ایران برای پیوستن به «WTO» چه باید بکند؟
عضویت دائم افغانستان در سازمان تجارت جهانی و حمایت اتحادیه اروپا از پیوستن ایران به این سازمان دو خبر مهم و محرکی بود که در دو هفته گذشته مخابره شد، البته هنوز آن خبر خوشی که باید شنید را نشنیده‌ایم.
درست ۲۰ سال از درخواست ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی می‌گذرد اما نه تنها به عضویت دائم این سازمان درنیامده‌ایم که حتی چندوقت پیش مهلت عضویت ناظرمان هم تمام شد. دولت یازدهم زمانی که روی کار آمد پیوستن به «دبلیوتی‌او» را جزو یکی از اولویت‌ها قرار داد و توانست در این ۳سال کار را تا حدودی جلو ببرد و همین اجرای برجام و لغو تحریم‌ها عامل مهم و بزرگی در پیش رفتن این هدف اقتصادی بود.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از صمت ، ایران در حالی به خوبی جلو رفت که برخی خبرها حاکی از سنگ‌اندازی کشورهای عربی در این زمینه است و مانع دیگری علاوه بر امریکا بر سر راه ایران هستند، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که به تازگی از حمایت این اتحادیه برای پیوستن ایران به «دبلیوتی‌او» خبر داد. فضای امیدبخشی ایجاد شد تا شاید گام بزرگی برای رسیدن به این هدف به شمار برود. دیدگاه برخی از صاحبنظران بخش تجارت کشور را در این‌باره که در گفت‌وگو با سایت خبری اتاق بازرگانی تهران مطرح شده است را می‌خوانید.
تقویت اقتصاد داخلی
محمد لاهوتی، رییس کنفدراسیون صادرات ایران
با پیوستن لیبی و افغانستان به سازمان تجارت جهانی، از ۱۸۰ کشور جهان ۱۶۳ کشور به این سازمان ملحق شدند و ایران تنها اقتصاد بزرگی است که هنوز به «دبلیوتی‌او» نپیوسته است. هیچ کدام از کشورهایی که عضو سازمان تجارت جهانی شده‌اند، از عضویت در این سازمان انصراف نداده‌اند و هیچ کشوری از سازمان خارج نشده است. دلیل این انصراف ندادن به‌طور حتم این است که منافع عضویت در سازمان تجارت جهانی به عنوان یک نهاد اقتصادی جهانی بسیار بیشتر از مضرات یا محدودیت‌های آن است و اقتصاد ایران در صورت تمایل به جهانی شدن و ایفای نقش موثر در عرصه بین‌المللی، باید موضوع الحاق به سازمان تجارت جهانی را به‌طور جدی دنبال کند. زمانی که صادرکننده ایرانی بخواهد کالایی را به کشوری که عضو سازمان تجارت جهانی است صادر کند، مجبور به پرداخت تعرفه‌های چندبرابری می‌شود. صادرکننده به ناچار برای صادرات هزینه زیادی می‌پردازد که این مسئله باعث می‌شود درنهایت قیمت محصول ایرانی در مقایسه با قیمت کالای رقیبان دیگر غیررقابتی به نظر برسد و مصرف‌کننده از خرید کالای ایرانی منصرف شود. این تنها یکی از آثار منفی عضو نبودن ایران در «دبلیوتی‌او» است. در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن، پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی به ۳ تا ۵ سال زمان نیاز دارد که در این مدت باید شرایط را برای اجرای ملاحظات لازم در اقتصاد فراهم کرد و بعد از آن نزدیک ۳ تا ۵ سال زمان تنفس داریم که به هماهنگی و یکسان‌سازی تعرفه‌ها می‌پردازیم. همچنین نکته اصلی در فرصت پیش روی ما قبل از پیوستن به سازمان تجارت جهانی تقویت اقتصاد داخلی است. در این فرصت باید اقتصاد به ویژه تولید داخلی را تقویت کنیم تا بتواند در مقابل کاهش تعرفه‌ها ایستادگی کند. پیش از لغو تحریم‌ها و اجرایی شدن برجام، دلایل سیاسی و ممانعت و مخالفت کشورهایی مانند ایالات متحده امریکا و کشورهای عضو اتحادیه اروپا مانع عضویت ایران می‌شد اما با توجه به دستاوردهای اخیر دیپلماسی ایران، باید از فرصت پیش آمده در پسابرجام به نفع اقتصاد و به منظور پیوستن به سازمان تجارت جهانی استفاده کنیم.
