نگاه «فرا قوه‌ای» مجلس بر اقتصاد
جایگاه مجلس شورای اسلامی در نظام پیشرفت کشور با توجه به وظایف مهم مجلس تعیین می‌شود. همان‌طور که می دانید دو وظیفه مهم برای مجلس در کشور وجود دارد؛یکی قانونگذاری و دیگری نظارت بر حسن اجرای قوانین. به عبارتی می‌توان گفت هر قانونی که به تصویب مجلس برسد باید در دستور نظارت قرار گیرد تا از اجرای کامل آن اطمینان حاصل شود.
مجلس در بهبود فضای اقتصادی کشور می تواند نقش عمده ایفا کند، یعنی هر چه بیشتر باید بعد نظارتی تقویت شود تا دقت در امر اجرای قوانین افزایش پیدا کند. به عبارتی می توان گفت نقش مجلس در بحث نظارت بر اجرای قوانین چه به صورت مستقیم چه غیر مستقیم، فراتر از یک قوه است. بنابراین مجلس می‌تواند با تعامل پیوسته و سازنده با دولت، امری که شاید در مجلس قبل بسیار کمرنگ بود، نقش موثری در ترمیم نابسامانی‌های اقتصادی ایفا کند.
آغاز به کار مجلس دهم به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از قانون ، دهمین دوره مجلس شورای اسلامی صبح روز شنبه هشتم خرداد 1395 با حضور شخصیت‌های لشکری و کشوری آغاز به کار کرد. به دعوت معاون قوانین مجلس نهم هیات رئیسه سنی مجلس متشکل از هاشم‌زایی از حوزه انتخابیه تهران و متولد 1323 به عنوان رئیس، ذوالقدر منتخب میناب و متولد 1325 نایب رئیس، سیده فاطمه حسینی منتخب تهران و متولد 1364 دبیر اول و سمیه محمودی منتخب شهرضا و متولد 1363 دبیر دوم و با حضور مستقر و اولین جلسه علنی مجلس با حضور 265 نفر از نمایندگان به طور رسمی برگزار شد.
عبدالرضا هاشم‌زایی، رئیس هیات‌رئیسه سنی مجلس طی سخنانی در مراسم افتتاحیه به سخنرانی پرداخت. وی منطق دموکراسی در اندیشه اسلامی را تشریح کرد و گفت: هیچ مقام و موقعیتی ابدی نیست و از لحاظ سیاسی و اجتماعی روزگار همواره در چرخش است و هیچ حزب و جناح فکری برای همیشه اکثریت را در دست ندارد. در نظام جمهوری اسلامی ایران طی چهاردهه تمام جناح‌های سیاسی به تجربه حکمرانی دست یافته‌اند اما این نیز گذراست. مهم این است که حقوق یکدیگر را رعایت کنند. مجلس دهم نقطه عطفی در نظام پارلمانی است، مجلسی که مردم در بیشتر حوزه‌های انتخابیه به تغییر و تحول رای داده‌اند و این مجلس نیز در نظر دارد که روح جسارت در تصمیم‌گیری، انسجام در حکمرانی و اقتدار در اجرای وظایف را در قوه‌مجریه بدمد و تقویت کند.
وی در ادامه تصریح کرد: مهم‌ترین موضوع مجلس نهم بحث برجام بود و باید به اراده و اقتدار ایران در اجرای برجام اندیشید. ملت ایران در تداوم حق مسلم خود در انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای به این نتیجه رسیدند که برجام را اجرایی کنند. برجام نماد اقتدار جمهوری اسلامی ایران است و مجلس از حداکثر توان خود برای برجام استفاده خواهد کرد. همان‌طور که نهضت دستیابی ایران به انرژی هسته‌ای ملی بود، صلح هسته‌ای و برجام نیز به یک دولت و مجلس خاص تعلق ندارد و امری ملی است و در همه نهادها باید مورد توجه قرار گیرد. برجام برای ما نه یک هدف بلکه یک وسیله است و تقویت امنیت ملی از طریق انسجام داخلی و آشتی سیاسی، تقویت اقتصاد ملی ایران از طریق جذب تکنولوژی خارجی و توانمندی ظرفیت‌های بومی، تقویت اقتدار ملی از طریق تنش‌زدایی در روابط خارجی، از جمله اهدافی است که دنبال می‌شود. اقتصاد ایران در شرایط خطیری قرار دارد. عبور از تورم لازم بود اما کافی نیست. تغییر در سیاست‌ها و تجدیدنظر در ستاد اقتصادی دولت و افزایش جسارت تصمیم‌گیری از ضروریات این مهم است. گرچه بحران کمبود نقدینگی قابل درک است اما تکیه بر آن از نشانه‌های رکود است و دولت باید برای تقویت اقتصاد ملی از سرمایه گذاری خارجی، مقررات‌زدایی و کوچک سازی اقتصاد داخلی استفاده کند.
