دلایل سقوط قیمت‌ها در بازار سهام

بازار سهام در روز گذشته سقوطی بی‌سابقه را تجربه کرد. شائبه دخالت سازمان بورس در بازار سرمایه در کنار عواملی همچون نوسانات ارزی و توقف نمادهای پیشرو روز سه‌شنبه دستاویزی شد تا شاخص کل بورس افتی 1.8 درصدی را تجربه کند. در پی این رخداد بازدهی بازار سهام در سال 91 در سطح 41 درصد توقف کرد تا بورس باز هم از بازارهای غیرشفافی چون ارز و سکه عقب بماند. اما این شرایط بهانه پیگیری سوژه‌ای شد تا بتوان شرایط شفافی را از اوضاع بازار سهام به دست آورد. دخالتی در کار نیست یک مقام نظارتی در سازمان بورس و اوراق بهادار شائبه دخالت این سازمان در بازار سهام را تکذیب کرد.مدیر اداره امور بورس‌ها و بازارهای سازمان بورس و اوراق بهادار، در سخنانی با بیان این که سازمان همواره ورود نظارتی را دنبال می‌کند، گفت: سازمان بورس و اوراق بهادار تنها بر نحوه خرید و فروش سهام که با هدف ایجاد جریانات خاص از سوی برخی کارگزاری‌ها ایجاد می‌شود، ممکن است ورود پیدا کند، اما این به آن مفهوم نیست که سازمان بورس به دنبال روند قیمتی و حرکت خاصی است. محمودرضا خواجه نصیری ضمن بیان این مطلب در ادامه سخنان خود افزود: این شبهه به حس سهامدارانی که علاقه‌مند هستند، عوامل بیرونی را بیشتر از عوامل درونی بر روند بازار موثر بدانند، مربوط است. وی تاکید کرد: در سازمان بورس اعتقاد داریم که رشد اقتصادی در گروی پیشروی بازار سرمایه است و تلاش می‌کنیم تا شرایط برای روند صعودی قیمت‌ها در بازار سهام ادامه داشته باشد.بر این اساس تاکید می‌کنیم که اقدامات نظارتی سازمان در جهت محافظت از سرمایه سهامداران است و هیچ منعی برای ادامه روند افزایش قیمت‌ها وجود ندارد. وی تصریح کرد: سازمان بورس در روند منفی از حقوقی‌ها خواست تا از بازار حمایت کنند و در روند مثبت نیز در خواست عرضه سهام برای حفظ سهام شناور آزاد را داشت و این به معنی دخالت نیست، بلکه تلاش برای حمایت از سرمایه سهامداران بازار است. او با اشاره به دستورالعمل معاملات اعتباری نیز افزود: با این دستورالعمل ریسک ناشی از نکول سرمایه‌گذاران برای بانک‌ها و کارگزاران کاهش می‌یابد و از سوی دیگر با تصویب دستورالعمل، معاملات اعتباری که برای مشتریان خاص بود در اختیار همه مشتریان قرار خواهد گرفت. استراتژی‌های بورس در بازار مثبت و منفی خواجه‌نصیری تاکید کرد: ورود سازمان بورس در جریان بازار منفی برای جذب سهامداران حقوقی و حمایت از سهام بود. همچنین در روند ممتد مثبت که قیمت‌ها در صف‌های خرید در حال افزایش بود، درخواست سازمان از حقوقی‌ها برای عرضه‌های متعادل کننده بود، به نوعی که تلاش کردیم بازارگردانان تعهدات عرضه خود را به موقع انجام دهند. وی با اشاره به اینکه حمایت از بازار منفی و عرضه در روند مثبت به نفع حقوقی‌ها و بازار است، افزود: نظارت سازمان همواره بر ورود به موقع حقوقی‌ها در جریان‌های مثبت و منفی مستمر بوده است و کل اقدامات سازمان نیز بر همین اساس برنامه‌ریزی شده است. این مقام مسوول‌ همچنین تاثیر دستورالعمل جدید معاملات اعتباری را نیز بر روند منفی بازار رد کرد و گفت: اجرای دستورالعمل معاملات اعتباری تا همین الان هم خیلی به تعویق افتاده بود