واهمه تغییرات ناگهانی را از سرمایه‌گذار بگیریم
پس از به نتیجه رسیدن برجام و لغو نسبی تحریم‌ها هیات‌های تجاری زیادی وارد ایران شدند، اما پس از چند ماه شاهد آن بودیم که تعداد آنها کاهش یافت.
به طور کلی سرمایه‌گذاران پیش از آنکه وارد کشوری شوند قوانین آن کشور و تمام شاخص‌های اقتصادی اعم از تورم، رکود، نرخ ارز و... را رصد می‌کنند. سرمایه‌گذاران برای آنکه وارد کشوری شوند به دنبال ثبات در قوانین و نرخ ارز و اطمینان از بازگشت سرمایه و کسب ارزش افزوده بیشتر هستند. البته همه هیات‌های تجاری که پس از برجام وارد ایران شدند، سرمایه‌گذار نبودند و این را هم باید در نظر داشته باشیم که سرمایه‌گذاران با مطالعه طولانی وارد یک بازار می‌شوند. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذارانی که قصد ورود به ایران را دارند منتظر رفع محرومیت‌هایی هستند که وجود دارد. یکی از محدودیت‌ها نظام بانکداری ایران است که هنوز بعد از یک سال مذاکره دولت یازدهم به سرانجام مطلوب نرسیده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، ابوالحسن خلیلی، عضو سابق هیات نمایندگان اتاق بازرگانی می‌گوید:«بدون شک بخش زیادی از سرمایه‌گذاران هنوز منتظر بهبود شرایط نظام بانکداری ایران هستند تا به مجرد مشاهده نتیجه قطعی قراردادهای سرمایه‌گذاری خارجی را منعقد کنند.»
پس از امضای برجام و لغو نسبی تحریم‌ها بحث جذب سرمایه‌گذاری خارجی در یک بازه زمانی کوتاه مطرح شد و در تمام محافل بحث بر سر آن بود. هم اکنون بار دیگر بحث بر سر جذب سرمایه خارجی داغ شده است. به نظر شما چه مواردی زمینه ساز جذب سرمایه خارجی هستند؟
بر اساس قاعده جهانی یک سرمایه‌گذار خارجی وقتی می‌خواهد وارد کشوری شود قوانین کشور مقصد را رصد می‌کند تا از بازگشت سرمایه خود مطمئن شود. سرمایه‌گذار باید ابتدا از ثبات در قوانین آن کشور اطمینان حاصل کند و بعد قراردادهای سرمایه‌گذاری امضا کند. باید مردم و مسئولان با ایجاد ثبات در قوانین، اعتماد و اطمینان را به صحنه اقتصادی کشور بازگردانند. به عبارت دیگر، بنگاه‌های کسب و کار و فعالان اقتصادی بیشترین زیانی که در دوره تحریم‌های اقتصادی دیده اند، از بی‌ثباتی در قوانین بوده است. این افراد همواره به این نکته اشاره می‌کنند که در نرخ ارز و قوانین ثبات وجود ندارد و این دو عامل اصلی ترین موانع ورود سرمایه‌گذاران خارجی است. بنابراین ابتدا باید ثبات در قوانین و شاخص‌های کلیدی اقتصاد به وجود آید تا سرمایه‌گذاران بتوانند آینده سرمایه‌گذاری در ایران را پیش بینی کنند. سرمایه‌گذار باید نرخ تبدیل نرخ ارز را در ذهنش داشته باشد. یادمان هست ارز در کشور یک روز هزار تومان کاهش پیدا می‌کرد، روز بعد دو هزار تومان افزایش. در چنین شرایطی به نظر شما سرمایه‌گذار در ایران سرمایه‌گذاری می‌کند؟ حداقل باید قوانین‌مان دارای ثبات پنج ساله باشد تا سرمایه‌گذار واهمه تغییرات ناگهانی را نداشته باشد. بحث بعدی زمینه‌ساز جذب سرمایه‌گذاران خارجی، پویایی فضای کسب و کار است که پیشانی اقتصاد هر کشوری محسوب می‌شود. از طرف دیگر ابهاماتی در اقتصاد ایران وجود دارد که از ورود بی محابای سرمایه‌گذاران خارجی جلوگیری می‌کند. موضوع به این معنا نیست که هیچ اتفاقی در زمینه جذب سرمایه رخ نداده است. بالاخره با توجه به آن پیشینه ای که اقتصاد ایران داشت در چند سال اخیر سرمایه‌گذارانی هر چند اندک وارد ایران شدند و مذاکره کردند. البته سرمایه‌گذارانی که به ایران آمدند طرف حساب آنها دولت بوده است. اگر بخواهیم سرمایه‌گذاری عام تری جذب کنیم، قدر مسلم باید چند محور اساسی ثبات در نرخ ارز و قوانین و محیط کسب و کار پویا را در نظر داشته باشیم.
