تفریح در پایتخت با اعمال شاقه

تعطیلات عید فطر نه‌تنها برای مسافران شهرهای توریستی از طریق «ساعت‌ها توقف در جاده»، سخت و فرسایشی گذشت که طعم این دو روز برای «پایتخت‌نشین‌ها و مهمانان کوتاه‌مدت پایتخت» نیز به شکل دیگری تلخ شد. به گزارش دنیای اقتصاد ، تحقیقات میدانی از آنچه در تعطیلات آخر هفته گذشته برای گردشگران تهرانی رقم خورد، نشان می‌دهد: «ازدحام کم‌سابقه» خانوارها در چند مرکز عمده تفریحی و تفرجگاهی در پایتخت باعث شد «مشقت تفریح» در تهران از وجوه مثبت گردشگری، بیشتر احساس شود.

تهرانی‌ها بیش از ساکنان سایر شهرها، با چالش کمبود وقت آزاد -تحت تاثیر تراکم کار و ترافیک معابر- دست به گریبان هستند طوری که نیاز تفریحی و گردشگری خود را از سر اجبار، در اولویت آخر تامین، نسبت به سایر امورات شغلی و شخصی، قرار داده‌اند. تبعات این موضوع که ریشه در «اوقات فراغت ناکافی» دارد، بلافاصله در معدود تعطیلات چند روزه طول سال، به شکل «هجوم گردشگر به مراکز تفرجگاهی تهران» بروز پیدا می‌کند و باعث تقاضای سربار و کمبود شدید امکانات ضروری همچون «پارکینگ، سرویس‌های بهداشتی و فضاها و تجهیزات رفاهی-تفریحی» در این مراکز می‌شود.محیط‌های اصلی گردشگری در تهران همچون دریاچه چیتگر، پارک آب و آتش، باغ پرندگان و آبشار تهران در تعطیلات عید فطر، با حجم سنگین و چند برابری گردشگر نسبت به سایر روزهای سال مواجه شد، طوری که عدم کفایت خدمات ضروری و پرتقاضا در این مراکز، باعث خستگی، اتلاف وقت، نیمه‌کاره گذاشتن برنامه گردش و از همه مهم‌تر ثبت خاطره بد از تفریح در داخل شهر تهران شد. بررسی‌ها درباره «تفریح با اعمال شاقه در تهران» حاکی است: این وضعیت غیرطبیعی ابتدا ناشی از یک روزه بودن تعطیلات آخر هفته در ایران است که چون اوقات فراغت خانوارها را محدود کرده، عملا باعث سرکوب تقاضای گردشگری به‌خصوص در شهرهای بزرگ و از جمله در پایتخت شده و در نتیجه علت ثانویه «مشقت تفریح در تعطیلات موردی بیش از یک روز» را شکل داده است. طی چند سال گذشته، در برنامه‌ریزی‌های مدیریت شهری تهران برای تامین خدمات گردشگری و تفریحی، دو پارامتر شامل «وضع ظاهری مراکز قدیمی» و همچنین «حجم اندک میزان مراجعه گردشگران در طول ایام هفته به این مراکز»، ملاک عمل برای تعیین ظرفیت و گنجایش مورد نیاز فضاهای جدید تفرجگاهی قرار گرفت در حالی که این دو پارامتر به‌خاطر نبود تقاضای موثر گردشگری در طول هفته و حتی طول سال، علامت غلط به طراحان شهری داده و باعث شده تهران از یکسو با «کمبود» شهربازی و مراکز گردشگری چندمنظوره و قابل رقابت با فضاهای تفرجگاهی کشورهای مختلف روبه‌رو شود و از سوی دیگر، مراکز جدید تازه بهره‌برداری شده، در تعطیلات چند روزه، از دسترس بخش زیادی از گردشگران خارج شود. با این حال، تعطیلات دو روزه عید فطر امسال نشان داد، پایتخت‌نشین‌ها به همان اندازه که به سفر و اقامت در شهرهای شمالی تمایل دارند، از تفریح و پیک‌نیک و گردش در شهرشان نیز استقبال می‌کنند اما ترافیک شبانگاهی خیابان‌های تهران و کمبود وقت در طول هفته، اجازه تبدیل شدن نیاز بالقوه به تقاضای موثر برای گردشگری را از تهرانی‌ها سلب کرده است.