و بیشتر از این نمی‌توانستیم در اجرای آن تعلل کنیم. ضمن این که اعتقاد داریم اجرای این دستورالعمل فرصت بسیار مناسبی برای پوشش ریسک بازار ایجاد می‌کند. وی با بیان این که این موضوع نیز تنها از جنبه روانی تاثیر منفی داشته است، افزود: اجرای نظام‌مند دستورالعمل جدید معاملات اعتباری تاثیر قابل توجهی در افزایش حجم معاملات خواهد داشت. زیرا با تغییر قواعد مدیریت ریسک در درازمدت رشد این معاملات را شاهد خواهیم بود. بر این اساس اعتباری که تنها به صورت غیررسمی برای مشتریان خاص بود در اختیار همه مشتریان قرار خواهد گرفت. خواجه نصیری در پاسخ به این که چرا سازمان با ادامه توقف نمادها نیز بر روند منفی اثر گذاشت؟ خاطرنشان کرد: این اقدام سازمان نیز تنها در جهت حفظ منافع سرمایه‌گذاران بود زیرا نگاهی به نمادهای متوقف نشان می‌دهد که در این شرکت‌ها قیمت و پیش‌بینی درآمدها انحراف زیادی را داشتند و بنابراین سود باید طوری تعدیل می‌شد که به نسبت معقولی با قیمت‌ها می‌رسید. اما وقتی نمادها بسته شد شرکت‌ها در دادن اطلاعات تاخیر کردند. بنابراین تنها اتفاقی که تاثیر منفی بر بازار داشت موجب افزایش عرضه در سایر نمادها شده است، طولانی شدن توقف نمادها است که به دلیل تاخیر در ارسال گزارش‌های درخواستی از این شرکت‌ها صورت گرفته است. دفاع از توقف نمادها وی با دفاع از توقف نمادها ادامه داد: روند بازگشایی نمادها با تکمیل و ارائه اطلاعات دنبال می‌شود و به احتمال زیاد از امروز برخی نمادهای پالایشگاهی و پتروشیمی به بازار برمی‌گردند. خواجه‌نصیری در خصوص تغییر شرایط برای بازگشایی برخی نمادها خاطرنشان کرد: در خصوص بازگشایی نماد ذوب آهن با دامنه نوسان باز باید گفت هر‌چند پیش‌بینی درآمد هر سهم ذوب‌آهن تغییر چندانی نداشت اما ترکیب درآمدهای ذوب‌آهن تغییر قابل توجهی کرده است و به این ترتیب بخش عمده‌ای از درآمد عملیاتی ذوب به درآمد غیرعملیاتی تغییر پیدا کرده است که تاثیرگذار است. این مقام مسوول‌ در بازار سرمایه خاطرنشان کرد: فضای اطلاعات پایه‌ای غیرشفاف در برخی از این شرکت‌ها تا جایی است که سازمان باید برای حفظ منافع سهامداران دخالت نظارتی داشته باشد و در صورت عدم اقدام از سوی سهامداران مورد سوال خواهد بود. خواجه‌نصیری افزود: فرصت‌های خرید در بازار منفی است و به سهامداران توصیه می‌کنم تنها بر اساس تحلیل خرید و فروش کنند و تحت تاثیر روند روانی و فضای ایجاد شده در بازار قرار نگیرند. نکته مهم این است که سهامداران باید همواره با تحلیل و نه براساس شایعات و اخبار غیرواقعی اقدام به خرید سهام کنند. توصیه همیشگی به سهامداران این است که با روندها حرکت نکنند، تجربه نشان داده که سرمایه‌گذارانی که در روندهای منفی ابتدای سال به بازار سرمایه ورود کردند با سود بسیار قابل توجهی در هنگام برگشت بازار مواجه شده‌اند. وی با اشاره به این که فرصت‌های خرید در بازار مربوط به بازار منفی است، گفت: سرمایه‌گذاران فکر نکنند که چون قیمت‌ها کاهش پیدا کرده‌اند دیگر فرصت خرید وجود ندارد. بلکه اگر اعتقاد دارند سهامی ارزنده است باید در روند منفی ورود کنند تا سهام را در قیمت‌های پایین خرید کنند. تحلیل خود را بلندمدت‌تر کنید در همین