بلندپروازی‌های ایران برفراز اروپا
بیش از 4 ماه از آغاز اجرایی شدن برجام و فرو ریختن دیوار تحریم‌ها علیه ایران می‌گذرد. در این مدت بسیاری از کشورها از گسترش روابط اقتصادی خود با ایران استقبال کردند و روند امضای قرارداد برای سرمایه‌گذاری‌های مشترک میان ایران و کشورهای خارجی آغاز شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند ، آن‌گونه که آمارهای ارایه شده از سوی سازمان توسعه تجارت ایران نشان می‌دهد، سال گذشته ٦٤ هیأت تجاری متشکل از ٨٣٧ نفر از ٢٨ کشور دنیا وارد کشورمان شدند که این رقم نسبت به سال ٩٣ افزایش سه‌برابری داشت. اما به موازات حضور هیأت‌های تجاری و اقتصادی از اقصی‌نقاط دنیا در تهران، هیأت‌هایی نیز از ایران راهی دیگر کشورها شده است که شاید مهم‌ترین آن را می‌توان سفر رئیس‌جمهوری به همراه تیم صدنفره از فعالان اقتصادی به ایتالیا و فرانسه دانست.
اما این‌بار ٧٠ نفر از فعالان اقتصادی کشور در رأس هیأتی به سرپرستی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و محسن جلال‌پور، بعدازظهر روز یکشنبه سفر پنج‌روزه خود را به شمال (فنلاند و سوئد) و شرق (لتونی و لهستان) اروپا که حجم تجارتشان با ایران در سال گذشته ٣٧٠میلیون و ٦٥٩هزار دلار بود، آغاز کرده‌اند.
شمال اروپا نه‌تنها به دلیل حضور فنلاند و ارتباطات این کشور با اطراف برای ایران جذاب است بلکه در این منطقه بازار بسیار بزرگی وجود دارد، به‌طور مثال در منطقه بازار بزرگ سن‌پترزبورگ با بیش از ٩میلیون مصرف‌کننده و تمامی کشورهای حوزه بالتیک نظیر لتونی را داریم که مرز اتصال ما با سایر کشورهای شمال اروپایی نظیر نروژ، سوئد و دانمارک است، بنابراین به سود ایران است که به کشورهای شمالی و شرقی توجه داشته باشد.
حالا به مناسبت سفر وزیر امور خارجه و محسن جلال‌پور، رئیس پارلمان بخش خصوصی ایران و هیأت ٧٠ نفره از فعالان اقتصادی به چهار کشور اروپایی نگاهی کوتاه خواهیم داشت به آخرین مراودات تجاری ایران با این کشورهای حوزه اروپای شمالی و مرکزی.
ورشو نخستین مقصد سفر تجاری - سیاسی ایران ورشو درحالی نخستین مقصد سفر اروپایی رئیس دستگاه دیپلماسی و فعالان اقتصادی است که نگاهی به تاریخچه اقتصادی این کشور نشان می‌دهد ٢٥سال قبل رویدادهای لهستان به‌گونه‌ای بود که کلیه مناطق اروپای شرقی و مرکزی را تحت‌تأثیر قرار داد و به تحولات گسترده اقتصادی و سیاسی منجر شد. با خروج اقتصاد کشور از زیر دهه‌ها کنترل دولتی، صنایع خصوصی شد و رقابت مبتنی بر بازار شکل گرفت. همزمان با اصلاحات دشوار، تولید ناخالص داخلی و استانداردهای زندگی در این کشور طی چند سال به طرز چشمگیری افزایش یافت و این‌گونه بود که لهستان در جاده رشد بی‌پایان قدم گذاشت. پذیرش این کشور در اتحادیه اروپا در سال ٢٠٠٤ مهر تأییدی بر موفقیت‌های آن بود و نشان می‌داد لهستان در مسیری از توسعه قرار گرفته است که می‌توان آن را در سطح پیشرفته‌ترین اقتصادهای اروپا دانست. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد، ظرف مدت ٢٥سال گذشته اندازه اقتصاد لهستان به لحاظ تولید ناخالص داخلی دو برابر شد. از دیدگاه تولید ناخالص داخلی سرانه، این کشور از ٣٢درصد میانگین اروپای غربی (EU-I٥) به ٦٠درصد رسید و بین سال‌های ١٩٩١ و ٢٠٠٨ رشد سالانه تولید ناخالص داخلی آن ٤,٦درصد بود.
