بازار تحت تاثیر رابطه نفت و دلار

در این میان می‌توان به کاهش ارزش سهام شرکت‌های اتومبیل‌سازی اشاره کرد که قیمت نفت از شاخص‌های تأثیرگذار بر آنهاست.اما رابطه بین ارزها و کالاهای حساس مثل نفت و طلا مسئلهای چند مولفه‌ای است که در بیشتر موارد این ملاحظات از طرف بازیگران بازار نادیده گرفته می‌شود. بنابراین تشخیص این ارتباطات برای نشان دادن چشم‌اندازهای سرمایه‌گذاری برعهده تحلیلگران بازارهای مالی است.

رابطه معکوس ارز و نفت

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از صمت ، نفت در بازار ارز نیز تأثیر خود را می‌گذارد و با افزایش قیمت نفت، ارز رایج کشورهایی که مصرف‌کنندگان بزرگ نفت هستند با کاهش روبه رو می‌شود که از بین آنها می‌توان به دلار و ین اشاره کرد. امریکا به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده نفت، اقتصادی به شدت حساس در برابر نفت دارد و اگرچه قصد بحث درباره تاریخ حضور امریکا در خاورمیانه را نداریم اما نگاهی اجمالی به تاریخ معاصر این منطقه ژئوپلتیک نشان‌دهنده میزان حساسیت امریکا به مسئله نفت است. این حساسیت را در پول رسمی این کشور، دلار، نیز می‌توان مشاهده کرد. به نظر می‌رسد ارز کشورها برمبنای اینکه صادر یا واردکننده نفت هستند زمینه تقویت یا تضعیف ارز را فراهم می‌کند، از این رو شاید بتوان دلیل حساسیت دلار امریکا به افزایش یا کاهش قیمت نفت را دریافت.

در این بین طبیعی است که کانادا بر اثر بالا رفتن قیمت نفت، اقتصاد قوی‌تر و در نتیجه ارز قوی‌تر داشته باشد به طوری که دلار کانادا در سال‌های اخیر که قیمت نفت روبه رشد بوده، تنها از اواسط ۲۰۰۳میلادی تاکنون از حدود ۲۴ دلار به حوالی ۷۵ دلار رسیده است، رشد شدیدی را تجربه کرده و با شیب تندی در برابر دلار امریکا صعود کرده به طوری که نسبت ارز کانادا به امریکا در دهم مه سال جاری میلادی یک به ۱۰ سقوط کرد. در سال‌های اخیر مبحث یورو به دلار و ارتباط آن با قیمت نفت و طلا بررسی شده است. گرچه نقش کاهشی یوان چین به عنوان یکی از بزرگترین بازارهای مصرفی به مراتب بیش از یورو در تلاطم بازار موثر است.

همبستگی طلا و نفت

از دیگر کالاهای حیاتی و بسیار مهم در عرصه مبادلات جهانی که نفت تأثیر زیادی بر آن دارد می‌توان به طلا اشاره کرد. بالا رفتن قیمت نفت موجب افزایش تورم جهانی می‌شود و در این شرایط سرمایه‌گذاران علاقه‌مند هستند سرمایه خود را به چیزی تبدیل کنند که بیشترین مقاومت را در برابر افزایش تورم داشته باشد، طلا یکی از بهترین انتخاب‌های آنان است و به همین دلیل تقاضا برای طلا بالا رفته و موجب گرانی آن می‌شود. از طرف دیگر طلا و نفت عوامل تأثیرگذار مشترک یکسانی دارند که موجب می‌شود قیمت این دو کالای حیاتی هم‌جهت باشد. به عنوان مثال تنش‌های منطقه‌ای به‌ویژه در خاورمیانه باعث بالا رفتن قیمت نفت و طلا می‌شود.

تاثیرگذاری قیمت نفت بر طلا موجب می‌شود نفت به صورت غیرمستقیم بر بسیاری دیگر از کالاها، سهام شرکت‌ها و ارزهای رایج کشورهای مختلف نیز تأثیر بگذارد. باید توجه داشت که اگر بهای نفت همچنان پایین بیاید و دلار نیز در دنیا با رشد اقتصادی امریکا در حال تقویت باشد بهای طلا در دنیا پایین‌تر می‌آید اما در کشور به دلیل ارزش برابری ریال در مقابل دلار امریکا این کاهش محسوس نیست و اگر دلار بالاتر رود بهای طلا در کشور روند صعودی خواهد گرفت.