در این میان، بخش زیادی از وقت خانوارها در روزهای جمعه -تعطیلی یک روزه آخر هفته- به رفع امور معوق و انجام نشده طول هفته می‌گذرد.کارشناسان برای مهار این وضعیت، الگوی تعطیلی آخر هفته کشورهای مطرح جهان را پیشنهاد می‌کنند.تعطیلی آخر هفته در 50 کشور دارای بیشترین قدرت اقتصادی و همچنین 30 کشور اسلامی، «دو روزه» است طوری که مجموع تعطیلات سالانه در ایران حدود 40 روز کمتر از متوسط تعطیلات سالانه در کشورهای توسعه‌یافته است.نوعی کج‌فهمی نسبت به وضعیت آشفته تعطیلات در تقویم کشور باعث شده این تصور به‌وجود بیاید که روزهای تعطیل در ایران زیاد است در حالی که بررسی‌های پیشین از واقعیت‌های موجود، چنین مساله‌ای را تایید نمی‌کند. با دو روزه شدن تعطیلات آخر هفته، نه تنها در کل کشور بهره‌وری نیروی کار و شادابی افراد در طول هفته، تقویت و چالش همیشگی ترافیک در جاده‌ها هنگام تعطیلات چند روزه موردی، برطرف می‌شود که در تهران 6 تحول در حوزه اجتماعی، اقتصاد شهری و همچنین اقتصاد گردشگری به‌وجود می‌آید.

در صورت افزایش تعطیلی آخر هفته حجم تقاضای موثر در محیط‌های گردشگری پایتخت رشد می‌کند و همزمان، جمعیت گردشگران، هم بین تعطیلات کارآمد و منظم طول سال و هم بین مراکز با ویژگی‌ها و جذابیت‌های متفاوت، به‌صورت پراکنده توزیع می‌شود بنابراین از هجوم گردشگر به چند مرکز آن هم در تنها چند روز، جلوگیری خواهد شد. این موضوع که خود باعث تقویت روابط اجتماعی از دست رفته بین ساکنان محله‌ها و ساختمان‌های متراکم شهر می‌شود، به‌صورت خودکار باعث جذابیت پروژه‌های گردشگری و تفریحی برای سرمایه‌گذاری خواهد شد و در نتیجه، فقر شدید این نوع مراکز و فضاها در تهران را با ورود بخش خصوصی به این حوزه، برطرف می‌کند. پیامد مثبت تعطیلات دو روزه در تهران، در نهایت باعث افزایش راندمان و بهره‌وری شغلی در طول هفته به‌واسطه تامین اوقات فراغت افراد خواهد شد. در حال حاضر تهران فقط یک شهربازی فعال و در عین حال قدیمی دارد. با این حال پنج سال از کلنگ‌زنی بزرگترین شهربازی چندمنظوره در منطقه 22 می‌گذرد اما هنوز این طرح از مرحله اسکلت و آماده‌سازی زمین‌ جلوتر نرفته است. شهربازی نیمه‌کاره تهران 5 ساله شد حدود 10 سال از تعطیلی شهربازی بزرگ تهران واقع در خیابان سئول (منطقه سه) می‌گذرد. این شهربازی که روزگاری در زمره مهم‌ترین مراکز تفریحی پایتخت به‌شمار می‌رفت،‌ در سال 1385 به دنبال توافق شهرداری تهران و بنیاد مستضعفان تعطیل شد تا پروژه احداث پل تقاطع بزرگراه چمران ـ درکه در این عرصه اجرا شود. محمدباقر قالیباف، شهردار