فاز 15 و 16 امسال هم به گاز نمی‌رسد!

وعده تکمیل پالایشگاه و تولید گاز از فاز 15 و 16 پارس جنوبی از پاییز سال 1389 توسط مدیران نفتی داده شد اما با گذشت حدود شش سال از امضای قرارداد این طرح توسعه‌ای و وعده‌های متفاوت از سوی مسوولان برای تکمیل این دو فاز، پیشرفت پروژه نشان می‌دهد که آخرین وعده نفتی‌ها برای تولید گاز از فاز 15 و 16 هم محقق نمی‌شود. آخرین وعده‌ای که به طور رسمی از سوی وزارت نفت برای تولید گاز از فاز 15 و 16 اعلام شده بود دهه فجر امسال بود. 22 بهمن ماه گذشت ولی خبری از تولید گاز و حتی راه‌اندازی پالایشگاه این دو فاز نشد. البته پیشرفت کار نشان می‌دهد که در خوش‌بینانه ترین حالت تولیدی شدن این دو فاز با ظرفیت کامل تا اواخر سال 1392 به طول خواهد انجامید. چهار سال مذاکره برای امضا قرارداد از زمان شروع مذاکره برای واگذاری طرح توسعه فاز 15 و 16 میدان گازی پارس جنوبی تا شروع به کار نزدیک به چهار سال به طول انجامید. در واقع توسعه این دو فاز که به کنسرسیومی به رهبری شرکت "اکر کورنر" نروژ و با حضور صدرا و قرارگاه سازندگی خاتم‌ الانبیا(ص) سپرده شده با خارج شدن شرکت اروپایی از این طرح در تیرماه 1385 به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص) به صورت ترک تشریفات و با ارزش 2.7 میلیارد دلار واگذار و عملیات اجرایی آن تابستان 1386 آغاز شد. فاز 15 و 16 امسال هم به گاز نمی‌رسد در واقع قرارداد ساخت پالایشگاه این دو فاز بین شرکت ملی نفت ایران به عنوان کارفرمای اصلی و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) به عنوان مسوول بخش خشکی و نماینده‌ پیمانکاران در طرح و شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی ایران به عنوان مسوول بخش دریا بسته شده بود. هم‌چنین قرار بود که ساخت سکوها و سازه‌های فوقانی آن‌ها از سوی دو شرکت ایزوایکو و صف با نظارت شرکت تاسیسات دریایی انجام شود و ساخت لوله‌های دریایی و مدیریت بخش دریا نیز مستقیما بر عهده‌ شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی باشد اما به دلیل تحریم‌های اعمال شده علیه شرکت تاسیسات دریایی و قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) این دو پیمانکار در سال 1389از این پروژه خارج شدند و در نهایت "شرکت نفت و گاز آریا شهاب" مسوولیت این پروژه را بر عهده گرفت. شاید یکی از علت ‌های تاخیر در اجرای این طرح طولانی شدن مذاکرات و تغییر پیمانکاران طرح به دلیل فشارهای صورت گرفته غرب علیه صنعت نفت کشور بود. شاید پالایشگاه خردادماه 92 پیش‌راه‌اندازی شود 11 تیر 1386، یک سال بعد از امضا قرارداد، کلنگ ساخت پالایشگاه فاز‌های 15 و 16 پارس جنوبی و عملیات اجرایی این طرح توسط روسای جمهور ایران و ونزوئلا بر زمین زده شد. کلنگ‌زنی ساخت پالایشگاه فازهای 15 و 16 شرکت نفت‌وگاز آریا شهاب مجری بخش خشکی متعهد شده بود که در مدت زمان 52 ماه این پالایشگاه را تکمیل کند اما بعد از گذشت 78ماه هنوز این کار صورت نگرفته