جزئیات سفر های دریایی در ایام نوروز

برای بررسی جزییات سفر های دریایی ایام نوروز و وضعیت کنونی بنادر به لحاظ تجاری و اقتصادی به سراغ سید عطاء اله صدر، معاون وزیر راه و شهر سازی و مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی رفتیم تا او در این رابطه توضیح دهد. صدر اعتقاد دارد بیشترین تراکم مسافران دریایی به ایام نوروز ارتباط پیدا می کند و سازمان بنادر تدابیر لازم را به لحاظ ایمنی فراهم کرده تا مردم بتوانند با خیالی آسوده سفر های دریایی را تجربه کنند. آنچه در ادامه خواهید خواند متن کامل گفت و گو با سید عطاء اله صدر، معاون وزیر راه و شهر سازی و مدیر عامل سازمان بنادر و دریانوردی است: تجارت در دنیای امروز محاسبات دقیق تری پیدا کرده است. در این میان بنادر سهم بسزایی در تجارت روز دنیا به خود اختصاص داده است. تحلیل شما از اهمیت این روز های بنادر چگونه است؟ جمهوری اسلامی ایران در یک منطقه خاصی در خاورمیانه قرار دارد. از موقعیت بسیار ممتاز اقتصادی و جغرافیایی برخورد دار است. دسترسی جمهوری اسلامی ایران به خلیج فارس و دریای عمان در جنوب و همچنین دریای خزر در شمال و دارا بودن 5800 کیلو متر طول سواحل، کشور ما را به عنوان یک کشور دریایی قرار داده است. هر چند ممکن است ما چندان به این موضوع توجه نکرده باشیم. در دنیا نقش حمل و نقل دریایی بسیار حائز اهمیت است. بیش از 90 درصد کالا های تجارت بین المللی از طریق دریا و با کشتیرانی حمل می شود. یعنی برخلاف تصوری که وجود دارد مبنی براینکه بیشتر حمل و نقل با هواپیما صورت می گیرد؟ هوایپما بیشتر مسافر جا به جا می کند اما « بار » معمولا در دریا جا به جا می شود. حمل و نقل دریایی ارزان تر است و به شکل انبوه تر انجام می شود. حمل و نقل دریایی حتی از کامیون های بزرگی که بار جا به جا می کنند هم به صرفه تر است؟ در تجارت بین المللی پاسخ بله است و دریا نقش عمده ای دارد. چرا که یک کشتی می تواند حجم قابل توجهی بار را با خود ببرد. در حال حاضرکشتی هایی که در دنیا تردد می کنند بعضا می توانند 14 هزار کانتینر حمل کنند. این رقم حجم قابل توجهی است. هر کانتینر 20 فوتی حدود 10 تن وزن دارد. در نظر بگیرید چه قدر کالا در این شرایط قابل حمل است. در کشور ما این موضوع به چه شکلی است؟ در کشور ما هم بیش از 90 درصد از صادرات و واردات از طریق مرز های آبی و بنادر انجام می شود. لذا بنادر در بحث تجارت و به طور کلی اقتصاد نقش حائز اهمیتی دارند. ما در کل کشور حدود 250 بندر داریم. بنادر ما تجاری، صیادی، نفتی یا اختصاصی هستند. از بین بنادر تجاری که وجود دارد در حال حاضر یازده بندر اصلی تجاری داریم. هشت بندر تجاری در جنوب است و سه تا هم در شمال و در کنار دریای خزر قرار دارد. وضعیت فعالیت این بنادر اصلی تجاری چگونه است؟ وضعیت از چه نظر؟ به لحاظ اقتصادی بودن فعالیت های شان چه وضعیتی دارند؟ ابتدا یک تصور پیدا کنیم بنادر چه وضعیتی دارد. شما در نظر بگیرید در حال حاضر ظرفیت یازده بندر اصلی کشور 184 میلیون تن است. سال گذشته 172 میلیون تن بود اما با افتتاح طرح هایی که امسال انجام شد که طرح فاز دوم بندر شهید رجایی بود، ظرفیت بنادر تجاری به 184 میلیون تن رسید. از این مقدار 7 میلیون و 100 هزار T.E.U ظرفیت کانتینری است. از سوی دیگر بنادر ما طبق استاندارد های بین المللی فعالیت می کند. یعنی ما هم از نظر زیر ساخت ها وضعیت بنادر مان مطابق با استاندارد های جهانی ساخته شده و هم از لحاظ بهره برداری و تجهیزات و امکاناتی که داریم مطابق با استاندارد های بین المللی است. در سال 91 سازمان جهانی دریانوردی به صورت داوطلبانه ما را ممیزی کرد که « درجه عالی » را کسب کردیم. یعنی مطابق با استاندارد های جهانی بنادر تجاری ما اداره می شود. به ظرفیت بنادر اشاره کردید اما آیا ما از حداکثر ظرفیت مان استفاده می کنیم؟ وقتی صحبت از ظرفیت می کنیم یک ظرفیت اسمی داریم و دیگری ظرفیت عملیاتی است. من از ظرفیت اسمی صحبت کردم. طبیعی است ما بخشی از ظرفیت مان همیشه خالی است. بخشی از این ظرفیت به طور کامل استفاده نمی شود. چرا؟ چون به طور معمول طبق استاندارد های جهانی به 30 درصد ظرفیت خالی که برسیم باید برویم و ظرفیت های مان را توسعه دهیم. بر این اساس همیشه باید بین 70 تا 100 درصد ظرفیت مان مورد بهره برداری عملیاتی قرار بگیرد. در سال گذشته که ظرفیت ما 172 میلیون تن بود، 135 میلیون تن تخلیه و بارگیری در بنادر صورت گرفته است. در زمینه مسافری هم سرمایه گذاری هایی شده است و بنادر اصلی ما قابلیت جا به جایی مسافر هم دارند. در حال حاضر ظرفیت جا به جایی مسافر در بنادر اصلی کشور 13 میلیون نفر سفر در سال است. از این 13 میلیون نفر سفر ظرفیت سال گذشته 10 میلیون و 200 هزار نفر سفر جا به جا شدند. تصوری که ما داریم همیشه فکر می کنیم مسافرت دریایی خیلی وجود ندارد اما خوشبختانه در این رابطه توسعه بسیاری پیدا شده است. در سال 84 این ظرفیت حدود 4 میلیون و 200 هزار نفر است که در حال حاضر به 13 میلیون نفر سفر رسیده است. یک موضوع مهمی که در بنادر وجود دارد این است که کشتی هایی که برای تخلیه و بارگیری در بنادر حضور پیدا می کنند به لحاظ زمانی زیاد معطل نشوند. وضعیت ما در این رابطه چگونه است؟ در حال حاضر میزان تخلیه و بارگیری که در بنادر مان صورت می گیرد با کم ترین زمان ممکن است. یعنی تجهیزاتی که ما فراهم کردیم مطابق با تجهیزات پیشرفته دنیا است. به طور مثال در بندر شهید رجایی که بزرگترین بندر کانتینری کشور است تجهیزاتی که داریم برای پهلو دادن کشتی هایی با عمق آب خور 17 متر است. این کشتی ها می توانند بیش از 14 هزار کانتینر را حمل کنند و به راحتی می توانند در بندر شهید رجایی پهلو بگیرند. یک بخشی هم در برنامه پنج ساله وجود دارد که ظرفیت بنادر باید افزایش پیدا کند. وضعیت مان در این رابطه چگونه است؟ در برنامه پنج ساله پنجم پیش بینی شده که ظرفیت بنادر مان را به 210 میلیون تن در سال افزایش دهیم. یعنی اگر در حال حاضر 184 میلیون تن ظرفیت داریم باید حدود 30 میلیون تن افزایش دهیم. مطابق همین هم دارد ظرفیت سازی می شود. در رابطه با بخش کانتینری و مسافری هم باید ظرفیت های مان افزایش پیدا کند. ما برای اینکه به اهداف برنامه پنج ساله برسیم طرح های توسعه ای را آمدیم و مطالعه کردیم. طرح جامع توسعه بنادر تجاری کشور را آماده کردیم و مطابق با آن داریم بنادر را توسعه می دهیم. در حال حاضر 165 پروژه به ارزش 2 میلیارد دلار از منابع داخلی سازمان در دست اجرا است. نکته ای که در میانه های گفته هایتان به آن اشاره کردید موضوع سفر های دریایی بود. در حال حاضر قیمت بلیت هواپیما هم گران شده و شاید ترجیح برخی سفر های دریایی باشد. در این رابطه وضعیت ما چگونه است؟ به چه کشور هایی می توان سفر کرد؟ چه قدر استقبال در این رابطه از سوی مردم وجود دارد؟ در زمینه مسافرت دریایی یکی از نکاتی که بد نیست مطرح کنیم این است که مردم چندان به مسافرت دریایی آگاهی نداشتند و نسبت به آن آن نبودند. به طور معمول در فصل های مختلف که مردم به کنار دریا می روند سفر دریایی آنها به یک سوار شدن قایق محدود می شود. ما آمدیم و ظرفیت بنادر را از جهت مسافری همانطور که گفتم افزایش دادیم. برای اینکه این سفر ها با شناور های مدرن و به روز بتواند انجام شود آمدیم و تسهیلات به متقاضیان بخش خصوصی دادیم تا بتوانند شناور تهیه کنند و در کشور بسازند. برای این کار دو کارخانه تجهیز شدند. تا کنون 60 فروند شناور مدرن و به روز مطابق استاندارد های بین المللی در آبهای کشور دارند به جا به جایی مسافر می پردازند. این جا به جایی ها بین بنادر جنوبی و جزایر هست یا این کار بین بنادر جنوبی و بنادر کشور های همسایه صورت می گیرد. به طور مثال از بوشهر به قطر می روند. یا اینکه از آبادان و خرمشهر به کویت می روند. این تردد ها وجود دارد. از سوی دیگرمسیر بندر عباس به قشم یا بندر لنگه به کیش در داخل انجام می شود. امکانات بسیار خوبی فراهم شده و مردم دارند تردد می کنند. در امسال فکر می کنم در نوروز 5 و نیم میلیون سفر جابه جایی خواهیم داشت. آمار دقیقی هست که چه تعداد برای نوروز بلیت گرفته اند؟ ما در دریا مانند هواپیما و راه آهن هنوز سیستم رزرواسیون نداریم. صنعت مسافرت دریایی مقداری ناشناخته بوده و فقط چند شرکت هستند که رزرو می کنند و ما بقی در محل بلیت می فروشند. با توجه به اینکه ایام نوروز است باید بگویم که تمام تدابیر لازم ایمنی برای مسافران فراهم شده است. ما سه کار مشخص می کنیم. نخست ایمنی شناور ها است، دومی ایمنی تردد دریایی و دیگری هم ایمنی بنادر است. برای تمامی این ها تدابیر لازم در نظر گرفته شده است. تمام شناور هایی که مسئول نظارت و تجسس و نجات هستند در ایام نوروز آماده باش هستند. سه فروند هلیکوپتر پایش هوایی می کنند و تمام مسیر شناور ها را تحت کنترل دارد. امیدواریم با تعداد صندلی های استانداردی که در نظر گرفته شده مردم سفر های خوبی داشته باشند. وضعیت عملکرد بخش مسافری در ماه هایی که از سال گذشته چگونه بوده است؟ در یازده ماه سال جاری 10 میلیون و 113 نفر از طریق دریایی جا به جا شدند. همین مساله جا به جایی مسافر سبب شده 6.4 نسبت به سال گذشته رشد داشته باشیم. نصف آمار تقریبا به نوروز ارتباط پیدا می کند؟ بیشترین تراکم مسافر در ایام نوروز است بر همین اساس می توان گفت که نصف در نوروز جا به جا می شوند. یک امکانی هم برای جا به جایی خودروی مسافران وجود داشت. در این رابطه وضعیت چگونه است؟ همین امکان وجود دارد. شناور هایی داریم که به صورت ترکیبی مردم می توانند با آن تردد کنند. طولانی ترین مسیری که مردم در داخل با کشتی طی می کنند کدام مسیر است؟ از بندر لنگه به کیش طولانی ترین سفر است. سفر های خارجی هم که بر قرار است؟ سفر های خارجی به کشور هایی مانند قطر و کویت وجود دارد. البته هنوز بخش خصوصی آنطور باید و شاید در این بخش سرمایه گذاری نکرده است. ما در پس کرانه های بنادر مان بخش خصوصی خیلی خوب سرمایه گذاری کرده است. در بخش مسافری هم این قابلیت وجود دارد. یعنی امکانی را فراهم کردیم که بخش خصوصی بیاید اسکله های خصوصی بسازد.