عمر قدرت دلار در بازار جهانی ادامه دارد؟

شاخصه‌های شاخص

شاخص دلار، این ارز جهانی را با سبدی از ارزهای جهانی با وزن‌های متفاوت مقایسه می‌کند و از آنجا که میانگین هندسی وزنی است، تصویر مناسبی از قدرت دلار را نمایش می‌دهد. این شاخص، دلار را با یورو (با وزن 6/ 57 درصد)، ین ژاپن (با وزن 6/ 13 درصد)، پوند استرلینگ (با وزن 9/ 11 درصد)، دلار کانادا (با وزن 1/ 9 درصد)، کرون سوئد (با وزن 2/ 4 درصد) و فرانک سوئیس (با وزن 6/ 3 درصد) وزن می‌کند و عددی را نمایان می‌کند که بسیاری از معادلات بازارها را متاثر می‌سازد. شاخص دلار روز جمعه روی عدد 89/ 102 واحد ایستاد؛ در حالی که در آخرین روز سال 2015 میلادی روی عدد 63/ 98 قرار گرفته بود.جهش دلار آمریکا از میانه‌های جولای 2015 آغاز شد.

در آن مقطع جدی شدن احتمال افزایش نرخ‌های بهره آمریکا در واکنش به ادامه احیای اقتصاد این کشور، شاخص دلار را در مسیر رشدی قابل توجه قرار داد. این شاخص که در یازدهمین روز ماه جولای سال 2015 به عدد 18/ 80 واحد رسیده بود، 17 دسامبر، یک روز پس از برگزاری آخرین نشست کمیته بازار آزاد فدرال رزرو در سال 2015 به عدد 32/ 99 واحد رسید. تا پایان آن سال هم عدد پیش گفته 63/ 98 تجربه شد.

داستان 2016

در نیمه نخست سال 2016، تعویق انقباض سیاست پولی بانک مرکزی آمریکا باعث نوسان شاخص دلار شد، گرچه در همین دوره زمانی نیز شاخص دلار هرگز از مرز 92 واحد پایین نیامد. دلیل آن تعویق تردید اعضای کمیته بازار آزاد بانک مرکزی آمریکا در مورد واکنش اقتصادی تازه از رکورد درآمده به نرخ‌های بهره جدید بود. افزایش نرخ بهره وجوه فدرال در دسامبر 2015 نخستین افزایش این نرخ از حدود 10 سال پیش از آن بود و تحولات ماه‌های اول سال 2016، انقباضی دوباره را پرریسک می‌کرد.

در ابتدای شانزدهمین سال سومین هزاره میلادی، افت و خیز شدید بورس‌های جهانی، ضعف اقتصاد چین، ادامه چالش‌های مالی در اقتصاد اروپا، سقوط بهای نفت خام و پیامدهای ضدتورمی آن و البته انتشار گاه و بیگاه داده‌های ضعیف از اقتصاد ایالات متحده باعث شد که افزایش دوباره نرخ بهره وجوه فدرال به تاخیر بیفتد. در همین دوره بود که طلا خیزی عجیب را که در سه دهه گذشته تجربه نکرده بود، به خود دید.

از میانه‌های سال‌جاری میلادی، ادامه احیای اقتصاد آمریکا، بحث رشد نرخ‌های بهره را دوباره داغ کرد. مسیر رشد شاخص دلار ادامه پیدا کرد و شاخص دلار که اواخر نوامبر 2015 از مرز 100 واحد گذشته بود، در میانه‌های نوامبر 2016 دوباره از همین مرز عبور کرد. در نوامبر 2016 تقریبا همه مطمئن شدند که یک بار رشد نرخ بهره در سال‌جاری قطعی است. به گزارش دنیای اقتصاد، با پایان نشست نوامبر، همه می‌دانستند که این اتفاق در ماه دسامبر رخ خواهد داد، اما پیش از آن، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بود که بازارها را به گونه‌ای پیش‌بینی‌نشده، درنوردیده بود.

در جریان کارزارهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، همیشه پیشتازی هیلاری کلینتون در نظرسنجی‌ها بود که دلار را تقویت می‌کرد؛ چراکه او نامزد محافظ وضع موجود در نظر گرفته می‌شد. پیشتازی دونالد ترامپ جنجالی در نظرسنجی‌ها که سیاست‌های مبهمی داشت عمدتا به تضعیف شاخص دلار می‌انجامید. این روند حتی تا روز انتخابات هم ادامه داشت. با این همه، اعلام نتایج رای‌گیری، روندهایی را باعث شد که تقریبا هیچ کس پیش‌بینی نکرده بود.

شاخص دلار که در روز 8 نوامبر، روز انتخابات، به امید پیروزی بانوی اول و وزیر خارجه پیشین نزدیک 98 واحد ایستاده بود، 9 نوامبر پس از آغاز شمارش آرا شروع به افت و پس از قطعی شدن انتخاب ترامپ تا کف روزانه‌ای زیر 96 واحد سقوط کرد، اما با تلاش جمهوری‌خواهان برای اطمینان‌بخشی نسبت به انتقال آرام قدرت، عدد نهایی این شاخص در روز بعد از انتخابات 5/ 98 واحد شد که بالاتر از روز قبل از انتخابات بود.