تهران در آن زمان وعده داد که در ازای تخریب شهربازی خیابان سئول، شهربازی مدرن‌تری در شهر آفتاب احداث خواهد کرد. با این حال نه پروژه پل به مرحله اجرا رسید و نه شهر بازی شهرآفتاب احداث شد. زمین شهربازی قدیمی تهران پس از مدتی به یک مجموعه خیریه واگذار شد و اکنون تنها مرکز جامع درمانی و تحقیقاتی تخصصی سرطان پایتخت در این زمین در دست احداث است و بلوک‌های ساختمانی بلندمرتبه به جای رایدها (بازی‌های سواری) در آن خودنمایی می‌کند. در طول سال‌های گذشته شهروندان تهرانی با فقر جدی فضاهای تفریحی روبه‌رو بوده‌اند و با گذشت یک دهه از تعطیلی شهربازی سئول، مدت‌هاست که تنها گزینه انتخابی پیش‌روی آنها شهربازی 70 هکتاری ارم با تجهیزات کهنه و قدیمی است. در سال‌های اخیر فضاهای تفریحی و تفرجگاهی بسیاری در تهران ایجاد شد؛ اما اغلب این فضاها آن‌گونه که باید پاسخگوی نیازهای فراغتی شهروندان نبوده است. اماکنی نظیر توچال، بوستان آب و آتش،‌ بوستان آبشار، دریاچه شهدای خلیج‌فارس و نظایر آن اگرچه فضای تفرجگاهی ایده‌آلی برای برخی از اقشار شهروندان به‌شمار می‌روند اما اغلب از الگوهای قدیمی بوستان‌سازی پیروی می‌کنند و جز فضای سبز و تفرجگاهی، ویژگی ممتاز دیگری ندارند. بسیاری از فضاهای تفرجگاهی جدید‌الاحداث تهران از الگوهای قدیمی همچون پارک ملت پیروی می‌کنند و فاقد جاذبه کافی برای گذران اوقات فراغت شهروندان هستند. علت بی میلی بخش خصوصی به پروژه‌های تفریحی دکتر مجتبی رفیعیان، صاحب‌نظر برنامه‌ریزی شهری و دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به فقر گسترده تهران در زمینه کاربری‌های سکونتی و خدماتی گفت: بر اساس مطالعات طرح جامع شهر تهران، پایتخت در همان سال 1386 با 4 هزار و 100 هکتار کمبود انواع خدمات مواجه بوده است. طبعا استمرار روند گذشته، تامین خدمات شهر تهران را به‌ویژه با توجه به برآوردهای جمعیتی برای آینده که بر اساس آن سطح خدمات‌دهی باید به حدود 10 میلیون نفر جمعیت برسد، با معضل اساسی روبه‌رو می‌کند؛ ضمن اینکه توزیع منطقه‌ای و فضایی خدمات تفریحی و تفرجگاهی نیز در تهران به دلیل فقدان فضاهای مناسب و تغییراتی که در الگوی سکونت و اشتغال صورت گرفته است، شرایط خوبی ندارد و نابرابری در آن مشهود است.وی با بیان اینکه موضوع خدمات فراغتی وتفریحی همچنان یکی ازدغدغه‌های اصلی شهروندان و مدیریت شهری است، گفت: متاسفانه بسیاری از خدمات مورد بحث فاقد بازار اقتصادی هستند، از این‌رو بخش خصوصی به ایجاد و توسعه آنها تمایل ندارد بنابراین وظیفه حاکمیتی مدیریت شهری ایجاب می‌کند نگاهی مسوولانه نسبت به ایجاد آنها داشته باشد. رفیعیان معتقد است با وجود تلاش مدیریت شهری در جهت بهبود سرانه‌ها، به دلیل نبود نقشه راه مشخص در حوزه خدمات تفریحی از یک‌سو و مشکلات ورود بخش خصوصی به این عرصه از طرف دیگر بازدهی مناسبی را به همراه نداشته