است و طبق پیش بینی کارشناسان احتمالا پالایشگاه فاز 15 و 16 اواخر اسفند امسال به مرحله پیش‌راه‌اندازی برسد و در خرداد 92 راه‌اندازی شود. این در حالی‌است که وعده‌های زیادی برای تکمیل این پالایشگاه در دو سال گذشته از سوی مدیران نفتی داده شده بود که دو زمان تعیین شده آخری برای راه‌اندازی پالایشگاه به نقل از موسی سوری- مدیرعامل سابق شرکت نفت و گاز پارس- به شرح زیر است: چهار شهریور 1390 به گفته موسی سوری- مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، امسال (سال 1390) پالایشگاه این فاز 15 و 16 به بهره‌برداری خواهد رسید، البته گاز مورد نیاز این پالایشگاه از طریق فازهای 6 تا 8 تامین خواهد شد. 30 فروردین 1391 مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس گفت: پالایشگاه گازی فازهای 15 و 16 پارس جنوبی سوم خرداد ماه 1391همزمان با سالروز آزادی خرمشهر افتتاح خواهد شد و پس از گذشت چهارماه به تولیدگاز شیرین می رسد. کمک نیروهای فنی فازهای دیگر به 15 و 16 یکی از مدیران حاضر در پارس جنوبی از اعزام نیروهای فنی فازهای 12 و 22 تا 24 به فاز 15 و 16 برای انجام عملیات پیش‌راه‌اندازی این پالایشگاه خبر داد و گفت: با توجه به حجم پروژه‌های در حال اجرا در صنعت نفت تعداد نیروهای فنی مورد نیاز برای پیش‌راه‌اندازی پالایشگاه این دو فاز کم است به همین علت نیاز است از نیروهای سایر فازها برای عملیات پیش‌راه‌اندازی پالایشگاه 15 و 16 استفاده کنیم. البته باید یادآور شد که فاز 15 و 16 میدان گازی پارس جنوبی اولین فاز این میدان مشترک با قطر است که با وجود همه محدودیت‌های تحمیل شده از سوی غرب و پیچیدگی‌های کار، توسط متخصصان ایرانی و بدون حضور کارشناسان خارجی راه‌اندازی می‌شود. حفاری چاه‌ها در نیمه راه از سوی دیگر حفر چاه‌های فاز 15 از دی‌ماه 1388 و فاز 16 از آبان ماه 1389 آغاز شده است و با توجه به این که حفر یک حلقه چاه حداقل حدود 75روز زمان نیاز دارد، برای حفر 10 تا 11 حلقه چاه هر کدام از فازها 800 روز(26 ماه) زمان نیاز است؛ بر این اساس حفاری این چاه‌ها با توجه به این که عملیات حفاری از پاییز امسال تا کنون به دلیل تعمیر دکل متوقف شده است و با احتساب زمان نصب تجهیزات سرچاهی و حفاری تکمیلی تا اواخر سال 92 به طول خواهد انجامید. یکی از دلایل تکمیل نشدن عملیات حفاری تاخیر سه ساله در ساخت جکت‌های این دوفاز بود. بعد از آن نیز دکل فاز 15 با دو ماه تاخیر و دکل فاز 16 با 11 ماه تاخیر در محل مستقر شد. تاخیر سه ساله در ساخت جکت‌های این دوفاز بنابراین با توجه به این که حفر چاه‌های تولیدی فاز 15 و 16 میدان گازی پارس جنوبی طبق برنامه پیش نرفته است، پیش‌بینی می‌شود تا اواخر سال آینده تولید گاز از این دو فاز ممکن نخواهد شد. این درحالیست که موسی سوری - مدیرعامل سابق شرکت نفت و گاز پارس جنوبی- در مورد حفاری چاه‌های این دو فاز وعده داده بود که حفاری چا‌ه‌های فاز 15، اسفندماه 1390 و چاه‌های فاز 16 نیز تابستان سال 