تغییر قوانین کهنه در اولویت باشد
سیده فاطمه مقیمی، عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران
به‌طور قطع عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی، دروازه‌های جدیدی از اقتصاد جهانی را به روی ایران باز می‌کند؛ اما نباید از یاد ببریم که پذیرش درخواست و پیوستن ایران به جمع کشورهای عضو این سازمان کافی نیست و باید زیرساخت‌های لازم برای حضور موثر در سازمان تجارت جهانی را فراهم کنیم. یکی از موارد قابل توجه در این زمینه تعرفه‌هاست و یکسان‌سازی نرخ ارز نیز از دیگر مسائلی است که هنوز اقدامات لازم درباره آن انجام نشده است. با عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی، دروازه‌های کشور به روی کالاهایی که پیش‌تر گران‌تر از قیمت واقعی به‌دست ما می‌رسید، باز می‌شود، در بخش تولید این امکان فراهم خواهد شد که مواد اولیه مورد نیاز با قیمت مناسب‌تری به دست‌مان برسد و از طرف دیگر تسهیل واردات مواد اولیه مرغوب‌تر و استفاده از آن می‌تواند به افزایش کیفیت کالاهای ایرانی منجر شود و زمینه را برای ارتقای صادرات فراهم کند. اما در صورتی که بدون آمادگی موضوع عضویت در سازمان تجارت جهانی را پیگیری کنیم، به تولید داخلی آسیب می‌زنیم. قدرت حضور ایران در بازارهای بین‌المللی و فضای تجارت جهانی بدون تقویت تولید داخلی و رفع موانع کسب‌وکار به‌طور قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند. ایران می‌تواند از فاصله زمانی که بین عضویت ناظر تا عضویت دائمی‌اش وجود دارد برای بروز کردن مقررات و قوانین استفاده کند. قوانین ایران کهنه است و نیاز به بازنگری دارد تا قابلیت جمع شدن و در یک سبد قرار گرفتن با قوانین بین‌المللی را پیدا کند. تغییر قوانین کهنه باید در اولویت باشد. این قوانین امکان اجرایی شدن با تبصره‌ها و بخشنامه‌های متعدد را در ایران هم ندارد چه برسد به اینکه بخواهیم آن را با مقررات روز دنیا تلفیق کنیم. فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در آخرین اظهارنظر از عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی حمایت کرده و این موضوع مثبتی است که به رفع چالش‌های عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی کمک می‌کند. پیش از این بزرگترین مشکل ما در پیوستن به «دبلیوتی‌او» موضع‌گیری ایالات متحده امریکا بود اما با آغاز دوره پسابرجام نگاه دنیا نسبت به ایران تغییر کرده است.