نقش مجلس در بهبود فضای اقتصادی مروری بر وظایف مهم مجلس، جایگاه این نهاد را در پیشرفت اقتصاد کشور هر چه بیشتر برای ما آشکار می‌کند. در واقع بسیاری از پیشرفت‌ها و حتی عقب‌ماندگی‌ها در کشور سهم بالایی را به مجلس اختصاص می‌دهد و همین مسئله نشان از اهمیت نقش مجلس در پیشبرد اهداف کشور و بهبود نابسامانی‌های موجود در کشور دارد.
در این خصوص دکتر مرتضی افقه، استاد دانشگاه معتقد است:« با توجه به نقش اصلی مجلس در قانونگذاری، این نهاد از طریق نظارت بر اجرای قوانین، به صورت مستقیم در تعیین هیات دولت و همچنین به طور غیر مستقیم بر انتصاب‌های قوه‌مجریه و تعیین مدیران میانی، تاثیر دارد. بنابراین می‌توانیم این تلقی را داشته باشیم که در ایفای نقش رسمی و غیررسمی، مجلس فراتر از یک قوه عمل می‌کند. این نکته بسیار قابل توجه است زیرا نگاهی به وضعیت فعلی جامعه نشان می‌دهد که این وضعیت را می‌توان به عملکرد مجالس پیشین نسبت داد. مجلس پیشین نشان داد که کماکان تعداد بسیار زیادی از افراد نخبه، منافع حزبی، گروهی و حتی خانوادگی را بر منافع ملی و حتی دینی ترجیح می‌دهند. مجلس پیشین در دوره فعالیت دولت قبل، با چشم بستن روی خطاهای فاحش دولت پیش و در زمان دولت فعلی با کارشکنی‌های آشکار عملکرد خوب و مناسبی از خود بر جای نگذاشت».
نقد مثبت مساوی حمایت از دولت همان‌طورکه طی سال‌های گذشته در کشور مشاهده شده، بسیاری از نخبگان ما هنوز به بلوغ لازم برای قرار گرفتن در مسندهای تصمیم‌گیری نرسیده‌اند. افقه راهکار رسیدن به این مرحله از بلوغ را احساس نیاز به آموزش توسعه یافته می‌داند و می‌گوید: «در انتخابات مجلس ، با وجود ایجاد محدودیت‌های شورای نگهبان برای انتخاب آزادانه مردم، ولی مردم وارد بازی شدند و در همین محدوده تنگ، به نظر می‌رسد بهترین انتخاب را انجام داده‌اند. بنابراین مجلس جدید باید در اقدامات مثبت، دولت را همراهی و یاری کند.
البته چنانچه مجلس، رشد یافته و به بلوغ لازم رسیده باشد، می‌تواند از طریق نقد و نظارت که درواقع وظیفه اصلی مجلس است و قانون بر عهده آن گذاشته است، به دولت کمک بیشتری برساند. بنابراین مقوله حمایت از دولت، همیشه به معنی تایید رفتار و منش اعضای هیات دولت نیست بلکه با هدف حفظ منافع ملی باید اشتباهات احتمالی دولت نیز کنترل شود که شاید بتوان گفت این نوع کمک به دولت از سوی مجلس، کمتر از همراهی مستقیم مجلس با دولت نیست. به عبارتی می‌توان گفت نقد مثبت دولت به شرط ترجیح منافع ملی بر منافع حزبی و گروهی و همچنین انجام آموزش‌های لازم برای ایجاد بلوغ در میان نخبگان، به تعامل بسیار خوبی میان دولت و مجلس منجر می‌شود که زمینه را برای ساماندهی فضای اقتصادی در کشور فراهم خواهد ساخت».