91 تکمیل می‌شود. از سوی دیگر تولید گاز علاوه بر تکمیل حفاری منوط به ساخته شدن دو عرشه‌ایست که توسط شرکت‌های صف و ایزوایکو باید ساخته شود که تاکنون عرشه فاز 15، 89 درصد و عرشه فاز 16، 83 درصد پیشرفت داشته است که پیش‌بینی می‌شود عرشه‌ها خرداد 1392 تکمیل شود. بر این اساس به دلیل همزمان نبودن راه‌اندازی پالایشگاه با تولیدی شدن چاه‌های این دو فاز قرار است در صورت پیش راه‌اندازی پالایشگاه قسمتی از گاز فازهای 6-7-8 و 12 به این پالایشگاه تزریق شود. وعده‌های تولید گاز از سال 1389 تا 1391 این شرایط در حالیست که مدیران نفتی بهتر از دیگران از پیشرفت و وضعیت فازهای در حال توسعه میدان گازی پارس جنوبی باخبرند اما مشخص نیست چرا آنها از سال 1389 وعده تولید گاز از فاز 15 و 16 را طی چند ماه آینده را می‌دهند، وعده‌هایی که هیچ کدام آنها محقق نشده است. در ادامه تعدادی از وعده‌های مجریان طرح و مدیران نفتی از سال 1389 تا 1391 آمده است. ابوالقاسم نوبختی، مدیر فازهای 15 و 16 پارس‌جنوبی در شرکت نفت و گاز پارس 24 آبان 1389 تلاش می‌شود در آبان سال 1390 ترین (خط تولیدی) اول با ظرفیت 500 میلیون فوت متر مکعب معادل 12.5 میلیون متر مکعب گاز وارد سرویس شود. به‌این ترتیب تا پایان سال آینده به تدریج همه چهار ردیف تولیدی وارد چرخه فعالیت خواهند شد و ظرفیت کامل دو فاز به میزان دو میلیارد فوت مکعب خواهد رسید. علی وکیلی مدیرعامل اسبق شرکت نفت و گاز پارس‌- 19 آذر 1389 فازهای 15 و 16 پارس‌جنوبی برای تولید روزانه 12.5 میلیون متر مکعب گاز در آبان سال 1390 به مرحله تولید خواهد رسید. برنامه‌ریزی شده این دو فاز در پایان سال آینده (1390) به تولید نهایی معادل 50 میلیون متر مکعب در روز برسند. پیروز موسوی- مدیرعامل سابق منطقه ویژه اقتصادی پارس (عسلویه) - در 11 اردیبهشت 1390 مدیرعامل منطقه‌ ویژه اقتصادی انرژی پارس: فازهای 15و16پارس جنوبی تا پایان امسال به تولید کامل می‌رسند. موسی سوری - مدیرعامل سابق شرکت نفت وگاز پارس- 10 خرداد 1390 سوری گفت: امسال برای فازهای 15 تا 18 پارس جنوبی برنامه تولید نداریم، اما از اواخر سال آینده تا اوایل سال 1392 "تولید" از این فازها آغاز می‌شود. رستم قاسمی- وزیر نفت- 5 مهر 1390 وزیر نفت خبر داد: تا پایان امسال فاز‌های 15 و 16 میدان گازی پارس جنوبی وارد مدار تولید خواهد شد. رستم قاسمی- وزیر نفت-6 آذر 1390 وزیر نفت اعلام کرد: بهره برداری و آغاز تولید گاز از چهار فاز 15 ، 16 ، 17 و 18 پارس جنوبی تا پایان سال 1391اجرایی خواهد شد.

احمد قلعه‌بانی- مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران- 28 آذر 1390 قلعه‌بانی از بهره‌برداری از فازهای 12 و 15 تا 18 میدان گازی پارس جنوبی در سال 1391 خبر داد.

عباس حاج‌حسینی - مدیر پروژه فاز‌های 5 و 16 شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی- 4 دی 1390 مدیر پروژه‌ فازهای 15 و 16 پارس جنوبی از نصب سکوهای این دو فاز در تیرماه 1391 خبر داد.

