نباید از سرمایه گذار خارجی ترسید

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایسنا،  مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت (متن) درباره‌ی ورود سرمایه‌گذاران خارجی و انتقادهای شدیدی که اخیرا به این موضوع وارد شده، گفت: اگر بخواهم صریح صحبت کنم باید بگویم احساس می‌کنم در این زمینه حق و ناحق صورت می‌گیرد و برخی به دنبال آن هستند که منافع ملی را قربانی منافع سیاسی کنند. این موضوع هیچ افتخاری ندارد که میلیاردها دلار سرمایه زیر زمین باشد، اما مردم فقیر باشند. این هنر نیست؛ هنر این است که این سرمایه‌ها را تبدیل به درامد ملی کنیم و آن را به زندگی مردم برگردانیم، وگرنه این‌که دائم بگوییم این‌قدر منابع نفتی و گازی داریم و تا سال‌های آینده می‌توانیم نفت و گاز تولید کنیم هنر نیست.

عبدالرضا حاجی حسین نژاد با اشاره به این‌که "اگر در ایران نفت حرکت کند سایر حوزه‌ها را هم به حرکت در می‌آورد"، ادامه داد: این کشور با این همه جمعیت به صورت مستقیم و غیر مستقیم وابسته به نفت است و توسعه صنعت نفت از نام شب هم واجب‌تر است. اما این سرمایه‌گذاری را چه کسی باید انجام دهد؟ دولت امروز منابع لازم برای ورود به این حوزه را ندارد و در مورد بخش خصوصی هم این توانایی دیده نمی‌شود. تنها بورس می‌تواند به این حوزه کمک کند که باید قوانین بالادستی برای آن تنظیم شود، ولی با این حال ورود این بخش نیز نیاز به زمان برای ورود به این حوزه دارد، در نتیجه ما ناچاریم از سرمایه‌گذاران خارجی استفاده کنیم. به هرحال نفت می‌تواند برای جماعت وسیعی به‌طور مستقیم و غیرمستقیم کارآفرینی کند، بنابراین باید هرچه زودتر سرمایه‌گذاری در نفت را آغاز کنیم.

در ادامه در پاسخ به این ادعا که با ورود سرمایه‌گذار خارجی، فرصت‌های شغلی در داخل از بین می‌رود، اظهار کرد: این اظهارات پایه و اساس منطقی ندارد. ما در داخل کشور چنین شرایطی را قبلا تجربه کرده‌ایم، به طور مثال شرکت "اِنی" که یک شرکت ایتالیایی است، در مدتی که در ایران کار می‌کرد توانست ۶۰ هزار بشکه نفت استحصال کند و عمدتا از نیروی ایرانی استفاده کرد. این شرکت سرمایه‌اش را آورد و ما نفت استحصال کردیم و پولش را برگرداندیم. حال ۶۰ هزار بشکه در سال برای خودمان تولید می‌کنیم. بعد از آن با ورود چینی‌ها صرف نظر از قیمت و کیفیت، تولیدمان به ۲۰۰ هزار بشکه رسید و باعث شد که الان ما بتوانیم به اوپک اعلام کنیم این مقدار بشکه می‌توانیم تولید کنیم.

مدیرعامل متن در ادامه تاکید کرد: کسی که می‌آید و سرمایه‌گذاری می‌کند حتما به دنبال منافع خودش است و قرار نیست به منافع ملی ما فکر کند. این ما هستیم که باید به منافع ملی فکر کنیم، پس باید مواظب باشیم که غارت نشویم.

حاجی حسین نژاد در ادامه با اشاره به تدوین قانون حفاظت از سرمایه خارجی در کشور، افزود: این قانون بسیار خوبی‌ است که تصویب شده است و باعث جلب اطمینان سرمایه‌گذار خارجی می‌شود. این قانون مترقی تصویب شده تا خارجی‌ها بیایند و در ایران سرمایه‌گذاری کنند؛ پس اگر نمی‌خواستیم آن‌ها بیایند برای چه این قانون را تصویب کردیم؟! ما حدود ۱۰ سال تحریم بودیم و آنها به ایران نمی‌آمدند و در این مدت دنیا خیلی پیشرفت کرده است، در نتیجه ما نیاز داریم که آنها وارد شوند و از تکنولوژی‌های جدید استفاده کنیم و راندمانمان را بالا ببریم.