طلا و ارز

تغییرات قیمت طلا نیز تأثیر زیادی بر بازارهای مالی جهان دارد. در بازار ارز عمده ارزهایی که رابطه تنگاتنگی با طلا دارند عبارتند از دلار، فرانک سوئیس و دلار استرالیا. برخلاف نفت که در تمامی روابط خود با دیگر بازارها نقش پیشرو (Leader) را داشت طلا در رابطه خود با بازار ارز گاه نقش پیشرو و گاه نقش پیرو را بازی می‌کند. بنابراین یکی از نخستین قوانین بازار طلا این است که قیمت این فلز با ارزش دلار رابطه معکوس دارد و در جهت خلاف آن حرکت می‌کند. البته بسیاری اوقات دیده شده که این قانون نقض می‌شود و طلا و دلار هم‌جهت با یکدیگر حرکت می‌کنند که نمونه مشهور آن هم رفتار بازار در سال ۲۰۰۵میلادی بود که طلا و دلار هر دو افزایش داشتند.

از دیگر ارزهایی که متأثر از قیمت طلا ارزش خود را تنظیم می‌کند فرانک سوئیس است. کشوری که دارای ذخایر بالای طلا است و به همین دلیل بالا رفتن قیمت این فلز موجب افزایش ارزش پول رایج این کشور می‌شود. ممکن است اینجا این سوال پیش بیاید که چرا دلار با وجود اینکه امریکا دارای بیشترین ذخایر طلای جهان است از قاعده‌ای که بین ارزش طلا و فرانک سوئیس است پیروی نمی‌کند.

در پاسخ باید گفت اقتصاد امریکا اقتصاد بسیار بزرگی است و با اینکه دارای بیشترین ذخایر طلای جهان است اما این میزان طلا به نسبت کل اقتصاد این کشور ناچیز است و وزنه سنگینی محسوب نمی‌شود اما درباره سوئیس اینگونه نیست و ذخایر طلای سوئیس برای اقتصاد متوسط این کشور وزنه وزینی محسوب می‌شود و تغییر ارزش در قیمت طلا اقتصاد این کشور را قدرتمندتر می‌کند که بالا رفتن ارزش ارز نخستین نتیجه آن است.

علی طالب‌زاده، تحلیلگر بازار در گفت‌وگویی با سایت اخبار بانک، بالا رفتن قیمت نفت را مسبب افزایش تورم جهانی می‌داند و می‌گوید: در شرایطی که قیمت نفت موجب افزایش تورم می‌شود، سرمایه‌گذاران را ترغیب می‌کند، سرمایه خود را به کالایی تبدیل کنند که بیشترین مقاومت را در برابر افزایش تورم داشته باشد. در این شرایط طلا بهترین انتخاب برای آنهاست.

تاثیر حباب قیمتی بر سرمایه‌گذاری

روح‌اله رفیعی، تحلیلگر بازار و عضو مرکز مطالعات بین‌الملل انرژی درباره رابطه نفت و دلار  می‌گوید: در ۷۵ سال گذشته نسبت طلا به نفت بین ۳۵ تا ۶ واحد در نوسان بوده و میانگین آن در حدود ۱۶ واحد تغییر کرده است. در دی سال گذشته برای نخستین‌بار این تغییرات به بالای ۳۶ واحد رسید که عددی بی‌سابقه بود.

به گفته وی هرچه واحدهای تغییر عدد بیشتری را نشان دهد افزایش تقاضا برای طلا بیشتر شده و حباب قیمتی طلا به نفت روند افزایشی به خود می‌گیرد که به مرور زمان با رسیدن به عدد ۱۶ تعادل بین نفت و طلا بازمی‌گردد. به گفته این تحلیلگر بازار افزایش تقاضا برای طلا مربوط به دوران رکود است. وی می‌افزاید: در دوران رونق اقتصادی با افزایش تقاضا برای نفت فعالیت‌های اقتصادی رونق می‌گیرد اما دوران رکود با افت ارزش نفت، سرمایه‌گذاران را برای سرمایه‌گذاری در طلا ترغیب می‌کند. به این معنی که این سرمایه‌گذاران برای جلوگیری از ریسک‌های سیستماتیک به طلا به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری مطمئن‌تر روی می‌آورند.

