تعدیل مثبت ارزی در صورت‌های مالی
تحریم‌های مبادلات دلاری در سال‌های اخیر ازجمله تحریم‌هایی بود که تجارت خارجی ایران را با محدودیت‌های بسیاری روبه‌رو کرد.
تنگناهای مبادلات دلاری تنها صادرات و واردات کشور را نشانه نرفت بلکه به‌طور مستقیم و غیرمستقیم دیگر حوزه‌های اقتصادی کشور ازجمله بازار سهام را تحت‌الشعاع خود قرار داد به‌طوری‌که محدودیت‌های ناشی از این تحریم‌ها، موجب شد تا عملکرد برخی شرکت‌ها در بورس کاهش یافته و از رشد شاخص‌های بازار سهام جلوگیری کند. برهمین اساس به نظر می‌رسد با رخت بربستن تحریم‌های مبادلات دلاری، شرکت‌ها و بانک‌های حاضر در بورس با جهش بازدهی در بورس روبه‌رو شوند به ویژه آنکه رفع این تحریم حوزه فعالیتی بانک‌های بورسی را گسترش می‌دهد به‌طوری‌که بنابر گفته مدیرعامل کارگزاری بانک سامان، موانع گشایش ال‌سی برای بانک‌های ایرانی رفع شده و به تبع آن درآمد بانک‌ها در حوزه مبادلات خارجی افزایش خواهد یافت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، در همین راستا و بر اساس خبرهای منتشره از سوی خبرگزاری‌ها، وزارت خزانه‌داری امریکا اصلاحات جدیدی در دستورالعمل لغو تحریم‌های ایران انجام داده است و بر اساس آن بانک‌های خارجی می‌توانند مبادلات دلاری خود را با ایران از سر بگیرند. بعد از اجرایی شدن برجام شرکت‌های ایرانی به این امید که بتوانند مراودات خوبی با جهان داشته باشند این توافق را جشن گرفتند، اما در دوره‌یی کوتاه شادی شرکت‌ها پایان یافته و موانع جدی برای مراودات جهانی برای بانک‌ها و شرکت‌های ایرانی به وجود آمد؛ چراکه در پی اجرایی شدن برجام سندی غیررسمی با عنوان «سوال‌های اغلب پرسیده شده در رابطه با رفع تحریم‌های خاص امریکا براساس برنامه جامع اقدام مشترک در روز اجرا» منتشر کرد.
این سند که درواقع تفسیر دولت امریکا از برجام بود به مبنایی برای تصمیم‌گیری نهادها و شرکت‌های خارجی در برقراری رابطه با ایران تبدیل شد و به دلیل متن دوپهلو و پیچیدگی‌های خاصی که برای لغو تحریم‌ها در نظر گرفته به مانع اصلی احیای روابط تجاری و بانکی شرکت‌های خارجی با ایران مبدل شده است. این موانع جدید شرکت‌های بورسی را شدیدا تحت تاثیر قرار داد و از این رو شرکت‌های فعال در بازار سرمایه نتوانستند بازدهی مناسبی به سهامداران خود ارائه دهند زیرا هزینه بانک‌ها در مراودات خارجی کاهش پیدا نکرد. بر همین اساس بانک‌ها و نهادهایی که مراودات زیادی با بنگاه‌های اقتصادی جهان داشتند، به دولت فشار وارد کردند تا این موانع رفع شود و درنهایت وزارت خزانه‌داری امریکا تحت فشار متحدان خود که مشتاق ازسرگیری روابط تجاری با ایران هستند چندین بار این متن را اصلاح کردند.
براساس آخرین اصلاحیه وزارت خزانه‌داری امریکا، نهادهای مالی خارجی ازجمله نهادهای تابعه نهادهای مالی امریکا که در خارج قرار دارند، می‌توانند با حساب‌های دلاری افراد مقیم ایران یا نهادهایی مانند شرکت ملی نفت ایران، بانک مرکزی و همچنین نهادها و افراد دیگری که در تعریف دولت ایران قرار می‌گیرند، مبادلات دلاری داشته باشند؛ به شرط آنکه چنین مبادلاتی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، نظام مالی امریکا یا هر فرد امریکایی را دربرنگیرد و با هیچ فردی که در لیست تحریمی SDN قرار دارد مرتبط نباشد. براساس این اصلاحیه وزارت خزانه‌داری امریکا، بانک‌ها و شرکت‌های وابسته به صادرات و واردات که در بورس حضور دارند، از این اصلاحیه تاثیر مستقیمی می‌پذیرند تا جایی که ممکن است صورت‌های مالی 9 و 12ماهه آنها با تعدیل مثبت روبه‌رو شود؛ زیرا بانک‌هایی که در مبادلات خارجی خود هزینه‌های زیادی را متحمل می‌شدند، در این صورت می‌توانند با بازدهی مثبت روبه‌رو شوند.