اگر با دولت مشکل دارید حداقل به‌فکر منافع ملی باشید

مدیرعامل متن در ادامه در مورد سرمایه‌گذاری در حوزه‌ میدان‌های مشترک گفت: در صورتی‌که ما از این حوزها بهره‌برداری نکنیم، طرف مقابل بهره‌برداری می‌کند. در نتیجه الان وقت سنگ‌اندازی جلوی دولت نیست. کسانی که در روند توسعه میادین مشترک سنگ‌اندازی می‌کنند آب در آسیاب رقیب می‌ریزند. کشورهای همسایه برای این حوزه‌ها برنامه‌های میلیون بشکه‌ای دارند، ولی هنوز طرف سرمایه‌گذار ما نیامده، برخی در داخل پشیمانش می‌کنند. اگر با من یا امثال من مشکلی دارید، با مملکت خوب باشید و حداقل منافع ملی را در نظر بگیرید. اکنون باید به فکر اشتغالزایی برای جوان‌هایمان باشیم. برخی از جوان‌های شایسته ما از این مملکت رفتند ولی آنهایی که مانده‌اند به کار نیاز دارند. بالاخره سرمایه‌گذار خارجی‌ که می‌آید به دنبال منافع‌اش است و به خاطر ما نمی‌آید، پس باید برای او هم جاذبه ایجاد کنیم.

وی با اشاره به این‌که قرار نیست توان ایرانی‌ها در مواجهه با سرمایه‌گذاران خارجی نادیده گرفته شود، افزود: خارجی‌ها آمدند و با بررسی کردن آزادگان جنوبی با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا، کارهای انجام شده ما را تایید کردند و لایه‌های برداشتی ما در فاز یک را تایید  و حتی ظرفیت‌های ما را بیشتر اعلام کردند. سرمایه‌گذار با ورود به کشور تکنولوژی می‌آورد و ما به این تکنولوژی نیاز داریم. الان با راندمان بالای رشته تکمیلی هوشمند در بحث حفاری چاه، می‌توانند از چندین لایه به‌طور همزمان بهره‌برداری کنند و برای مثال می‌توان از حوزه غرب کارون به جای یک میلیون، دو میلیون بشکه در روز تولید کرد. این درحالی است که در حال حاضر هزینه می‌کنیم تا ریکاوری فکتوری (شاخص بازیافت) یک مخزن از ۱۰ به ۱۱ برسد، در حالی که خارجی‌ها می‌توانند با یک میلیون دلار اختلاف، ظرفیت قابل دسترسی ما را دو برابر کنند؛ پس به نفع ماست از این تکنولوژی استفاده کنیم.

بخش خصوصی فعلا سرمایه لازم و کافی را ندارد

مدیرعامل متن در ادامه درباره‌ی لزوم استفاده از سرمایه داخلی، تصریح کرد: ما نمی‌گوییم فقط باید از سرمایه خارجی استفاده شود. لازم است قوانین بالادستی برای سرمایه‌گذاران داخلی هم درست شود. ما در کیش، بندر کرخه و ... با بخش خصوصی همکاری کردیم ولی آنها پولی نداشتند که وارد کار بکنند. در پروژه ای دیگر با یک بانک داخلی قرارداد بستیم، اما کار پس از مدتی متوقف شد، چون سرمایه‌ای برای ورود به کار وجود نداشت، به همین دلیل کار آن‌جا هم متوقف ماند.

هزینه هر چاه در این دولت از ۲۰ میلیون دلار به ۷.۵ میلیون دلار رسید

حاجی حسین نژاد با بیان این‌که نباید سرمایه‌گذاران خارجی را محدود به یک کشور مانند چین کنیم، اظهار کرد: این کار باعث کاهش کیفیت و افزایش هزینه می‌شود. اِنی ایتالیا روی هر بشکه نفت هفت هزار دلار سرمایه‌گذاری می‌کرد، در حالی که بعد از آن چینی‌ها بالای ۳۰ هزار دلار قرارداد بستند و این پول از مملکت خارج می‌شود. سال ۱۳۹۱، بابت هر چاه ۲۰ میلیون دلار داده می‌شد که در سال ۱۳۹۳، با روی کار آمدن دولت جدید و بهبود وضعیت روابط با دنیا این رقم به  ۱۲.۵ میلیون رسید و امسال تنها ۷.۵ میلیون دلار هزینه دارد. این درحالی است که هزینه چینی‌ها آن زمان که خیلی خوب و به‌صرفه کار کردند. حدود ۱۱ میلیون دلار شد. الان ما با چند پیمانکار هزینه صفر تا ۱۰۰ بهره‌برداری از یک چاه را به ۷.۵ میلیون دلار رسانده‌ایم. به خاطر این‌که آنها فهمیدند ۵-۴ شرکت خارجی قصد ورود به ایران را دارند و این مسایل باعث کاهش قیمت‌ها شد و این پول در کشور حفظ شد.