حال، معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان (هلدینگ گروه مالی پاسارگاد) در تحلیل خود از وضعیت بازار سرمایه طی روزهای گذشته، اظهار کرد: معمولا در تحلیل حرکت‌های بازار، تحلیل روندها با افق چند هفته منطقی‌تر از پیگیری اتفاقات یک روزه است. اما در مجموع آنچه در شکل‌گیری وضعیت هیجانی روزگذشته نقش داشت را می‌توان در دو دسته کلی عوامل خارج از بازار و عوامل درون بازار تقسیم کرد که هر یک طی چند روز بازار را تحت تاثیر قرار داده بودند. هادی جمالیان ادامه داد: از عوامل خارج از بازار یکی را شاید بتوان به عدم حصول نتیجه روشن در مذاکرات نمایندگان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مقامات کشورمان و موکول شدن نتایج نهایی به برگزاری دور بعدی مذاکرات در اواخر بهمن‌ماه نسبت داد. به هر حال بازار نتایج مذاکرات گروه‌های کارشناسی دو طرف را به عنوان ورودی‌های مذاکرات در سطوح بالاتر لحاظ می‌کند. جمالیان عامل دیگر که به نوعی مدت‌ها است تاثیرات مثبت و منفی گوناگونی بر بخش‌های مختلف بازار داشته است را مساله تحریم‌ها عنوان کرد که در لایه‌های گوناگون با ضرایب مختلف قابلیت تحلیل دارد. وی ادامه داد: اما شاید بتوان بخشی از نگرانی بازار را به نوعی به نزدیک شدن به اعمال دورهای جدید تحریم‌هایی علیه کشورمان مرتبط دانست که زمزمه‌های اعمال آن در اوایل فوریه به گوش می‌رسد. وی در تشریح عوامل برون زای دیگر به مساله چالش‌های اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها اشاره کرد که با دامنه وسیع ابهام صفر تا صد درصدی روبه‌رو‌ است. معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان ادامه داد: مقامات دولتی همچنان بر اجرای کامل و بدون محدودیت فاز دوم اصرار دارند و منتقدین نیز با اشاره به چالش‌های اجرای فاز نخست به ویژه آثار جانبی تحریم‌ها بر نتایج اجرای فاز اول و نگرانی ناشی از آثار تورمی آن در سطح جامعه، خواهان توقف یا دست‌کم‌ تاخیر در اجرای فاز دوم هستند. در این دامنه گسترده از دید بازار سرمایه افزایش نرخ حامل‌های انرژی و نرخ خوراک و مواد اولیه برخی شرکت‌های تاثیر گذار در بازار با ابهام اساسی روبه‌رو‌ است. ابهام در تعیین دامنه محتمل نوسان برای متغیرهای اصلی تاثیر‌گذار بر عملکرد مالی شرکت‌ها از عوامل اصلی تاثیرگذار بر شکل‌گیری جو رکود در بازار است. به گفته وی؛ همزمانی رکود اخیر بازار با حرکت معنادار نرخ ارز و به تبع آن بهای طلا در بازار که به نوعی رقیبان جدی جذب نقدینگی برای بازار سرمایه هستند به شکل گیری روند منفی چند روز گذشته بازار کمک اساسی کرد. به ویژه اخبار مربوط به ابهام در تداوم همکاری رییس کل بانک مرکزی که دست کم برای چند روز توانست التهاب را در بازار ارز دامن بزند. وی همچنین از نزدیک شدن به فصل ارائه لایحه بودجه توسط دولت به مجلس و ابهام در برخی متغیرهای اساسی و تاثیرگذار بر وضعیت مالی شرکت‌ها از دیگر عواملی نام برد که معمولا در سه ماهه چهارم هر سال بازار را با چالش روبه‌رو‌ می‌سازد. وی ادامه داد: اگر عوامل فوق را عوامل برون زا تلقی کنیم، چند عامل درون زا هم به شکل گیری روند اخیر کمک کرده است. در دو هفته گذشته برخی نمادهای پیشرو