قطعی گاز در گازخیز‌ترین کشور جهان
با نزدیک شدن به فصل سرما مصرف گاز در منازل و ادارات خواه یا ناخواه افزایش پیدا می‌کند.
اگر چه کشور ایران با دارا بودن حدود ۳۴ تریلیون میلیارد متر مکعب، ۲/۱۸ درصد از کل ذخایر گازی جهان را در خود جای داده و بزرگ‌ترین دارنده ذخایر گازی جهان به شمار می‌رود، اما نبود یک الگوی صحیح مصرف در کشور که همه از آن پیروی کنند باعث شده است تا با ورود به فصل سرد سال و متعاقب آن افزایش مصرف گاز خانگی، مشکلات فراوانی از جمله قطع گاز و افت فشار آن در مناطق مختلف کشور به وجود آید و در حالی که روزانه ۳۲ میلیون متر مکعب گاز از ایران به دیگر کشورها صادر می‌شود، همچنان برخی از استان‌های کشور از جمله شمال وشمال شرقی ایران با مشکل کمبود گاز دست و پنجه نرم می‌کنند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، چندین سال است که نسبت بالایی از گاز مصرف خانگی مورد نیاز مناطق شمالی کشور از طریق کشور ترکمنستان تامین می‌شود، اما بارها و در اوج سرما و در سردترین روزهای سال شاهد بروز مشکلات مختلف و توقف صادرات این محصول حیاتی به ایران از سوی ترکمنستان بوده‌ایم، به طوری که این کشور هر بار با بهانه‌گیری‌های مختلف اعم از افزایش قیمت، کمبود گاز و یا بنا به دلایلی سیاسی از ورود گاز به ایران جلوگیری کرده و به همین دلیل می‌توان گفت که معیشت شهروندان شمال کشور به تصمیمات ترکمن‌ها گره خورده است.
البته کارشکنی این کشور فقط به همین جا ختم نمی‌شود، بلکه در مواقعی هم که به صادرات گاز مشغول بوده‌اند، فقط نیمی از مقدار منعقد شده در قراردادها را به ایران صادر کرده‌اند، اما این بار به گفته مقام‌های مسئول در شرکت ملی گاز حتی در صورت توقف واردات گاز از ترکمنستان، گاز استان‌های شمال و شمال شرق ایران زمستان امسال قطع نمی‌شود و به گفته آنها رابطه گازی ایران با این کشور از حالت نیاز و اضطرار خارج شده است. البته در سال‌های گذشته هم، چنین صحبت‌هایی از زبان مسئولان به گوش می‌رسید، اما با فرا رسیدن فصل زمستان بسیاری از هموطنان به ویژه مرزنشینان از قطعی طولانی مدت گاز مصرفی‌شان خبر می‌دادند! همچنین هنوز روستاهایی در کشور هستند که از داشتن نعمت گاز محرومند و آنها بدون بهره‌مندی از نعمت گاز روزگار می‌گذرانند و بر اساس آمارهای رسمی همچنان ۱۲ درصد از روستاهای کشور گاز ندارند.
البته در این بین روستاهایی هم هستند که فقط علمک گاز نصیبشان شده است و در حالی که در برخی مناطق جلو درب خانه‌ها علمک گاز مشاهده می‌شود، اما انشعاب گاز وجود ندارد! با این حال نباید تمام قصور را متوجه مسئولان ساخت، چرا که آمارها نشان می‌دهد، خانوارهایی هم که از نعمت گاز بهره‌مندند، به دلیل نداشتن الگوی صحیح مصرف تا حد زیادی دچار اسراف خواسته یا ناخواسته می‌شوند. در این زمینه گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی در مجموع ۱۹۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب گاز مصرف کرده که بالاترین سطح مصرف کشور در دهه‌های اخیر به شمار می‌آید. بر پایه گزارش یاد شده، ایران در سال گذشته میلادی ۵/۵ درصد از مجموع مصرف گاز جهان را به خود اختصاص داده بود که سبب شد این کشور چهارمین کشور پرمصرف جهان به شمار آید!
نوشدارو بعد از مرگ سهراب
یکی از مشکلاتی که در ایران همواره به چشم می‌خورد، به اصطلاح استفاده از نوشدارو بعد از مرگ سهراب است؛ یعنی معمولا از وقوع بحران پیشگیری نمی‌شود و در بیشتر مواقع مسئولان بعد از به جای ماندن آسیب‌های جانی و مالی فراوان برای حل معضل چاره‌جویی می‌کنند. در این زمینه موارد زیادی از جمله طوفان تهران، زلزله بم، تخریب بناهای تاریخی تخت جمشید، بحران آب، ترافیک جاده‌ای، کاهش قیمت جهانی نفت و... را می‌توان مثال زد. اینها حوادث طبیعی و غیرطبیعی هستند که آسیب‌های جانی، فرهنگی، اجتماعی، مالی و اقتصادی زیادی را بر جای گذاشته‌اند.