وی درباره‌ شرایط فاز یک آزادگان جنوبی پس از خروج چینی‌ها بیان کرد: ما حدود ۲۷ درصد پیشرفت داشتیم و اکنون اولین ۷۵۰۰ بشکه جدید را بهره‌برداری می‌کنیم. بودجه در نظر گرفته شده ۵.۸ میلیارد دلار است که برای چینی‌ها شش میلیارد در نظر گرفته شده بود که در نهایت ۱۲ میلیارد هزینه داشت. دلیل این قیمت مناسب رقابتی شدن بازار و بهبود روابط با دنیاست که توانستیم اجناس حفاری بخریم. اگر خود را محدود به چینی‌ها نکنیم و اجازه ورود به دیگر شرکت‌ها را بدهیم، هزینه‌ها پایین و کیفیت بالا می‌رود.

راه برای حضور ایرانی‌ها در خارج از کشور باز می‌شود

مدیرعامل متن با تاکید بر اهمیت سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مشترک و اهمیت جذب سرمایه‌گذاران خارجی، گفت: در حال حاضر در منطقه‌ای هستیم که بقیه در حال جذب سرمایه هستند. با این حال و باوجود محدودیت‌های قانون اساسی درباره نقش خارجی‌ها در صنعت نفت، باید کاری کنیم تا در همین بازار رقابتی سرمایه‌گذار وارد کشور شود. شرکت فرانسوی که اخیرا به ایران آمد، علاقه‌مند شد تا از تمام کارخانجات اهواز بازدید کند. در نتیجه باید اولا از بازار داخلی استفاده کند، ثانیا با رفع ایرادات مدیریتی و برنامه‌ای به بهبود کارخانه‌ها کمک کند و مهم‌تر این‌که شرایط حضور آنها در بازار خارجی را فراهم کند و چون انرژی و کارگر ما ارزان است به این کار جذب می‌شود. این به این معنی است که ورود سرمایه‌گذاری خارجی فرصتی برای تولیدکنندگان داخلی فراهم می کند که با اثبات کیفیت کارشان، بازارهای جدید بین‌المللی برای محصولاتشان پیدا کنند.

حاجی حسین نژاد با اشاره به کمبود بودجه عمرانی دولت و لزوم حضور سرمایه‌گذار خارجی، افزود: اکنون زمان این نیست که خودمان را تحریم کنیم وبا ایجاد دروغ‌هایی، شرکت‌های خارجی را از ورود به ایران منصرف کنیم. ما باید با حفظ اصول و ایجاد شرایط رقابتی اجازه حضور سرمایه‌گذار خارجی را بدهیم. باید مناقصه‌هایی برای اینکار برگزار کنیم و شرکت‌های داخلی را با آنها شریک کنیم. در حال حاضر ما شرکت‌های E&P نداریم. وزارت نفت در تلاش است که شرکت‌های E&P بسازد و به آنها فرصت هفت ساله داده است؛ به این معنی که شرکت نفت بخشی از این کار را به عهده گرفته تا شرکت‌ها به این سطح حتی در حد کار در خارج از کشور برسند.