است. وی با بیان اینکه امروزه الگوی تفریح و فراغت مردم شکل سیال‌تر و منعطف‌تری دارد و می‌تواند با انواع زمینه‌های ثابت ومتحرک و برگزاری رویدادهای منعطف شهری و محلی پیوند بخورد، در عین حال خاطرنشان کرد: هنوز نیازمند الگوهای مکانی مشخصی برای بروز رفتارهای تفریحی عمومی هستیم. این مکان‌ها به نوعی به تولید سرمایه اجتماعی درجامعه وتداوم فرهنگ اجتماعی ما کمک می‌کند و فضاهای شهری ما را به مکان خاطره تبدیل می‌کنند که می‌تواند از نسلی به نسل دیگر منتقل شود بنابراین وجود این الگوهای ثابت از سطوح فراشهری تا محلی لازم هستند. از سوی دیگر به نظر می‌رسد باز تعریف مجدد و افزودن مکان‌های جدید به این طیف سنتی است، مثلا به تدریج کافه‌کتاب یا کافی‌شاپ‌ها هم می‌توانند به عرصه‌های کوچک تفریحی تبدیل شوند و در کنار فضاهای بزرگ مقیاس و متشخص مثل پارک چیتگر یا اراضی عباس‌آباد الگوی مشارکت محلی و خردمقیاس را تقویت کنند. وی با اشاره به انجام مطالعات دانشگاهی درخصوص سنجش رضایتمندی گروه‌های حاضر در پارک گفت‌وگو به‌عنوان یکی از فضاهای تفرجگاهی شهر، توضیح داد: نتایج به‌دست آمده از این آزمون آماری برای سنجش رضایتمندی گروه‌های حاضر در پارک گفت‌وگو نشان می‌دهد که کیفیت محیطی این پارک در حد متوسط است و از بین شاخص‌های سازنده کیفیت محیط شهری که نشان‌دهنده میزان ارزشی است که شهروندان برای محیط‌های شهری خود قائل هستند، شاخص فرهنگی - اجتماعی رتبه اول، شاخص زیست‌محیطی رتبه دوم و شاخص کالبدی - عملکردی رتبه سوم را در تاثیرگذاری بر کیفیت محیطی پارک گفت‌وگو به خود اختصاص داده است.

وی خاطرنشان کرد: مطلوبیت استفاده از فضاهای بزرگ مقیاس تفریحی قطعا موضوع دسترسی مناسب، امکان استقرار و استفاده از خدمات جانبی و تنوع فعالیت‌ها برای طیف گسترده گروه‌های هدف بسیار مهم است، اما قطعا برای مراکز کوچک‌تر خدمات درون فضایی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. این کارشناس برنامه‌ریزی شهری درباره استانداردهای سرانه‌های تفریحی بر اساس اصول شهرسازی توضیح داد: به‌طور کلی استاندارد سرانه‌ها به‌صورت «نفر به مترمربع فضای تخصیص یافته» محاسبه می‌شود. به‌عنوان مثال برای برآورده کردن خدمات هفت‌گانه شهری و همچنین فضای سبز، براساس جمعیت 9 میلیون نفری سال 1405 به‌عنوان سال هدف طرح جامع تهران، با درنظر گرفتن حدود 22 مترمربع فضای خدماتی به ازای هر نفر، نیازمند 17 تا 18 هزار هکتار زمین هستیم. با در نظر گرفتن سهم 5/ 12 هکتاری سرانه‌ها در شرایط کنونی، قاعدتا باید حدود پنج هزار هکتار فضای مناسب برای استقرار خدمات مورد نیاز شهروندان از جمله فضاهای تفرجگاهی و فراغتی در آینده تامین کنیم که امر مهمی در کیفیت زندگی شهری در پایتخت خواهد بود. همچنین توزیع سرانه‌های فراغتی و تفریح در رده‌های شهری، منطقه‌ای،‌ ناحیه‌ای و محله‌ای دسته‌بندی می‌شود.