رستم قاسمی- وزیر نفت - 12 دی 1390 قاسمی گفت: فازهای 15 و 16 میدان گازی پارس جنوبی مراحل پایانی خود را طی می‌کند و امیدواریم بهره‌برداری از این دو فاز در سال آینده محقق شود. موسی سوری - مدیرعامل سابق شرکت نفت و گاز پارس - 5 بهمن 1390 مدیرعامل سابق شرکت نفت و گاز پارس از تولید گاز از فازهای 15 و 16 پارس جنوبی تا مهرماه سال 1391 خبر داد. موسی سوری- مدیرعامل سابق شرکت نفت و گاز پارس- 30 فروردین 1391 مدیرعامل سابق شرکت نفت و گاز پارس گفت: پالایشگاه گازی فازهای 15 و 16 پارس جنوبی سوم خرداد ماه 1391همزمان با سالروز آزادی خرمشهر افتتاح خواهد شد و پس از گذشت چهارماه به تولیدگاز شیرین می رسد. قاسمی- وزیر نفت - 24 شهریور 1391 رستم قاسمی در بازدید از «یارد» خرمشهر از راه‌اندازی فازهای 15 و 16 و یک ترین از فاز 12 میدان گازی‌پارس جنوبی در سال جاری خبر داد. قاسمی- وزیر نفت - 29 آبان 1391 وزیر نفت در پاسخ به اینکه باتوجه به این‌که هنوز مرجله پیش‌راه‌اندازی فازهای 15 و 16 پارس جنوبی که وعده تولید گاز از آن در پایان فصل پاییز داده شده، عملیاتی نشده است آیا در زمان اعلام شده تولید از آنها محقق می‌شود یا خیر؟ گفت: ان شاء اله تا پایان امسال این دو فاز افتتاح و تولید گاز از آن آغاز می‌شود. علیرضا نیکزاد رهبر - سخنگوی وزارت نفت- 6 دی 1391 نیکزاد در مورد تولیدی نشدن فاز 15 و 16 پارس جنوبی در فصل پاییز امسال نیز اظهار کرد: هشت فاز میدان گازی پارس جنوبی نیز به تدریج تا پایان خرداد 1392 وارد مدار تولید می‌شود. محسن خجسته مهر- معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت- 10دی 1391 معاون برنامه‌ریزی و نظارت بر منابع هیدروکربوری وزارت نفت گفت: بهره برداری از طرح های مهر ماندگار صنعت نفت افزون بر توسعه این صنعت،شکوفائی اقتصادی را به همراه خواهد آورد و در این مسیر آغاز مراحل راه اندازی فاز های 15 و16 پارس جنوبی به زودی آغاز خواهد شد. 1.5 سال تاخیر با وجود قبول همه تاخیرات مجاز البته غلام‌حسین خواجه‌علی - مجری سابق بخش خشکی فاز 15 و 16- پیش‌تر اعلام کرده بود که اگر چه مدت زمان اجرای این دو فاز 52 ماه است اما این طرح مشمول تاخیرات مجاز شده و احتمالا طی 62 ماه تکمیل ‌شود. اما حتی با ارفاق زمانی خواسته شده بازهم تکمیل فاز 15 و 16 پارس جنوبی و تولید گاز از آن با حدود 1.5 سال تاخیر هنوز انجام نشده است. درآمد بیش از 3میلیارد دلاری از فاز 15 و 16 هدف‌ از طرح توسعه فاز 15و 16 پارس جنوبی تولید روزانه 50میلیون متر مکعب گاز طبیعی، 80هزار بشکه میعانات گازی، 400 تن گوگرد و سالانه یک میلیون تن گاز مایع (ال.پی.جی) و یک میلیون تن اتان است که درآمد حاصل از فروش محصولات تولیدی آن معادل سه میلیارد دلار تخمین زده شده است. تاسیسات‌ دریایی‌ و ساحلی‌ این‌ دو فاز مشترک گازی از دو سکوی‌ حفاری‌ تولید شامل‌ 24 حلقه‌ چاه‌، دو رشته‌ خط‌ لوله‌ 32 اینچ‌ دریایی‌ انتقال‌ گاز به‌ طول‌ تقریبی‌ 100 کیلومتر، دو خط‌ لوله‌ 4.5 اینچی‌ انتقال‌ محلول‌ گلایکول‌ به‌ طول‌ تقریبی‌ 100 کیلومتر، واحدهای‌ شیرین‌سازی‌ گاز و سرویسهای‌ جانبی است. چرا وعده‌ها محقق نمی‌شود؟ با توجه به این که رستم قاسمی - وزیر نفت - بعد از انتصاب به این سمت هر دو هفته یک بار به همراه مدیران مسوول از فازهای در حال توسعه پارس جنوبی بازدید می‌کند و از پیشرفت فازها به خوبی مطلع است، اما همچنان زمانی‌هایی برای راه‌اندازی و تولید از فاز 15 و 16 تعیین می‌شود که با پیشرفت فاز هم‌خوانی ندارد. در نهایت اگر از سود حاصل از تولید شدن این فاز و افزایش تقریبا دو برابری هزینه‌های(افزایش از 2.7 به 4.5 میلیارد دلار) این طرح بگذریم و بپذیریم که قسمتی از این هزینه‌ها را فشارهای تحمیل شده به کشور موجب شده است اما این موضوع همچنان مطرح است که چرا دو سال است وعده‌های مدیران نفتی در مورد تولید از فاز 15 و 16 محقق نمی‌شود؟