تولیدکنندگان داخلی می‌توانند رقابت‌پذیری خود را تقویت کنند

این مدیر باسابقه نفتی در ادامه در رابطه با اشکالاتی که به قراردادهای بیع متقابل و IPC گرفته می‌شود، ادامه داد: هر قراردادی حتما ایراداتی دارد که بعد از اجرا مشخص می‌شود، در قرارداد بیع متقابل گفته شده بود که کار وقتی تمام می‌شود که ۲۱ روز از ۲۸ روز پروژه بدون وقفه به کار خود ادامه داد. اما قرارداد IPC قصد رفع این اشکالات را دارد که زمان حضور پیمانکار در پروژه را افزایش داده تا منافع آنها بیشتر درگیر شود. این چه ایرادی دارد؟ تعجب می‌کنم این که بگذاریم دیگری منافع ما را ببرد مملکت فروشی نیست، اما اگر کسی بیاید مارا منتفع کند، اما خودش هم منتفع شود کار خیلی بدی است؟  IPC قصد کنار زدن ایرانیان را ندارد، بلکه قصد توانمند کردن آنها را دارد. IPC قصد تقویت شرکت‌های ایرانی را دارد. اخیرا مذاکراتی داشتیم که در آن یک شرکت آسیای میانه با ۱۰ سال سابقه قصد ورود به ایران با ۱۰۰ سال سابقه تجربه حفاری را دارد. ما باید شرایطی را فراهم کنیم که شرکت‌های ایرانی هم به چنین خودباوری‌ برسند در پالایشگاه بندرعباس شرکتی اروپایی با باز کردن LC توسط خود ما و وارد کردن پول شرایط کارکردن پیمانکاران ایرانی زیر نظر پیمانکاری اروپایی در آن زمان فراهم کردیم؛ بعد از این اتفاق، خیلی از آنها برنامه‌ریزی و مدیریت پروژه یاد گرفتند. حتی ایتالیایی‌ها زمانی‌که اسکلت فلزی طراحی می‌کردند، یک پیمانکار ایرانی شش ماه با آنها بحث کرد و در نهایت آن‌ها را قانع کرد که اسکلتشان به بتون تغییر یافت و حتی آنها در پروژه‌های مشابه بعدی در منطقه هم از آن ایده استفاده کردند. ما باید بپذیریم صنعت نفت با شعار ساخته نمی‌شود، بلکه با واقعیت ساخته می‌شود که اولین اولویت آن سرمایه، بعد تکنولوژی و بعد مدیریت و برنامه‌ریزی است؛ ما بخشی از آن را بلدیم و بقیه آن را باید یاد بگیریم.

حاجی حسین نژاد در پاسخ به این سئوال که برخی می‌گویند درقالب قراردادهای IPC تنها بعضی شرکت‌ها توانمند می‌شوند و باقی شرکت‌های ایرانی آسیب می‌بینند، گفت: این یک قضاوت پیش از موعد است. فرضا در زمینه فولاد چندین کارخانه داریم، سالیانه کلی فولاد هم وارد می‌شود. چرا کسی این کارخانه‌ها را با هم ادغام نمی‌کند؟ فرضا من چهار نوع لوله می‌خواهم ولی هرکدام از این کارخانه‌ها یک نوع از آن را دارند. کاخانه ابتدا باید برود و زنجیره تولیدش را تکمیل کند ثانیا اینها نباید با هم رقابت کنند. پس یک نفر باید بیاید و آنها را مدیریت بکند و مثلا زمانی‌که سفارش کار برای لوله می‌آید بین آنها تقسیم کند، چرا ما باید ورق بیاوریم و لوله کنیم؟ در اروپا به صورت واحد بین چند کشور "یورو پایپ" تولید می‌کنند و فرانسه، آلمان و ایتالیا زیر چتر آن می‌آیند، در نتیجه یک بخشی باید تولیدکنندگان داخلی را برای رقابت‌پذیری بالاتر مدیریت کند. الان هم به نظرم باید نهادهای مسئول به جای دادن بخش‌نامه وایجاد مشکل، مدیرت کنند. برای من راحت هست که بیایم و برنامه‌هایی بدهم و شرکت‌های داخلی بسازند، ولی باید تعهد ۲ طرفه باشد، بالاخره من به عنوان کارفرمای ایرانی هم متعهد هستم و باید به آقای زنگنه پاسخگو باشم.