بازار به بهانه شفاف سازی و کسب اطلاعات جدید متوقف شدند. اگرچه صرف بسته شدن نماد یک شرکت برای ارائه اطلاعات جدید پدیده منفی نیست و نهاد ناظر با توجه به آیین‌نامه‌های موجود نیز می‌تواند هر زمان که احساس کرد جریان اطلاعاتی جدید و تاثیر‌گذار بر روند معاملات سهام یک شرکت را بررسی کند و زمانی که اطلاعات جدید به صورت رسمی منتشر نشده باشد از ناشر بخواهد اطلاعات با اهمیتی اگر وجود دارد ارائه کند تا همه سرمایه‌گذاران با فرصت برابر امکان بهره‌برداری داشته باشند. جمالیان توقف نماد چند شرکت پالایشگاهی و پتروشیمی را مورد اشاره قرار داد که بازگشایی و اطلاع رسانی نیز با تاخیر چند روزه و بعضا چند هفتگی و چند ماهه، بخشی از اعتماد سرمایه‌گذاران را سلب خواهد کرد و به نوعی احساس نگرانی در مورد برخورد مشابه با سهام موجود باعث تحلیل رفتن سمت تقاضا می‌شود. به گفته وی؛ از عوامل دیگر تاثیر گذار بر روند چند روز گذشته بازار انتشار گزارش‌های 9 ماهه عملکرد برخی شرکت‌های تاثیر‌گذار بازار است که انتظارات تعدیل مثبت قابل توجهی در دوره نه ماهه از آنها وجود داشت که عملا محقق نشد. تاثیرگذاری گزارش‌های 9ماهه بر بازار معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان ادامه داد: اینکه تا چه اندازه این احتیاط در ارائه گزارش بودجه، نظر هیات مدیره شرکت‌ها است یا اساسا اطلاعات ارائه شده نوعی واقع‌بینی است و یا نوعی اعمال نظر خاصی صورت گرفته است امری است که نمی توان به صورت قطعی در مورد آن اظهار‌نظر کرد، اما آنچه قطعی است اینکه بازار از این نوع گزارش‌دهی تاثیر منفی پذیرفته است. وی در بیان آخرین عامل به برگزاری مجمع پتروشیمی پردیس اشاره کرد که در آن از تقسیم مانده سود انباشته به‌رغم تمایل سهامداران برای تقسیم کل سود انباشته پس از کسر ذخایر جلوگیری به عمل آمد که به نوعی نگرانی سرمایه‌گذاران به ویژه اشخاص حقیقی را در مورد برآورد تاثیر واقعی اجرای فاز دوم هدفمندی بر صورت‌های مالی شرکت‌ها افزایش داد. این کارشناس بازار سرمایه در مورد رد شائبه دخالت در بازار از سوی مقام نظارتی بازار سرمایه، عنوان کرد: به نظر من مقام نظارتی همیشه در بازار حضور دارد، چرا‌که قانون از او چنین خواسته است. اما در مورد چگونگی این حضور و نوع اعمال نظر بحث‌های فنی و تخصصی بسیار دقیقی وجود دارد که در حوصله این مصاحبه نیست. جمالیان دخالت را دارای مفهومی پیچیده و قابل تشکیک عنوان و اضافه کرد: بستن نماد یک شرکت به نوعی مداخله در بازار است. اما قانون این اجازه را به مقام ناظر داده است. طبیعی است اگر این اعمال نظر با استانداردسازی پدیده‌ها نوعی نظام‌یافتگی را به خود نبیند، این شائبه همیشه وجود خواهد داشت. وی اضافه کرد: همه می‌دانیم که مسوولیت انتشار اطلاعات، با هیات مدیره شرکت‌ها است. مسوولیت سازمان بورس هم نظارت بر روند افشای صحیح اطلاعات و حصول اطمینان از عدم سوءاستفاده از اطلاعات نهانی است. اگر هیات مدیره شرکت‌ها اطلاعاتی را بر مبنای نظر خودشان به سازمان ارائه کنند و سازمان از انتشار آن جلوگیری کند و خواهان اصلاحاتی در آن باشد حتما باید این رویه استاندارد‌سازی شده و تابع نظام مشخصی باشد تا شائبه دخالت شکل نگیرد. جمالیان