بی‌انصافی درباره «برجام»
رضی حاجی آقامیری، رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران
اعلام حمایت اتحادیه اروپا از عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی یکی از دستاوردهای برجام است. برجام همان چیزی است که امروز در کشور ما متاسفانه با بی‌انصافی درباره آن قضاوت می‌شود و تبلیغات منفی علیه آن شکل می‌گیرد؛ درحالی‌که برجام باعث تغییر نگاه کشورهای دنیا به ایران در فضای جهانی اقتصاد شده است. این تغییر نگاه باعث شده جامعه جهانی موافقتش را برای عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی اعلام کند و این اتفاق خوبی است اما صرف موافقت کشورها برای عضویت در «دبلیوتی‌او» کافی نیست و در این مسیر نیازمند تغییر ضوابط داخلی و مهیا شدن بخش‌های مختلف اقتصاد کشور هستیم. به هر حال موافقت نکردن اتحادیه اروپا با عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی یک مسئله بود که اکنون باید اعلام حمایت این اتحادیه از ایران را به فال نیک گرفت و در ادامه شرایط را برای حضور موثر مهیا کرد. ایران باید ضوابطی را رعایت کند تا مشمول امتیازهای سازمان تجارت جهانی شود اما موافقت اتحادیه اروپا هم مسئله حائز اهمیتی است و به نظر می‌رسد کشورهایی که در مذاکرات هسته‌ای با ایران تعامل کردند و نتیجه آن اجرایی‌شدن برجام بود، حاضرند روابط سازنده‌تری با کشورمان برقرار کنند. نباید مسائل داخلی‌مان را با مسائل بین‌المللی یکی کنیم واگر مشکلاتی در صادرات وجود دارد که ناشی از معضلات و قوانین داخلی است، راه‌حل‌های آن را در فعالیت‌های بین‌المللی جست‌وجو کنیم. تنها در صورت انجام این تفکیک است که انتظارات غیرواقعی از عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی در مجموعه فعالان اقتصادی و مردم شکل نمی‌گیرد. اینکه ارز ما تک‌نرخی نیست یا محدودیت‌هایی درحوزه تجارت داریم ناشی از مسائل بین‌المللی نیست و هیچ ربطی به برجام یا عضویت ما در «دبلیوتی‌او» ندارد. باتوجه به این مسئله باید تمامی مشکلات را در جای خود بررسی کرد و انتظارات را بر مبنای واقعیات تنظیم کرد. حتی اگر اتحادیه اروپا از موضع استقلال در این زمینه صحبت کرده باشد و امریکا با کشورهای اروپایی هم‌نظر نباشد باز هم حمایت این اتحادیه از ایران اتفاق خوبی است، به این دلیل که گروه قابل توجهی از کشورهای غربی را با خود همراه کردیم و اگر بخواهیم می‌توانیم با ایالات متحده امریکا هم وارد گفت‌وگو شویم و نظر مساعدش را برای عضویت ایران در «دبلیوتی‌او» جلب کنیم. اینکه ما با ایالات متحده امریکا رابطه‌ای مستقل از دیگر کشورهای جهان داریم یک حقیقت است و مسئله‌ای است که باید به آن توجه کنیم.
الزام پیشرفت اقتصادی
شریف نظام مافی/ رییس اتاق مشترک ایران و سوئیس
دولت سوییس و اتاق ایران و سوئیس در حالی از پیوستن ایران به «دبلیوتی‌او» حمایت می‌کنند که عضویت در سازمان تجارت جهانی از الزامات پیشرفت اقتصادی است و عضو نبودن زمانی که همسایه‌های ایران که اقتصادهایشان کوچک‌تر از ماست عضو این سازمان هستند، برای بخش خصوصی قابل قبول نیست، به‌ویژه که آنها از عضویت در سازمان تجارت جهانی منفعت می‌برند. عضویت در سازمان تجارت جهانی نیازمند برخی زیرساخت‌ها است که متاسفانه ایران در حال حاضر این زیرساخت‌ها را ندارد به همین دلیل عضویت در «دبلیوتی‌او» باید مرحله‌ای باشد.
عضویت در «دبلیوتی‌او» می‌تواند برای برخی از تولیدکنندگان و صنایع ایران مشکل آفرین باشد. اما تولیدکنندگان داخلی باید حمایت شوند. در گام نخست بخش دولتی نباید با بخش خصوصی رقابت کند بلکه باید به بخش خصوصی فضا و اجازه رقابت بدهیم.