در این میان، استفاده از منابع طبیعی و مصرف نعمت‌های خدادادی هم حال و روز بهتری ندارند و در این زمینه ما هر سال با بحران گاز، آب و... می‌شویم. نکته حائز اهمیت این است که گروه‌های مسئول هم توجه زیادی به این امر نشان نمی‌دهند و همیشه درست در دل زمستان به دنبال راهی برای جلوگیری از هدر رفت منابع گازی می‌گردند. با این حال اقدامات آنها هم از ارائه پند و اندرز و تبلیغات تلویزیونی فراتر نمی‌رود و در نهایت با تعطیلی ادارات و مدارس قصد دارند تمام بحران را برطرف کنند. باید توجه داشت که چنین تصمیماتی شاید به صورت مقطعی فقط درصد کمی از مصرف گاز را کاهش دهد، اما در بلندمدت اثرات سوء اقتصادی فراوانی را به یادگار می‌گذارد.
حال در سال جاری از مسئولان وزارت نیرو انتظار می‌رود رفتاری متفاوت‌تر از دولت‌های گذشته در پیش بگیرند و قبل از شدت گرفتن سرما تامین گاز کل ایرانیان را تضمین کنند و عدم قطع گاز در زمستان را از حرف به عمل برسانند. البته باید اشاره داشت که اعتماد به کشورهایی نظیر ترکمنستان در سال‌های گذشته، همواره مشکلات فراوانی را برای مصرف‌کنندگان به وجود آورده است، پس دولت باید به دنبال راهی برای تامین داخلی باشد. اقدامات وزارت نیرو و شرکت ملی گاز ایران در سه سال اخیر نشان داده است که آنها آگاهی کافی نسبت به مشکلات موجود دارند و همواره درصدد رفع آن برآمده‌اند. به هر حال تامین گاز، آب، برق و... از جمله وظایف خطیری است که وزارت نیرو بر عهده دارد و باید با هماهنگی دیگر نهادها و سازمان‌ها از جمله سازمان هواشناسی پیش‌بینی‌های لازم را انجام دهد. پس لازم است آنها از همین امروز به فکر تامین گاز شهرها، روستاها و تمامی نقاط کشور تا پایان سال باشند تا حتی یک نفر هم به علت محرومیت از گاز جان خود را از دست ندهد.
نباید به ترکمنستان اعتماد کنیم
بسیاری از مسئولان پس از سرمای جانفرسای سال ۸۶ و عدم گازرسانی ترکمنستان و افزایش قیمت در آن سال، از توسعه زیرساخت‌های انتقال گاز شهری و کاهش وابستگی به ترکمنستان خبر دادند، اما مذاکرات ایران و ترکمنستان در بهار و تابستان سال ۸۷ که در نهایت منجر به افزایش حجم صادرات و نیز افزایش قیمت گاز وارداتی شد، خلاف این اظهارات را ثابت می‌کند. با این حال، مذاکرات صورت‌گرفته امیدی ایجاد کرد که دیگر گاز ترکمنستان به سمت ایران قطع نشود. باز هم ترکمنستان تعهدات خود را زیر پا گذاشت و در زمستان سال ۹۰ همانند سال ۸۶ بدون اطلاع قبلی، اقدام به کاهش صادرات گاز خود به ایران در اوج سرما کرد. این امر فقط به سال ۹۰ منتهی نشد، چنانکه سال ۹۳ هم شاهد افت فشار گاز، حتی در پایتخت کشور بودیم. باید اشاره داشت زمستان آن سال‌ها پاییزگونه سپری شد و کمبود گاز آسیب‌های جدی به وجود نیاورد، اما اگر امسال زمستانی سرد را پیش رو داشته باشیم، بروز چنین مشکلاتی به حتم آسیب‌های جبران ناپذیری را به وجود می‌آورد.
مشخص است کاهش دمای هوا، تامین گاز کافی را می‌طلبد که کوتاهی مسئولان در این زمینه، حیات مردم را دچار خطر خواهد کرد. همچنین پس از پشت سر گذاشتن زمستان و آغاز فصل بهار ما نباید تامین گاز را به باد فراموشی بسپاریم. همانطور که اکنون با اتمام فصل زمستان و با کاهش مصرف برق دیگر تلاش نمی‌شود الگوی صحیح مصرف به مردم ارائه شود. این در حالی است که در تابستان سال جاری شخص وزیر نیرو در یک برنامه پر بیننده تلویزیونی از مردم تقاضا کرد تا از میزان مصرف برق خود بکاهند. پس نکته‌ای که پیش و بیش از گازرسانی به هموطنان باید مورد توجه قرار بگیرد، فرهنگسازی و ترسیم و ارائه الگوی صحیحی از مصرف است. تفاوتی ندارد کشوری دارنده بزرگ‌ترین منابع گازی جهان باشد و یا از دیگر کشورها گاز وارد کند. به طبع تا زمانی که الگوی صحیح مصرف وجود نداشته باشد، آن کشور دچار مشکل خواهد بود و در نهایت هم کسی جز مردم و شهروندان آسیب نمی‌بینند.