تصریح کرد: اگر جریان‌های معاملاتی سهام شرکت‌ها نشان از شکل‌گیری نوعی نشت اطلاعاتی در بازار دارد، سازمان باید از هیات مدیره شرکت‌ها بخواهد اطلاع‌رسانی کنند. اما اگر در بازار بعضا مشاهده کنیم که آخرین گزارش بودجه یک شرکت در مورد میزان سود‌آوری با حداقل یا حداکثر برآوردهای بازار فاصله معناداری دارد که با محاسبات بسیار ساده قابل تشخیص است، اما نماد شرکت متوقف نشده و مدت طولانی با روند مثبت یا منفی قابل توجه همراه است تا در نهایت گزارش جدید منتشر شود. این پدیده در کنار متوقف شدن ناگهانی معاملات چند شرکت به صورت همزمان می‌تواند به نوعی مساله نظام‌مندی حضور نهاد ناظر در بازار را با ابهام روبه‌رو سازد. وی ادامه داد: البته دستورالعمل‌های متعددی در این خصوص تهیه و تدوین شده است و سازمان هم در این راستا نسبت به چند سال قبل پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای داشته، ولی به نظر من این فرآیندها قابلیت استاندارد‌سازی بیشتر را دارند. وی در پیش‌بینی خود از آینده بازار و اقدامات لازم برای برگشت بازار، اظهار داشت: همه به یاد داریم که اوایل تابستان گذشته که بازار روند منفی و رکود را تجربه می‌کرد، کارگروهی برای حمایت از بازار تشکیل شد. نتیجه برگزاری چند جلسه نشست این کمیته در نهایت به راهکارهایی ختم شد که تمام آن‌ها به نوعی در تلاش برای تزریق پول به بازار خلاصه می‌شد، از جمله ایجاد امکان ارائه تسهیلات توسط بانک‌ها به سرمایه‌گذاران و راهکارهای مشابه. نباید نگران بازار باشیم معاون سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان یاد آورشد: اینجانب در مطلبی در اوایل تابستان گذشته تحت عنوان «افزایش تحلیل‌پذیری مهم‌تر از تزریق پول» به این نکته اشاره کردم که اگر بازار بتواند متغیرهای اصلی را تحلیل کند اصلا نباید نگران روند بازار باشیم. لازم نیست با بخشنامه جدیدی به تزریق پول جدید فکر کنیم. همان طور که دیدیم با شکل‌گیری اتاق مبادلات ارزی در مرداد ماه و نوعی مشروعیت‌گیری نرخ ارز غیر‌مرجع برای شرکت‌های صادراتی و امکان تحلیل بازار از دامنه سودآوری شرکت‌ها، روند بازار در 3 ماهه سوم سال به کلی تغییر کرد بدون اینکه راهکارهای مورد اشاره کمیته مزبور هیچ یک عملی شده باشد. وی در بیان راهکارهای اصلی اطمینان بخشی به بازار گفت: شفاف‌سازی رویه‌های حاکم بر تصمیم گیری درباره نرخ‌گذاری بسیاری از کالاها و خدماتی که به عنوان مواد اولیه یا محصولات شرکت‌های بورسی و فرابورسی در مراجع متعدد دولتی صورت می‌پذیرد، از طریق تدوین نظام‌نامه‌ای جامع و با تواتر زمانی از پیش تعیین شده است، یکی از راهکارهای مهم است. به گفته وی، تدوین مقرراتی به منظور استانداردسازی رویه‌های حاکم بر وضع عوارض صادراتی بر محصولات تولیدی شرکت‌های بورسی و فرابورسی و حتی الامکان وضع معافیت‌هایی برای این دسته از شرکت‌ها به همراه تدوین مقرراتی جامع با هدف ایجاد ثبات رویه در وضع حقوق مالکانه و عوارض دولتی در مورد شرکت‌هایی که با بخش عمومی سروکار دارند با توجه به برنامه‌های توسعه اقتصادی کشور؛ تسهیل فرآیند افزایش سرمایه شرکت‌های بورسی و فرابورسی و اصلاح رویه‌های نظارتی فعلی با هدف افزایش کارآیی