کاهش وابستگی ایران به دلارهای نفت

امسال ایران با احتساب صادرات یک میلیون بشکه در هر روز نسبت به صادرات بیش از 2 میلیون بشکه در هر روز سال گذشته وابستگی خود به درآمدهای نفتی را کاهش داد. براساس این گزارش، امسال درآمدهای نقتی به حدود 40 میلیارد دلار رسیده است در حالیکه این رقم در سال گذشته 110 میلیارد دلار عنوان شده است. به گفته احمد قلعه بانی مدیرعامل شرکت ملی نفت در سال گذشته ایران از محل فروش نفت 110 میلیارد دلار درآمد داشته است. این درحالی است که 40 میلیارد دلار درآمد نفتی در 8 سال گذشته پایین ترین درآمد نفتی ایران محسوب می شود که با توجه به شعار کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی به نظر می رسد امسال اولین سالی باشد که با کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی استارت تقویت درآمدهای حاصل از صادرات غیرنفتی خورده شده است.

براین اساس به نظر می رسد طی سالیان آینده درآمد ایران از محل صادرات غیرنفتی به دلیل تمرکز بر تقویت تولید داخل افزایش یابد. طی چند سال گذشته بارها کارشناسان اقتصادی کشور از نفت به عنوان بلای جان اقتصاد ایران یاد کرده اند و تاکید می کنند ایران به دلیل تکیه بر درآمدهای نفتی توجه زیادی به تقویت تولید داخل و صادرات غیرنفتی نداشته و از این رو به دلیل درآمد بالا تکیه کشور بر واردات بوده است. اما امسال با توجه به فشارهای خارجی مبنی بر عدم خرید نفت ایران این امر باعث شده تا مسوولان دولتی ناچار به توجه بیشتر به تولید داخل شوند تا از این طریق بتوان درآمد کشور از محل صادرات غیرنفتی را افزایش داد. دراینصورت پیش بینی می شود درآمد 50 میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی در سال 91 در سال های آتی بیش از 20 درصد افزایش یابد و معادل آن وابستگی به درآمدهای نفتی کاهش یابد. از سویی دیگر،روز گذشته 112 نفر از نمایندگان طرحی با عنوان کاهش وابستگی هزینه‌های جاری کشور به منابع نفتی را تدوین کرده‌اند. بهارستانی ها طرحی دو فوریتی تدوین کرده‌اند که بر اساس آن، دولت مکلف است درآمدها و هزینه‌های جاری سال 92 خود را به گونه‌ای برنامه‌ریزیکند که حداقل 70 درصد هزینه‌های جاری از محل درآمدهای دولت تامین گردد و تا سه سال دیگر تمام هزینه‌های جاری دولت از محل درآمدها تامین شود. پیش از این نیز محمود احمدی نژاد در صحن علنی مجلس بر 4 ضعف اصلی اقتصادی کشور اشاره و از وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی به عنوان یکی از این ضعف ها یاد کرد. وی ضعف سوم اقتصاد کشورمان را اتکاء بودجه هزینه‌ای دولت به ارز نفتی عنوان کرد و گفت: این پدیده از حدود 48 سال گذشته شکل گرفته و هر روز بیشتر شده اما دولت و مجلس در مقاطعی تلاش کردند تا این ضعف را کاهش دهند که یکی از آنها ایجاد صندوق توسعه ملی بود. رئیس جمهور گفت: بطور متوسط همواره از بودجه‌های هزینه‌ای دولت وابستگی به درآمد نفت بیشتر شده که عامل اصلی تورم مستمر و نهادینه شده در کشور است. احمدی نژاد راهکار خود را قطع رابطه بودجه هزینه‌ای دولت با ارز نفتی عنوان کرد و از مجلسی‌ها خواست که دولت را در این زمینه یاری دهند و این نکته را هم متذکر شد که اگرچه قطع ناگهانی وابستگی به بودجه نفتی پس از صدسال دشوار است اما از اصلی‌ترین تدابیر برای رفع ضعف اقتصاد است.