وی با اشاره به ضرورت نگاه شرکت‌های ایرانی به بازارهای خارجی، گفت: نباید نگاهامان به آمار وزارت نفت باشد و باید در حوزه خلیج فارس  باید بازاریابی کنیم، برای مثال عربستان که گاز هم دارد با این حال کارخانه لوله ۵۶ اینچ ندارد،   امارات هم ندارد. پس ما می‌توانیم لوله‌های ۵۶ اینچ آنها را بسازیم. با اینکه مسائل سیاسی هم در چنین تصمیم‌هایی دخیل است، با این حال زمانی هم که این مسائل نبود اقدامی صورت نگرفت. البته نیاز به کمک دولت هم هست، ما توانستیم در ترکمنستان دو پروژه را اجرا کنیم. یک خط لوله  ترکمنستان تا کردکوی به طول ۲۰۰ کیلومتر  ویک پالایشگاه تولید بنزین. در آن زمان ترکیه  پنبه آن‌ها را خرید، پیمانکاران ترک بعد از ۱۰ سال که از آنجا می‌رفتند کارخانه پارچه بافی و انواع کارخانه‌های دیگر را احداث کردند، ساختمان‌های زیادی را ساختند و آنجا شبیه پاریس شده بود. بدیل اینکه آنهابه پشتوانه دولتشان که پنبه ترکمن ها را خریده بود این کارها را کردند. ما آنجا کار کردیم ولی درداخل ما را بازخواست کردند در حالیکه خود ترکمن‌ها به ما احترام می‌گذاشتند و شرکت‌های ترک و مالزیایی ما را به عنوان آدم‌های منظم می‌شناختند ولی به هر حال به ما اجازه کار ندادند. من هروقت به ترکمنستان می‌رفتم، وزیر عضو کابینه ترکیه که چند وزارت‌خانه هم زیر نظر آنها بود به استقبال من می‌آمد در حالی‌که پیمانکار بودم. باید منافع ملی برایمان مهم باشد، هر شرکت دارای مدیریت اجرایی و دارایی توانمندی این را دارد که خودش را ارائه دهد و یک شرکت خارجی هم ارز خودش را وارد کشور کند.

نگذاریم منابع زیرزمینی غارت شود

حاجی حسین نژاد در مورد شایعه اینکه شرکت‌های خارجی خود شرکت‌های مورد نظرشان را درد داخل کشور انتخاب می‌کنند، اظهار کرد:  ما همیشه به موضوعات منفی بیشتر توجه می‌کنیم، انگار متاسفانه مملکت ما تبدیل به مجله‌ای زرد شده وهمه بدنبال شاعبه و شایعه هستند. در ابتدا به قرارداد بیع متقابل شبهه وارد می‌کردند، ولی بعدها آنها را بهبود بخشیدند و برای آن جاذبه ایجاد کردند و توانستند  پروژه‌هایی هم اجرا کنند. آقای زنگنه هم گفته که قرار نیست باوجود قرادداد ipc اگر جایی قرارد بیع متقابل بکار بیاید از آن استفاده نشود. مورد استفاده هر کدام از این قراردادها متفاوت است، اما در کشور عده‌ای هستند که تنها به دنبال ایراد گرفتن هستند.

مدیرعامل متن افزود:‌ من نمی‌گویم  که قراردادهای ما بدون اشکال است. شرکت‌های بزرگ اروپایی که به ایران آمده‌اند شرکت‌های شناخته‌شده ای در دنیا هستند که با پرستیژ هستند. به عنوان مثال توتال مدتی در ایران کار کرد  ولی هنوز در حوزه عسلویه از الگوهای آنها استفاده می‌کنند. همان‌هایی که با IPC مخالف بودند. با توتال مخالف بودند و کارهای آن را نمی‌بینند. در هر صورت قراردادی خوب است که دوطرف از آن راضی هستند. ما سال‌ها قبل با دو نفر کارشناس پتروشیمی به پاریس رفتیم و با چند  شرکت مذاکره کردیم ودر نهایت با تکنیپ قرارداد بستیم و پتروشیمی بندر امام ساخته شد. با ورود تکنیپ به ایران، راه برای ورود شرکت‌های دیگر خارجی هموار شد، ما باید منافع ملی برای‌مان در اولویت باشد. در حال حاضر در غرب کارون منافع ملی‌مان ایجاب می‌کند اجازه ندهیم منابع زیر زمینی‌مان غارت شود. ما بهره‌برداری نکنیم، طرف مقابل بهره‌برداری می‌کند. باید سعی کنیم منافع ملی قربانی جدل‌های سیاسی نشود. و در حال حاضر برای زمینی که  روی آن کار می‌کنیم خون داده شده است پس جایز نیست منافع زیر زمینمان را فدای جدل‌های سیاسی بکنیم. درحال حاضر کشور همسایه ما که درگیر جنگ و خونریزی است و شرایط جنگی دارد، شرکت‌های خارجی در آن کار می‌کنند پس ما هم باید شرایط را برای حضور آنها فراهم کنیم.