رفیعیان با بیان اینکه الگوهای جهانی تامین خدمات،‌ عمدتا بر پایداری شهری تاکید دارند و به دنبال افزایش ضریب کیفیت و زیست‌پذیری شهری هستند، افزود: توجه به موضوع پیاده‌محوری، استفاده از شبکه‌های حمل ونقل عمومی به‌هم پیوسته، ساختارهای محله‌محور شهری، توجه به اصل تنوع و ترکیب کاربری‌های شهری برای تمام گروه‌های شهری و فعالیت‌های مرتبط و سازگار، احتراز از جزیره‌ای کردن شهر به مناطق فعالیتی مجزا و در نهایت اجازه دادن به بخش خصوصی برای مشارکت هدفمند در فرآیندهای ارائه و بهبود خدمات از جمله موضوعات جدید برای استقرار نظام خدمات‌رسانی کارآمد شهری به شمار می‌رود.دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه تربیت‌مدرس ابراز کرد: هرچند پروژه‌های بزرگ مقیاس و کلان در حوزه‌های مختلف از جمله تامین سرانه‌های تفریحی، آسیب‌های خاص خود را به ویژه در بافت‌های سنتی به همراه دارد و تفکر رانتی شدن فضا برای اقتصاد را دامن می‌زند و به نوعی ممکن است به تشدید نابرابری‌های فضایی و افزایش شکاف فقر منجر شود، اما در این پروژه‌ها ارائه خدمات متنوع برای گروه‌های مختلف مصرف‌کننده نوع جدیدی از فضاهای تفریحی - تجاری را مهیا می‌کند که در چارچوب اقتصاد مصرف‌گرا، می‌تواند قابل طرح و بحث باشد. نکته مهم این است که فضاهای تفریحی نه تنها از شهر دور نمی‌شوند بلکه تلاش می‌شود با برند کردن آنها به معنای نشانه‌دارکردن ارزش‌های رقابتی این فضاها (شبیه دیزنی لند در برخی شهرهای دنیا) از ظرفیت‌شان برای بهره‌وری و توسعه بیشتر فضاهای شهری استفاده شود. تهران به پنج شهربازی بزرگ نیاز دارد رفیعیان معتقد است در سال‌های اخیر حجم زیادی از فعالیت‌های عمرانی شهرداری‌ها به ویژه شهرداری تهران در حوزه زیرساخت‌های شهری هزینه شده است و در کنار آن، اپیدمی پاساژسازی به‌عنوان آفتی که در حوزه درآمدهای رانتی و سوق دادن جامعه به سمت مصرف‌گرایی صورت گرفته است، نیازمند آسیب‌شناسی است. وی تاکید کرد: هنوز تهران با شهری که مردمی شاد را در درون خود به خوبی مدیریت مکانی کند و شهری با فضاهای تجهیز شده تفریحی مناسب برای جمعیت میلیونی، فاصله زیادی دارد. هر چند اظهار نظر درباره نیاز تهران به شهربازی و فضاهای تفریحی و فراغتی بزرگ مقیاس نیازمند ارزیابی بازار و کشش اجتماعی است، اما معتقدم پایتخت حداقل به پنج شهربازی منطقه‌ای و یک شهربازی فرامنطقه‌ای نیاز دارد تا بتوان بخشی از نیازهای قشر جوان را تامین کرد. این کارشناس برنامه‌ریزی شهری با تاکید بر اینکه حوزه تفریح نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین، متنوع و به روزی است که با تغییر ارزش‌ها و شیوه‌های زندگی نیز تغییر می‌کند، خاطرنشان کرد:‌ در دنیا حکومت‌های محلی به‌عنوان وظیفه حاکمیتی بخشی از فرآیندهای پشتیبانی از ایجاد این مراکز را بر عهده گرفته‌اند و از طریق حمایت‌های مالی و قانونی سعی می‌کنند بسترسازی‌های لازم را برای افزایش انگیزه حضور سرمایه‌گذاران به وجود آورند. انجام سرمایه‌گذاری‌های مشترک، تضمین سود بازگشت، در اختیار گذاشتن فضاهای شناور و قطعی در مناطق مختلف شهر برای ارائه خدمات تفریحی به شهروندان، تسهیل و انعطاف بیشتر در مقررات شهرسازی و طرح‌های شهری و در نهایت تهیه برنامه جامع تفریحی تفرجگاهی شهر تهران کمک زیادی به افزایش تمایل بخش خصوصی در این زمینه خواهد کرد. پیشرفت کند شهربازی 38 هکتاری تهران اول تیر سال 1390 شهردار تهران کلنگ احداث مجتمع تفریحی و گردشگری هزار و یک شهر را در اراضی بایر غرب تهران در انتهای بزرگراه همت ــ غرب (شهید خرازی) به زمین زد و وعده داد که فاز نخست این پروژه عظیم در سال 1393 بهره‌برداری شود. پروژه «هزار و یک شهر» در فضایی به وسعت 139 هکتار و در سه فاز طراحی شده که از 10 زیرپروژه شامل بزرگ‌ترین و مجهزترین شهربازی مدرن ایران و خاورمیانه، بزرگ‌ترین مجتمع تجاری کشور، هتل‌های سه، چهار و پنج ستاره با ظرفیت اقامت مجموعا 3 هزار نفری، پارک آبی سرپوشیده، برج‌های اداری و هتل‌آپارتمان، مرکز مطالعات اسلامی و شهر هنر تشکیل شده است.زیربنای هزار و یک شهر یک‌میلیون و 900 هزار مترمربع و شامل کاربری‌های مسجد، مجتمع اداری و تجاری، شهربازی و پارک آبی، مرکز همایش‌ها، مجتمع فرهنگی و سینمایی و هتل است.‌ در این بین شهربازی موسوم به شهر قصه و پارک آبی مجموعه هزار و یک شهر در زمینی به وسعت 55 هکتار با زیربنای 75هزار مترمربع و مشتمل بر کاربری‌های ضروری مورد نیاز همچون رستوران و فضای تجاری و تفریحی در دست احداث است.

