"تحول نظام سلامت" چوب جادویی نیست!
انگار عده‌ای منتظرند که مثلا کسی چوب جادویی را تکان دهد و همه مشکلات رفع شود، درحالیکه اینطور نیست و هر طرحی ظرفیت‌های خاص خود را دارد...
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا، طرح "تحول" آمد تا مرهمی باشد برای دردهای "سلامت"؛ دردهایی که گاهی تا مغز استخوان بیماران را می‌سوزاند. با آغاز تحول سلامت، اقدامات متعددی در حوزه دارو، درمان و بهداشت صورت گرفت و توانست تا حدی حوزه سلامت را سر و سامان دهد؛ به طوریکه مهمترین هدف آن یعنی کاهش پرداخت مردم در حوزه بهداشت و درمان محقق شد و رضایت 86 درصدی مردم را به ارمغان آورد.
البته هنوز هم خلاءهای زیرساختی و زیربنایی متعددی در سلامت کشور دیده می‌شود که نه فقط در یک دوره چهار ساله بلکه برای طولانی مدت نیاز به توجه، بازنگری و مدیریت تخصصی دارد.
در این میان شاید یکی از موضوعاتی که وزارت بهداشت باید روی آن مانور بیشتری دهد، آگاهی‌بخشی به مردم و بیماران است تا نسبت به حقوق‌شان آگاه بوده و بتوانند از تسهیلاتی که در اختیارشان گذاشته شده، بهره برند؛ چرا که اکنون در گذر از مراکز درمانی و برخورد با مراجعین، بعضا شاهدیم که نسبت به تسهیلات و امکاناتی که فراهم شده، بی‌اطلاعند و در بیمارستان‌ها هم مکانیزم و سازوکار سیستماتیک و منظمی برای آگاهی و مشورت دادن به بیماران و همراهان‌شان وجود ندارد.
تغییر نگاهی که در حوزه استانداردهای درمان رخ داد
بر این اساس دکتر علی جعفریان، رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به نقاط قوت و ضعف طرح تحول نظام سلامت، می‌گوید: به نظر من بزرگترین نقطه قوت طرح تحول نظام سلامت تغییر نگاه به استانداردهای درمان در کشور است. به طوریکه همه در کشور متوجه شدند که ما باید استانداردهای درمانی بالاتری داشته باشیم و این موضوع نه تنها در کیفیت، بلکه در همه موارد باید مورد توجه قرار گیرد. یعنی بیماری که بستری می‌شود، نباید پول اضافه‌تر از قانون دهد، نباید برای خرید تجهیزات و دارو بیرون فرستاده شود و... . بنابراین این اتفاقات مهمترین تغییری است که با اجرای طرح تحول سلامت رخ داده و تغییر نگاهی به خدمات درمانی مردم رخ داده که مهمترین نقطه قوت این طرح است.
وی با بیان اینکه همه منابع و توجهی که به سمت حوزه سلامت آمد، حاصل این تغییر نگاه بود، می‌افزاید: اگر این تغییر نگاه صورت نمی‌گرفت، اعتباری هم به حوزه سلامت کشور تزریق نمی‌شد. بنابراین این موضوع بسیار مهم است و باید توجه کرد که علاوه بر تغییر نگاه به حوزه سلامت، ما با اجرای طرح تحول سلامت توانستیم در جامعه سطح مطالبات مردم را تغییر دهیم. به طوریکه اکنون مردم انتظار دیگری از نحوه خدمات‌دهی در مراکز درمانی دولتی دارند.
جعفریان در این باره خاطره‌ای را بیان می‌کند و می‌گوید: به طوریکه یکی از همکاران ما به شوخی می‌گفت یکی از بیماران ما اعلام کرده که من سیگار می‌خواهم و خودم نباید بروم بیرون از بیمارستان و سیگار بخرم، شما باید برایم بخرید و بیاورید تا من سیگار بکشم! اوایل واقعا چنین اتفاقاتی افتاده بود.
رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه البته شاید ما هنوز هم در معرفی اقدامات و خدماتی که انجام می‌شود، ضعف داریم، اظهار می‌کند: شاید اگر بخواهیم بزرگترین نقطه ضعف طرح را بگوییم، این است که آگاهی از این خدمت هنوز میان مردم نهادینه نشده است. یعنی اگر منابعش دچار مشکل می‌شود یا قسمت‌هایی از کار گیر می‌کند، به این دلیل است که هنوز اهمیت این خدمات نهادینه نشده است.
مشکلات تحول حل می‌شود، اگر...
جعفریان در همین زمینه ادامه می‌دهد: بنابراین اگر برای جامعه و سیاستگذاران جا بیفتد که سلامت بخشی از حقوق مردم است که ما باید حتما برای آن کاری انجام دهیم، بسیاری از مشکلاتی که اکنون گریبانگیر طرح تحول نظام است، حل می‌شود. البته این کار به معنی این نیست که این طرح هیچ اشکالی ندارد، بلکه هر طرحی که بنویسیم، بدون شک اشکال دارد و هیچ طرحی هم نیست که بتواند همه مشکلات را حل کند.
"تحول" چوب جادویی نیست
وی می‌گوید: در حال حاضر یک عده منتظرند که مثلا کسی چوب جادویی را تکان دهد و همه مشکلات رفع شود. در حالیکه به این صورت نیست و هیچ طرحی چنین ظرفیتی ندارد، بلکه هر طرحی به اندازه خودش می‌تواند یکسری مسائل را حل کند و حتما برای حل همان مسائل هم با اشکالاتی روبروست. منتها همانطور که بیشترین قوت تغییر نگاه به خدمات درمانی است، بزرگترین اشکال طرح تحول هم این است که برخی قسمت‌هایش هنوز جا نیفتاده؛ به طوریکه حتی برای سیاستگذاران ارشد هم جا نیفتاده که این کار یعنی چه و چه اثری در زندگی مردم دارد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌افزاید: در عین حال باید ببینیم اکنون مردم می‌دانند که اگر بیمار شدند و دفترچه بیمه داشتند، می‌توانند از یک سرویس حداقلی که سطح آن در کشور ما نسبت به منطقه بسیار بالاتر است، استفاده کنند. البته درست است که ما برای همه بیماران اتاق لوکس یک تخته نداریم، اما باید پرسید با این پول‌ها کجای دنیا چنین چیزی دارند؟. هیچ کجای دنیا با این منابع چنین امکاناتی را ندارند. ما در ایران در بخش پیوند کبد اتاق بیشتر از دو تخت نداریم. حال یادم می‌آید به بخش پیوند کبد در بیمارستانی در ژنو رفتم و در آنجا دیدم که اتاق 6 تخته دارند. این شرایط در ژنو با جمعیت کم و درآمد بالا به این صورت است. در عین حال وزارت بهداشت در زمینه آگاهی دادن به مردم و جامعه اقداماتی انجام داده است، اما کافی نبوده و ما هم در این زمینه کار چندانی انجام نداده‌ایم.