تا چه اندازه قوانین قضائی کشور می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری بیشتر کمک کند؟
موضوع ثبات در قوانین طیف وسیعی از قوانین را شامل می‌شود که حوزه‌های قضائی و اجرایی را در برمی‌گیرد. به عبارت دیگر، ثبات در قوانین نیازمند حمایت‌های قضائی است. سرمایه‌گذار باید بداند که اگر با مشکلی در زمینه فعالیت خود مواجه شد، دستگاه قضائی آن کشور از او حمایت کند. البته باید توجه داشته باشیم که دولت یازدهم از ابتدای روی کار آمدن به دنبال ایجاد ثبات در تمام بخش‌ها به ویژه در بخش اقتصادی بوده است. دولت کنونی تا حدودی توانسته ثبات اقتصادی را برای اقتصاد ایران به ارمغان بیاورد، اما هنوز نیازمند اقدامات اساسی تر و ادامه دار هستیم.
یادمان هست که بعد از برجام خیل عظیمی از هیات‌های تجاری به ایران آمدند و همه فعالان از این بابت خوشحال بودند، اما پس از چند ماه شاهد آن بودیم که سفر دوباره این سرمایه‌گذاران انجام نشد. به نظر شما علت ریزش سرمایه‌گذارانی که برای سرمایه‌گذاری به ایران آمدند، اما منصرف شدند، چیست؟
نمی‌توانیم بگوییم هیات‌های خارجی که پس از برجام وارد کشورمان شدند همه برای سرمایه‌گذاری آمده بودند و حالا همه آنها منصرف شدند. نه ابتدا باید آنها را سرمایه‌گذار می‌دانستیم و نه هم اکنون که تعداد آنها کاهش داشته باید دلسرد شویم. به طور کلی سرمایه‌گذاران با مطالعه طولانی و بدون سر و صدا وارد یک بازار می‌شوند. بنابراین آنهایی که قصد سرمایه‌گذاری در ایران دارند، یا در حال مطالعه روی بازار ما هستند یا در مواردی به نتیجه رسیده اند. یحث دیگری که وجود دارد این است که ما هنوز مسائل مربوط به مبادلات بانکی خود را به سرانجام نرسانده‌ایم. طبیعی است هر سرمایه داری برای آنکه بخواهد سرمایه‌گذاری کند باید راهی برای وارد کردن سرمایه داشته باشد. سرمایه‌گذاران باید به واسطه نظام بین‌المللی بانکی سرمایه خود را وارد کشوری کنند. بدون شک بخش زیادی از مطالعات سرمایه‌گذاران هنوز منتظر بهبود شرایط نظام بانکداری ایران هستند تا به مجرد نتیجه مشاهده نتیجه قطعی قراردادهای سرمایه‌گذاری خارجی را منعقد کنند.
در چند ماه اخیر در رابطه با ارتباط بانکداری ایران با نهاد‌های بین‌المللی بانکی موضوعاتی مانند سوئیفت و پیوستن به اتحادیه FATF مطرح شده است. یکی از پیش زمینه‌های بهبود فضای بانکی پیوستن به این اتحادیه است که قبلا ایران را در فهرست سیاه خود قرار داده بود. به نظر شما همکاری با این اتحادیه به جذب سرمایه‌گذاری خارجی کمک نمی‌کند؟
صحبت راجع به اتحادیه FATF بسیار تخصصی است و باید کسانی که اطلاعات کافی از آن دارند درباره آن اظهار نظر کنند. معتقدم بحث‌های با اهمیتی باید توسط مراجع رسمی مانند مجلس و شورای امنیت مورد بررسی قرار بگیرد. موضوع مورد نظر این است که لازمه ورود سرمایه‌گذار خارجی ایجاد شفافیت در اقتصاد است. امروز در دنیا اعتقاد بر این است که تجارت در فضای شفاف، هم برای فعالان اقتصادی حائز منافع بیشتر است و هم برای دستگاه‌های نظارتی، یک اعتقاد مبتنی بر تجربه جهانی است. وقتی فضای اقتصادی در کشور غبارآلود باشد سرمایه‌گذار جرات نمی‌کند سرمایه خود را در چنین فضایی رها کند. به طور کلی ارتقای حمایت از سرمایه‌گذار خارجی، هماهنگی با بازارهای سرمایه بین‌المللی، تدوین برنامه راهبردی بازار سرمایه، ایجاد ساختار مناسب نهادی و قانونی برای حمایت از سرمایه‌گذاران خارجی، شفافیت، تسهیل در قوانین مرتبط با سرمایه‌گذاری خارجی، متنوع سازی ابزارها، رعایت استاندارد سازی گزارشگری‌های بین‌المللی مالی و بهبود قواعد حاکمیت شرکتی از عوامل مهم موفقیت بازارهای سرمایه کشورهای مذکور است.