شهربازی بزرگ هزار و یک شهر یک «تم پارک» شامل 45 راید (بازی سواری)، 28 جاذبه و هشت دیار (Land) است که قرار است رتبه بزرگ‌ترین پارک تفریحی ایران و خاورمیانه را پس از بهره‌برداری بر پیشانی داشته باشد. عملیات احداث این شهربازی که 38 هکتار مساحت دارد و با احتساب پارک آبی مساحت آن به حدود 55 هکتار می‌رسد، از همان ابتدا با مشکل جدی مواجه و روند پیشرفت پروژه بسیار کند بود. از این رو مدیریت شهری تصمیم گرفت تا فازبندی پروژه را براساس اولویت‌های شهر تغییر دهد. بر اساس طرح اولیه، پروژه هزار و یک شهر 396 هزار مترمربع زیر بنای تجاری دارد و در ابتدا قرار بود در فاز نخست علاوه بر شهربازی، فاز یک مجتمع تجاری و خیابان سرگرمی نیز احداث شود. اما چندی بعد با تصمیم مدیریت شهری، سرمایه‌گذار بخش خصوصی که در اجرای این پروژه با شهرداری مشارکت می‌کند، مکلف شد که در فاز نخست صرفا شهربازی را احداث کند و پس از آن تکمیل سایر فازها را در دستور کار قرار دهد. آن گونه که مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران گفته است، تا زمانی که شهربازی آماده بهره برداری نشود، سرمایه‌گذار حق ندارد حتی یک مترمربع از مجتمع تجاری این مجموعه را احداث کند. البته سایت رسمی شرکت سرمایه‌گذار در صفحه معرفی پروژه‌های در دست اجرا، تصویری از گودبرداری و آرماتوربندی کف برای پروژه مجتمع تجاری را منتشر کرده اما درباره پیشرفت عملیات احداث این مجتمع و جزئیات زمانی اجرای آن توضیحی نداده است. تعهداتی که بر زمین ماند اواخر سال 1392 اخباری مبنی بر تعدیل 200 نفر از نیروی انسانی توسط پیمانکار پروژه منتشر شد اما احمد دنیامالی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران که به واسطه عضویت در هیات مدیره یکی از شرکت‌های دست‌اندرکار ارائه خدمات مهندسی به این پروژه در آن مقطع زمانی، از جزئیات موضوع تا حدی باخبر بود، اذعان کرد: با وجود مشکلات مالی، قرار نیست در اساس کار تغییری ایجاد شود و اجرای پروژه ادامه دارد. در آن زمان برای ثبت سفارش رایدها (بازی‌های سواری) 80 میلیون دلار اعتبار تامین شد و دنیامالی از احتمال تکمیل شهربازی تا پایان سال 93 خبر داد. اما این وعده محقق نشد تا اینکه غلامحسین خسروآبادی، قائم‌مقام سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران در مرداد همان سال یکی از مشکلات جدی بر سر راه اجرای این پروژه را «مالکیت زمین» عنوان کرد. وی گفت: درخصوص سند مالکیت این پروژه توافقاتی بین شهرداری و ارتش صورت گرفته و مقرر بود این زمین به نام شهرداری منتقل شود اما این مهم هنوز محقق نشده است، این در حالی است که شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی مالکیت زمین را از شرایط ضمن عقد قرارداد می‌دانند.