لهستان تنها کشور عضو اتحادیه اروپا است که توانست از رکود حاصل از بحران مالی جهانی دوری کند و امروزه هشتمین اقتصاد بزرگ اتحادیه اروپاست. تاریخچه رشد فوق‌العاده این کشور در طول بیش از دو دهه باعث شد کشوری که مدت‌ها اقتصاد حاشیه‌ای اروپا محسوب می‌شد، اکنون به موتور رشد منطقه تبدیل شود. باور کنونی بر آن است که این کشور فرصت اتخاذ یک گزینه راهبردی را دارد تا مسیر رشد خود را برای دهه آینده تعیین کند. در این چشم‌انداز بهبود تجارت این کشور با دیگر کشورها مورد توجه قرار گرفته تا این طریق بتواند روند توسعه را سرعت ببخشد و در دهه آینده سریع‌ترین رشد اقتصادی در اتحادیه اروپا را داشته باشد. در چنین شرایطی بی‌تردید بهبود تراز تجاری با ایران که در سال‌های گذشته به واسطه تحریم‌ها قادر به حضور در بازار و سرمایه‌گذاری در آن نبوده است، می‌تواند گزینه مناسبی در دستیابی به این هدف باشد. ناگفته نماند که میزان صادرات ایران به لهستان در سال گذشته ٣هزار و ٦٢٨ تن به ارزش ٢٩میلیون و ٤٣١هزار دلار بوده، حال آن‌که صادرات به این کشور ٥هزار و ٤٥٣ تن به ارزش ١٩میلیون و ٥٩٤هزار دلار بوده است.
نگاهی به وضع اقتصادی زادگاه نوکیا فنلاند کشوری سرد در شمال اروپا، دومین مقصدی است که وزیر امور خارجه و رئیس پارلمان بخش خصوصی در این سفر به آنجا می‌روند. ایران و فنلاند روابط عمیق و گسترده اقتصادی و تجاری با یکدیگر ندارند، اما نام این کشور کوچک اسکاندیناوی برای مردم ایران چندان ناشناخته نیست. این کشور کم‌جمعیت اتحادیه اروپا، بیشتر شهرت خود در ایران را مرهون برند نام‌آشنای «نوکیا» است. در اوایل دهه ٧٠ شمسی، آغاز به کار شبکه تلفن همراه در ایران با حضور گوشی‌های محبوب نوکیا در ایران همراه شد و از آن زمان تاکنون شنیدن نام این کشور ناخودآگاه نام نوکیا را در ذهن ایرانیان تداعی می‌کند. صرف نظر از روابط تجاری بسیار ناچیز دو کشور، این‌گونه به نظر می‌رسد که با سفر هیأت بلندپایه تجاری فنلاند به ایران در سال گذشته که در آن بیش از ١٠٠ نفر از گروه‌های مختلف سیاسی، تجاری و اقتصادی این کشور حضور داشتند و به دنبال آن سفر وزیر امور خارجه ایران به همراه هیأتی سیاسی و اقتصادی، فصل جدیدی از روابط اقتصادی در دوران پساتحریم آغاز شود.
روابط اقتصادی و تجاری ایران و فنلاند که قدمتی ٧٥ساله دارد؛ در سال‌های اخیر تابعی از تحولات در روابط کشورمان با کشورهای اتحادیه اروپا نیز بوده است. روابط تعریف‌شده اقتصادی و بازرگانی دو کشور تا سال ١٣٨١ شمسی به صورت رسمی از طریق برگزاری کمیسیون‌های مشترک اقتصادی و سرفصل‌های تعیین‌شده در آن از نظم خوبی برخوردار بود اما از آن سال طرف فنلاندی اعلام کرد شیوه برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی را الگوی قدیمی برای همکاری‌های بازرگانی بین دو کشور دانسته و افزایش ارتباطات میان بخش‌های خصوصی دو کشور را راه‌حل مناسب‌تری در توسعه روابط اقتصادی و بازرگانی فی‌مابین تلقی می‌کند.
از این‌رو طی سال‌های اخیر چند هیأت تجاری از صاحبان بخش‌های خصوصی دو کشور سفرهایی را به پایتخت‌های یکدیگر انجام داده‌اند و در این سفرها همایش توسعه روابط تجاری بین دو کشور نیز برگزار شده است. حجم مبادلات تجاری بین دو کشور طی سال‌های اخیر با نوساناتی همراه بوده که بخشی از آن تحت‌تأثیر رکود اقتصاد جهانی و اخیرا محدودیت‌های ایجاد‌شده به دلیل تحریم‌های وضع‌شده علیه ایران است. فنلاند سال گذشته، در میان شرکای تجاری ایران در زمینه صادرات به ایران در رتبه ٣٢ قرار داشته است. بررسی‌های آماری از تجارت ٩٩میلیون و ٣٠هزار دلاری ایران و زادگاه نوکیا حکایت می‌کند که تراز کشور ما با سوئد منفی ٩٧میلیون و ٨٤٢هزار دلار است. آن‌گونه که آمارهای ارایه شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد، سال گذشته ١٠هزار و ٥٧٦ تن کالا به ارزش ٩٨میلیون و ٤٣٦هزار دلار از کشور فنلاند وارد ایران شد. این درحالی است که حجم صادرات صورت گرفته به این کشور تنها ١٥٥ تن به ارزش ٥٩٤هزار دلار بوده است.