اطلاعاتی و در عین حال تسریع فرآیند صدور مجوز افزایش سرمایه از جمله این راهکار‌ها است. به اعتقاد جمالیان، مهم‌تر از همه در این روزها استانداردسازی رویه‌های شناسایی سود یا زیان تسعیر نرخ ارز در شرکت‌هایی که منابع یا مصارف ارزی قابل توجهی دارند و یکسان سازی روش‌های تهیه گزارش بودجه شرکت‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. وی در پایان تصریح کرد: به نظر می‌رسد روند چند روز گذشته به ویژه دیروز یک روند هیجانی بوده و نوعی بیش واکنشی به مجموعه تحولات مورد اشاره در قسمت‌های قبلی است؛ لذا انتظار می‌رود که بازار طی روزهای آینده متعادل شود. مجموعه عوامل زمینه‌ساز در همین حال، محمد دارستانی از کارشناسان بازار سرمایه نیز ، افت بی‌سابقه بازار دیروز را وابسته به مجموعه دلایل و اقداماتی دانست که از حدود سه هفته پیش آغاز شد و در چند روز گذشته شدت یافت. وی با بیان این مطلب افزود: اولین جرقه این افت در سه هفته گذشته و توقف دسته‌جمعی نمادهای پیشرو از جمله نماد چهار شرکت پتروشیمی، دو پالایشگاهی و همچنین ذوب‌آهن اصفهان به وجود آمد و تقریبا از روز یکشنبه هفته جاری سقوط بازار تشدید شد که در روز گذشته به اوج خود رسید. وی تصریح کرد: بنابراین صرفا اتفاقات دو سه روز اخیر از جمله مجموعه غدیر و سود تقسیمی پردیس را نمی‌توان علت این امر دانست، بلکه مجموعه عوامل زمینه‌ساز آن بوده است. دارستانی ادامه داد: یک عامل تاثیرگذار دیگر در این موضوع را می‌توان اجرای آیین‌نامه خرید اعتباری سهام توسط کارگزاران دانست؛ طبق این آیین‌نامه فشار زیادی به کارگزاران وارد شد تا هرچه زودتر تسهیلات خود را تسویه کنند. بالطبع کارگزاران نیز با فشار بر مشتریان خود آن هم باوجود توقف لیدرهای بازار که تقریبا نیمی از پرتفوی بیشتر سرمایه‌گذاران را تشکیل می‌داد، باعث فروش اجباری دیگر سهام آنها شدند که به‌این ترتیب بتوانند این اعتبار دریافتی را تسویه کنند. وی ادامه داد: این فروش اجباری زمینه افت بازار و همچنین عدم خرید سهام جدید باعث تشدید این سقوط شد. این کارشناس بازار سرمایه یکی دیگر از عوامل موثر در ریزش شاخص را اعلام گزارش‌های 9ماهه شرکت‌ها دانست و گفت: انتظار می‌رفت شرکت‌های بزرگ بورسی از جمله فولاد مبارکه، نفت و گاز پارسیان، فرآوری مواد معدنی یا صبانور که پوشش‌های 9ماهه مناسبی نیز داشتند به تعدیل مثبت EPS خود اقدام کنند، اما هیچ تعدیل مثبتی در این گزارش‌ها به چشم نخورد و در واقع تمامی این شرکت‌ها گزارش‌های خود را با احتیاط توام با ترس اعلام کردند. دارستانی ادامه داد: در واقع این ترس و احتیاط به بازار نیز منتقل شد و زمینه افت بیشتر بازار شد. دارستانی خاطرنشان کرد: افزون بر این نوسانات شدید ارزی و جذاب شدن بازار ارز و سکه که از سه، چهار هفته پیش آغاز شده بود نیز به این افت دامن زد و چنانچه این افزایش نرخ ارز تداوم یافت خروج نقدینگی از بورس به سمت این بازار بیشتر می‌شود و بالطبع افت بیشتری در انتظار بازار سرمایه خواهد بود. شرایط خوبی در پیش است این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهاراتش آینده بازار را مثبت دانست و گفت: با توجه به مسائل اقتصادی و سیاسی پیش‌رو، از جمله انتخابات