در این خصوص اخیرا کارگروهی تشکیل و جلساتی برگزار شده و قول‌های مساعدی از سوی ارتش داده شده که تا پایان سال مشکل سند مالکیت زمین پروژه نیز حل شود.از آن وعده دو سال می‌گذرد و با این حال مشکل هنوز حل نشده است؛ مشکلی که از عدم ایفای تعهدات شهرداری تهران مبنی بر انتقال سند بخشی از اراضی هزار و یک شهر به نام سرمایه‌گذار نشأت می‌گیرد که طبق قرارداد باید ظرف مدت 6 ماه صورت می‌گرفت، اما هنوز بعد از گذشت پنج سال از کلنگ‌زنی عملی نشده است.مهدی چمران، رئیس شورای اسلامی شهر تهران در این‌باره گفت: این قبیل پروژه‌ها نیازمند تامین مالی سنگینی است و طبعا سرمایه‌گذار نمی‌تواند تمام نقدینگی لازم را یکجا تامین کند. در صورتی که سند به نام سرمایه‌گذار منتقل می‌شد، قطعا تاکنون توانسته بود به وسیله ضمانت ملکی وام دریافت کند و منابع مالی بیشتری برای اجرای پروژه به کار بگیرد.چمران درباره جزئیات مشکل سند زمین هزار و یک شهر توضیح داد: هم ارتش و هم سازمان زمین شهری روی این زمین ادعای مالکیت داشته‌اند. ظاهرا اوایل انقلاب سازمان زمین شهری برای این اراضی به نام خودش سند صادر کرده، در حالی که این زمین‌ها در محدوده اراضی چیتگر واقع شده و به ارتش تعلق داشته است. شهرداری و ارتش پیش از اجرای این پروژه درباره واگذاری زمین به شهرداری توافق کردند و ارتش هم ظاهرا در جاهای دیگری به ازای واگذاری زمین تراکم دریافت کرده است. به نظر می‌رسد ادعای ارتش صحیح است و تلاش‌هایی برای رفع مشکل هم انجام داده، اما موضوع همچنان در دعوای حقوقی است. در عین حال احتمالا به زودی مشکل برطرف خواهد شد. مشارکت در اختلاف! در این میان اقبال شاکری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران نگاه کلان‌تری به مشکل پروژه هزار و یک شهر دارد و معتقد است مشکل پروژه‌های مشارکتی شهرداری تهران ریشه‌دار است. وی با بیان اینکه شهرداری تقریبا در تمام پروژه‌های مشارکتی دچار اختلاف شده است، گفت: در حالی که پروژه مشارکتی باید با هزینه مشخص و در بازه زمانی مشخص به سرانجام برسد، در شهرداری تهران به کلی خلاف این روند بروز کرده و پرونده بسیاری از پروژه‌های مشارکتی به‌عنوان دعوای حقوقی در حال بررسی است. این طور به نظر می‌رسد که هدف از این پروژه به جای مشارکت در ساخت، مشارکت در اختلاف است! وی معتقد است اگرچه شهرداری تهران به تعهد خود عمل نکرده است، اما سرمایه‌گذار پروژه هزار و یک شهر نیز بعضا تقاضاهای نامربوطی از شهرداری دارد که در حیطه تکالیف خودش بوده و از عهده آن بر نیامده است؛ بنابراین اگر سرمایه‌گذار توان اجرای این پروژه را ندارد، نباید آن را می‌پذیرفت.

رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران با بیان اینکه پروژه‌های مشارکتی شهرداری تهران صاحب تخصصی ندارد، گفت: اگر سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران نمی‌تواند به این پروژه‌ها رسیدگی کند، اعلام کند تا تصمیم دیگری برای مدیریت و کنترل پروژه‌های مشارکتی اتخاذ کنیم. این پروژه‌ها پیچیدگی‌های حقوقی خاصی دارند و نیازمند رسیدگی مستمر و روزانه هستند اما گویا سازمان مربوطه در شهرداری نتوانسته از عهده ماموریت خود بر آید. سرنوشت هزار و یک‌شهر تهران که در زمان کلنگ‌زنی به لحاظ کارکرد با دیزنی‌لند مقایسه شد و قرار بود به کمبود جدی شهربازی در تهران پایان دهد و حتی چند شرکت خارجی در طراحی و مهندسی آن مشارکت داشته‌اند، در سال پنجم کلنگ‌زنی همچنان مبهم است.