گزارش تحولات جهانی قیمت غذا

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در تحلیلی پیرامون وضعیت قیمت غذا در سال گذشته میلادی اعلام کرد قیمت‌های جهانی مواد غذایی در سال 2012 معادل 7درصد کاهش یافت که این، احتمال کمبود غذایی را در کشورهای در حال توسعه، کاهش داد. قیمت‌های جهانی غذا از ماه‌های ژوئن تا ژوئیه (اردیبهشت تا تیر) حدود 10 درصد افزایش یافته بود که این مساله، احتمال گرسنگی میلیون‌ها فقیر را در جهان افزایش داده بود. این در حالی است که فائو اعلام کرد شاخص قیمت غذا در ماه دسامبر کاهش یافت که به عنوان سومین کاهش ماهانه متوالی این شاخص به حساب می‌آید. این شاخص در ماه نوامبر (آبان و آذر) 211 واحد بود. در کل سال 2012، متوسط این شاخص 212 واحد بود که 7 درصد کمتر از سال 2011 است. سه ماه پیاپی کاهش قیمت در ماه پایانی سال 2012 نیز شاخص قیمت مواد غذایی فائو برای سومین ماه متوالی کاهش داشت و با 1.1درصد کاهش به 209.3واحد رسید. علت این کاهش، پایین آمدن قیمت غلات و انواع دانه‌های روغنی در سطح بازارهای جهانی اعلام شده است. کمترین میزان این شاخص در سال 2012، در ماه ژوئن (اردیبهشت و خرداد) رقم خورد که به 200 واحد رسید. بر اساس گزارش فائو شدیدترین کاهش قیمت سالانه برای شکر 17.1درصد محصولات لبنی 14.5درصد و روغن‌ها 10.7درصد بود. در ماه دسامبر سال 2012، گوشت تنها 1.1 درصد و غلات 2.4 درصد کاهش قیمت را تجربه کردند. این کاهش قیمت‌ها در حالی روی می‌دهد که در ماه ژوئیه سال 2012 که نزدیک به 13 واحد افزایش در شاخص قیمت مواد غذایی ثبت شد، نگرانی‌های عمده‌ای در مورد وقوع دوباره بحران غذا وجود داشت که در نهایت به واقعیت تبدیل نشد. شاخص قیمت غلات در ماه دسامبر نسبت به ماه قبل از آن، حدود 2.3 درصد یا شش واحد کاهش یافت. علت اصلی این کاهش توزیع ذرت محصول آمریکای جنوبی در بازار و انتظار برداشت خوب محصول برنج در کشورهای عمده تولیدکننده این محصول ذکر شده است. بعد از افزایش 40‌واحدی شاخص قیمت غلات بین ماه‌های ژوئن و ژوئیه که به دلیل وقوع خشکسالی و شرایط نامناسب آب و هوایی و نااطمینانی‌های شدید در مورد میزان و کیفیت محصولات کشاورزی ایجاد شد، این شاخص اندک‌اندک شروع به کاهش کرد و اگرچه هنوز بسیار بیشتر از رقم 220 واحدی ماه ژوئن را به خود اختصاص داده است، اما امیدواری‌هایی در مورد کاهش هرچه بیشتر این شاخص و کنترل آن وجود دارد. همچنین شاخص روغن و چربی فائو در دسامبر، نسبت به ماه قبل از آن 1.9 درصد یا چهار واحد کاهش را تجربه کرد که چهارمین ماه در پی کاهش قیمت برای این دسته از محصولات غذایی محسوب می‌شود؛ همچنین این شاخص 196.5 واحدی، کمترین رقم از سپتامبر سال 2010 به بعد محسوب می‌شود. متوسط کل شاخص روغن و چربی در سال 2012 حدود 27 واحد کمتر از همین رقم در سال 2011 است. قیمت انواع محصولات گوشتی بین ماه‌های دسامبر و نوامبر 2012، تقریبا بدون تغییر باقی مانده است به جز گوشت خوک که کاهشی 2 درصدی یا سه‌واحدی را تجربه کرد. تنها شاخصی که در ماه دسامبر نسبت به ماه قبل از آن افزایش داشته است مربوط به محصولات لبنی است که افزایشی 0.9درصدی یا دو‌ واحدی را تجربه کرده است. اما در مجموع سال 2012، این شاخص نیز نسبت به سال قبل از آن 32 واحد کاهش را نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد برخلاف تمام نگرانی‌هایی که به دنبال وقوع خشکسالی کم‌سابقه سال 2012 ایجاد شد و ترس از ترکیب این خشکسالی با بحران اقتصادی و وقوع بحران غذایی، در مجموع سال 2012، به نسبت سال قبل از آن از نظر دسترسی به مواد غذایی سالی بهتر برای مردم جهان بوده است. کاهش عمومی قیمت مواد غذایی در ماه پایانی سال 2012 در حالی است که در ژوئیه پارسال (خرداد و تیر) که افزایش شدید قیمت‌ها باعث نگرانی‌ها در خصوص وقوع یک بحران غذایی جدید شد. به گفته تحلیلگران کاهش تقاضا به علت رکود اقتصادی بین‌المللی و اقدامات سال 2011 گروه بیست به منظور بهبود هماهنگی و شفافیت در بازار غذا به کاهش قیمت‌ها کمک کرده است. برنامه‌های جهانی برای مبارزه با گرسنگی تجربه افزایش شدید قیمت مواد غذایی در سال 2008 میلادی که منجر به سقوط بسیاری از مردم جهان در گروه گرسنگان شد، سازمان‌های جهانی را به در پیش گرفتن راهکارهایی برای حمایت از اقشار آسیب‌پذیر در مقابل گرانی غذا کرده است. سران برنامه جهانی‌ غذا، فائو و ایفاد(IFAD) می‌گویند: پیش از اینکه افزایش قیمت‌ها به فاجعه تبدیل شود و ده‌ها میلیون نفر در ماه‌های آتی آسیب ببینند ما باید به سرعت وارد عمل شویم. بر اساس این برنامه‌ها یکی‌ از بهترین روش‌های کمک به محرومان، پیشگیری از عواقب افزایش قیمت‌ها از طریق سیستم‌های قابل اعتمادی است که مواد غذایی‌ را در شرایط سخت برای آسیب پذیر‌ترین اقشار تهیه می‌کنند. این‌سیستم شامل برنامه‌های تغذیه در مدارس، یاری رساندن به کشاورزان خرد و کمک تغذیه‌ای به مادران و کودکان می‌باشد. برنامه جهانی‌ غذا در حال حاضربا همکاری دولت ها، چنین برنامه‌هایی‌ را در کشور‌های فقیر سراسر دنیا اجرا کرده است. در صورت استمرار افزایش دوباره قیمت‌ها در ماه‌های آتی چنین راهکارهایی می‌توانند شاهراه حیاتی برای حفظ جان میلیون‌ها نفر از خانواده‌های آسیب‌پذیر باشد.