختص استان فارس نیست و قرار است در آینده نزدیک این طرح در تمام روستاهای ایران اجرایی شود تا هم از خشکسالی جلوگیری شود و هم درآمدهای آب را واقعی‌تر کند.