رفیعی درباره هم‌بستگی و تغییرات نفت به طلا تصریح می‌کند: در شرایط کنونی اقتصاد جهان یا طلا بسیار گران می‌شود و یا نفت ارزانتر از حد معمول در بازار به فروش می‌رسد. البته این نشان از رابطه معکوس این دو ماده ندارد بلکه امکان دارد قیمت هر دو افزایش و یا کاهش یابد. وی در توضیح میزان هم‌بستگی این دو ماده می‌گوید: با قیمت‌های افزایشی برای نفت و طلا، به این دلیل که طلا همواره با افزایش تقاضا روبه‌رو است افزایش قیمتی کمتر از نفت را نشان خواهد داد در نتیجه نفت با سرعت بیشتری رشد خواهد کرد. با قیمت‌های نزولی، طلا به میزان بیشتری کاهش می‌یابد بنابراین در میان‌مدت سرمایه‌گذاری روی نفت نسبت به طلا ریسک کمتر داشته و ارزشمندتر خواهد بود. رفیعی درباره هم‌بستگی قیمت ارز و نفت تاکید می‌کند: قیمت نفت خام هم‌بستگی بالایی با قیمت دلار امریکا دارد. با افزایش قیمت دلار نسبت به سایر ارزها بالاخص یورو، نفت شاهد کاهش قیمت خواهد بود. بنابراین رصد قیمتی دلار و جهت حرکت آینده آن بسیار مهم است

این تحلیلگر انرژی عوامل بسیاری را بر افزایش قیمت دلار موثر می‌داند و می‌گوید: افزایش نرخ بهره امریکا و نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که موجب تقویت دلار امریکا می‌شود. به گفته وی به‌طور سنتی جمهوری‌خواهان سیاست کاهشی را برای ارزش دلار و دموکرات‌ها افزایش قدرت دلار را در پیش می‌گیرند. اما در سال‌های اخیر چشم جهان به رشد اقتصادی چین است به این معنی که قدرت‌گیری ارزش دلار به یوان بیش از همه چین را در تنگنا قرار داده است. رفیعی در این‌باره توضیح می‌دهد: یوان چین به‌طور نسبی به ارزش دلار امریکا گره خورده است هرچند در یک سال و نیم گذشته دولت چین کمی از این سیاست عدول کرده و ارزش یوان را در مقایسه با دلار کمی کاهش داده است. اما در این کاهش ارزش یوان نسبت به دلار بسیار با احتیاط عمل می‌کند برای آنکه حساسیت دولت امریکا را برانگیخته نکند. همین عامل باعث افزایش ارزش یوان به دیگر ارزها به غیر از دلار امریکا و فرانک سوییس در چند سال گذشته شده که از عوامل کاهش رشد اقتصادی چین نیز محسوب می‌شود.

تغییر ارزش با سیاست‌های انبساطی

صدرا خلف، محقق اقتصادی نیز  وجود مازاد عرضه نفت را از عوامل مهم کاهش قیمت نفت می‌خواند و می‌گوید: با وجود اینکه هم‌بستگی دلار امریکا به نفت رابطه معکوسی دارد اما آنچه بیش از همه بر کاهش نرخ نفت تاثیر گذاشته مازاد عرضه این ماده در بازار است.

وی با اشاره به افزایش نرخ بهره امریکا به‌عنوان عامل تقویت‌کننده دلار تصریح می‌کند: همه تلاش‌ها براین است که نرخ بهره امریکا افزایش یابد تا به این صورت شاخص دلار تقویت شود. البته به نظر نمی‌رسد نرخ بهره در کوتاه‌مدت افزایش یابد. وی با اشاره به سیاست‌های انبساطی اروپا که عامل تقویت دلار در مقابل یورو شده، تصریح می‌کند: اتحادیه اروپا با استفاده از سیاست‌های انبساطی، با دادن وام‌هایی با بهره اندک به بخش تولید، میزان صادرات و شاخص سهام بورس در بازار را بهبود بخشید که این موضوع باعث کاهش تورم و در نتیجه کاهش ارزش یورو و طلا و تقویت ارزش دلار شد. به عبارتی سیاست نرخ بهره منفی باعث کاهش ارزش ارز می‌شود که این امر نیز می‌تواند عامل غیرمستقیمی بر کاهش قیمت نفت و طلا محسوب شود.

به گفته خلف این سیاست‌ها در ژاپن نتیجه دیگری داشت و موجب تقویت ین در برابر دلار شد؛ وی می‌گوید: با توجه به اینکه کاهش تورم اقتصاد ژاپن منطبق با انتظار بازار نبود و فعالیت‌های اقتصادی نیز با آشفتگی بازار جهانی هم‌زمان شد، درنتیجه باعث شد جهت‌گیری اقتصادی جهان به سمت ین به‌عنوان ارز امن حرکت کند و ین را نسبت به دلار تقویت کند.