ریاست جمهوری، در میان‌مدت و بلندمدت وضعیت مطلوب و مثبتی در انتظار بورس خواهد بود. دارستانی ادامه داد: در حال حاضر مبنای فروش و سودآوری یکسری شرکت‌های بورسی براساس ارز مبادلاتی راه‌اندازی شده و به‌این ترتیب این شرکت‌ها حداقل تا پایان سال آینده وضعیت مثبتی خواهند داشت. وی ادامه داد: همچنین تعدادی دیگر از صنایع از جمله شکر، سیمان و حفاری با ارز 1226 تومان سروکار دارند و چون این رقم با توجه به قیمت واقعی نرخ ارز مبنای درستی برای بررسی عملکرد آنها نیست این شرکت‌ها نیز با اصلاح نرخ وضعیت مطلوبی خواهند داشت. چه باید کرد؟ دارستانی در انتهای اظهاراتش تنها راه برگشت بازار در کوتاه‌مدت را برگزاری جلسه هم‌اندیشی مدیران سازمان با مدیران حقوقی شرکت‌ها دانست و گفت: مسوولان سازمان بورس می‌توانند یک جلسه هم‌اندیشی با بازیگران حقوقی صنایع بزرگ از جمله پتروشیمی‌ها و معدنی‌ها برگزار کنند تا در کوتاه‌مدت باعث برگشت بازار در جهت مثبت شود. فرار اعتماد از بازار سرمایه یک تحلیلگر بازار سرمایه درباره شرایط روز گذشته بورس گفت: دلیل اصلی این رویداد فرار اعتماد از بازار سرمایه است، اعتمادی که برای جلب آن در اواخر تابستان، شاهد تشکیل جلسات متعدد مقامات بلندپایه و تزریق نقدینگی به بازار بودیم. امیرعلی امیرباقری افزود: از سوی دیگر نقش سهامداران عمده و حقوقی و نهادهای سرمایه‌گذاری در بازار روز گذشته قدری با چالش روبه‌رو شد، زیرا تشکیل صفوف فروش در ابتدای ساعت شروع به کار بازار به صورت تلویحی دعوتی از نهادهای سرمایه‌گذاری در جهت متعادل کردن بازار بود اما ورود این نهادها در پایان زمان معاملات بازار، از کشمکش احتمالی میان این نهادها و ناظر حکایت داشت. این تحلیلگر بازار درباره شایعات مربوط به دخالت مقام نظارتی در بازار سرمایه گفت: اخباری که از چند شرکت کارگزاری و سرمایه‌گذاری مبنی بر تماس ناظر با آنها به منظور عدم حمایت از سهام و زیر‌مجموعه‌ها به گوش می‌رسد، حکایت از تماس با آنها نه تنها در روز گذشته بلکه طی چند هفته اخیر دارد، ضمن اینکه تشکیل صف‌های فروش در ابتدای زمان معاملات و تجمیع این صفوف در پایان زمان معاملات (نه در حین انجام معاملات بازار) علامتی دال بر نبود ثبات رویه در قواعد بورسی است که این امر بر ریسک بازار می‌افزاید.امیر باقری درباره نقش گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها در منفی شدن بازار تاکید کرد: این گزارش‌ها در حالی در ضعیف‌ترین شکل ممکن ارائه شدند که شرکت‌ها می‌توانستند با شناسایی سود واقعی بیشتر، خود را بیشتر با واقعیات امروزه اقتصاد کشور تطبیق دهند. نمونه این موضوع، نرخ تسعیر ارز در پاره‌ای از گزارش‌ها است. ضمن اینکه ارائه گزارش‌های 9 ماهه در ضعیف‌ترین و محافظه‌کارانه‌ترین حالت، شائبه مداخله و فشار نهاد بالادستی را برمی‌انگیزد.این تحلیلگر بازار سرمایه درباره تاثیر نوسانات شدید ارزی بر بازار سرمایه توضیح داد: بازارهای موازی بر یکدیگر تاثیر متقابل دارند و در عین حال هم علت یکدیگر هستند و هم معلول هم. در شرایطی که بازدهی بورس از بازارهای موازی غیرتولیدی و دلالی پیشی گرفته بود، به ناگاه بستن نمادهای پیشرو بازار سرمایه ترمز این بازار را کشید.