ناگفته نماند که عمده‌ترین صادرات فنلاند به ایران شامل دستگاه‌های گیرنده و فرستنده تلفن همراه، رسانه‌های نوری، فیلتر دود اگزوز خودرو، ماشین‌های مخلوط کردن خاک، سنگ معدن و...، دستگاه‌ها و تجهیزات رادیولوژی برای مصارف دندانپزشکی، برخی داروها، کاغذ و مقوا است. در مقابل این کشور از ایران، کالاهایی چون کوره‌های صنعتی، خرما، ماشین‌آلات نانوایی یا شیرینی‌پزی، کفپوش و وسایل نقلیه موتوری وارد می‌کند.
ایران و سوئد چه کالاهایی مبادله می‌کنند استکهلم سومین پایتخت اروپایی است که هیأت ایرانی به آن سفر می‌کند. سوئد کشوری کوچک است که قرن‌ها به مواد اولیه تکیه داشته است: سنگ‌آهن، چوب، پشم و هر چیز دیگری که طبیعت می‌توانست برایمان فراهم کند. تا میانه قرن نوزدهم، سوئد کشوری بود فقیر، سرد و تاریک در شمال اروپا، اما بعد اتفاقاتی افتاد. تجارت آزاد و آزادی‌های معقول اقتصادی کمک کرد تا سوئد به ثروتی که امروز دارد و در طول قرن بیستم اندوخته‌ا‌ش کرد، برسد. کارآفرینی و مهندسی با پشتوانه اصلاحات ساختاری گسترده باعث شد تا برخی از بزرگترین شرکت‌های جهان در این کشور به وجود بیایند و اقتصاد آن را به سوی تبدیل شدن به یکی از غنی‌ترین اقتصادهای جهان سوق دهند.
کلیدی‌ترین عامل این توسعه مهندسان و کارآفرینان غیردولتی بودند که جرأت کردند خطر کنند و فکرها و طرح‌هایشان را به محصولات، خدمات و شرکت‌هایی رو به ترقی در بازار جهانی بدل کنند. شرکت‌هایی مثل اریکسون، ولوو، ABB، آلفا لاوال و بسیاری دیگر، همگی ریشه در این دوران دارند. سوئد کشوری که سطح بالای رفاه اجتماعی در آن زبانزد دیگر کشورهاست، در روزهای آتی قرار است میزبان فعالان اقتصادی ایران باشد تا از این طریق عقب‌ماندگی سال‌های تحریم و سطح پایین مراودات تجاری دو کشور به نوعی جبران شود. درحالی حضور هیأت‌های تجاری از این کشور به دنبال توافق هسته‌ای و لغو تحریم‌ها از آینده روشن همکاری‌های دو کشور حکایت می‌کند که در سال‌های گذشته حجم تجارت ایران با سوئد بسیار محدود بود. چنانکه آمارهای موجود نشان می‌دهد حجم واردات از کشور سوئد حدود پنج‌برابر و ارزش آن حدود ١٥ برابر صادرات ایران به کشور است، به‌طوری که سال گذشته ١٣هزار و ٧٢٢ تن کالا به ارزش ٢٠٨میلیون و ٤٥٨هزار دلار از سوئد وارد و در مقابل ٢هزار و ٧٦٤هزار تن به ارزش ١٣میلیون و ٩١٥هزار دلار کالا صادر شد.
انواع کفپوش‌ها، خرما، زعفران، اجزای دستگاه مانیتور علایم حیاتی، پالت‌های ساده، صندوقی و سایر تخته‌های بارگیری از چوب، شیرینی، مخلوط میوه خشک، خیار، خیارترشی و فرآورده‌های غذایی اقلام عمده صادراتی ایران به سوئد در سال گذشته بود. دستگاه‌های فرستنده و گیرنده تلفن همراه، اجزا و قطعات توربوجت‌ها یا توربوپراپلرها غیر از پره‌های ثابت و متحرک توربین گازی، قطعات تولید تراکتور، قطعات تولید وسیله حمل‌ونقل کالا، داروهای هورمونی، مکمل‌های دارویی، اجزا و قطعات نواقل روی خط راه‌آهن و انباره‌های برقی با نیکل - کادمیوم نیز اقلام عمده وارداتی ایران از این کشور را تشکیل می‌دهد.
تجارت ٢٣١هزار دلاری با لتونی جمهوری لتونی آخرین مقصد سفر آقای وزیر خواهد بود. این کشور در کنار جمهوری‌های استونی و لیتوانی سه کشور حوزه بالتیک را تشکیل می‌دهند. جمهوری لتونی عضو اتحادیه اروپا و سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است و از ابتدای سال ۲۰۱۴ به حوزه یورو هم پیوسته است و تجارت چندان مناسبی با ایران نداشته است، چنانکه حجم تجارت خارجی دو کشور در سال گذشته ١٢٣ تن به ارزش ٢٣١ تن بوده که مربوط به صادرات ایران است. حالا باید منتظر ماند و دید، دستاوردهای سفر هیأت اقتصادی و سیاسی ایران به ٤ کشور فنلاند، لهستان، سوئد و لتونی در پساتحریم چیست؛ آیا این کشورهای کوچک اما بلندپرواز اروپایی می‌توانند تأثیر مهمی بر اقتصاد ایران بگذارند؟
.png)