تاثیرگذاری برجام در بانک‌های بورسی
بررسی سرفصل‌های صورت‌های مالی نشان می‌دهد که در دو سال گذشته مبادلات ارزی بانک‌های بورسی رو به رشد بوده، اما درمجموع همچنان درگیر تحریم‌ها هستند.
عنوان «نتیجه مبادلات ارزی» یکی از عنوان‌هایی است که به عنوان درآمد غیرمشاع در صورت‌های مالی قید می‌شود و بر این اساس در سال‌های اخیر، این سرفصل نتوانست عایدی چندانی برای بانک‌ها داشته باشد، لذا اغلب بانک‌ها درمجموع درآمد غیرمشاع عملکردی ضعیف و حتی منفی داشتند.
براساس این گزارش، در سال 94 بانک حکمت ایرانیان رشدی 10هزار درصدی را نسبت به سال 93 تجربه کرد و بعد از آن بانک اقتصاد نوین با رشد 248درصدی قرار گرفت، اما شواهد موجود با اتکا به اعداد و ارقام نشان می‌دهد مبادلات ارزی در سال‌های 93 و 94 رقم ناچیزی بوده و بر سودآوری بانک‌ها تاثیری نداشته است. بر اساس این گزارش، بیشترین کاهش در مبادلات ارزی به بانک صادرات تعلق دارد که با وجود لغو تحریم این بانک در اروپا، همچنان نسبت به سال 93 عقبگرد داشته است.
افزایش بازدهی با لغو تحریم‌های دلاری
با این حال با لغو تحریم‌های دلاری به‌طور قطع این سرفصل در صورت‌های مالی بانک‌های بورسی بزرگ‌تر شده و این رقم بر درآمدهای غیرمشاع و سود عملیاتی بانک‌ها تاثیرگذار خواهد بود. حمیدرضا مهرآور، مدیرعامل کارگزاری بانک سامان اظهار کرد: تاثیر لغو تحریم‌های بانکی بر شرکت‌هایی که براساس صادرات و واردات کار می‌کنند چشمگیر خواهد بود؛ زیرا اقتصاد دنیا دلارمحور بوده، همه کشورهای دنیا بر اساس دلار با ایران مراوده دارند و چنانچه محدودیت‌های بانکی از بین برود هزینه‌های مبادلاتی شرکت‌ها نیز به تبع آن کاهش خواهد یافت. در بورس شرکت‌های زیادی هستند که می‌توانند از این رفع محدودیت منتفع شوند. به عنوان نمونه شرکت‌های پالایشی، نفتی، فلزی، خودروسازها، معدنی‌ها، سیمانی و دیگر شرکت‌ها به دلیل صادرات و واردات در ماه‌های اخیر در انتظار این اتفاق بودند و به دولت فشار وارد می‌کردند تا بتواند محدودیت‌ها را لغو کند.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: اگر این قانون با سرعت اجرایی شود، می‌توانیم شاهد جهش مثبتی در صورت‌های مالی 9ماهه و یک‌ساله بانک‌های بورسی باشیم؛ زیرا به دو دلیل بر عملکرد شرکت‌ها تاثیر دارد؛ نخست اینکه دسترسی به بنگاه‌های اقتصادی دنیا و واردات مواد اولیه آسان‌تر خواهد شد و در مرحله بعد نیز هزینه شرکت‌ها برای مراودات مالی حداقل خواهد شد.
مهرآور در پایان گفت: بانک‌ها در این بین بیشترین تاثیر را خواهند پذیرفت. بانک‌ها به عنوان واسط شرکت‌های ایران و دنیا می‌توانند به راحتی ال‌سی و دیگر مراودات مالی را انجام دهند و سود عملیاتی آنها رشد خواهد یافت.
