سودجویی خرده‌فروشان عامل گرانی برنج
کمتر محصول غذایی را در ایران سراغ داریم که مثل برنج، انواع و اقسام داخلی و خارجی آن در بازار موجود باشد و مردم هم از روش‌های متنوع خرید آن برخوردار باشند، صد البته کمتر محصولی را هم سراغ داریم که این همه درباره انواع خارجی و داخلی و قیمت آن حرف و حدیث باشد.
بدین ترتیب بازار خبر برنج همیشه داغ است اما بازار قیمت انواع داخلی آن هم اخیرا چنان داغ شده که هیچ توجیه منطقی نمی‌توان برای آن پیدا کرد. مسئولان وزارت جهاد کشاورزی می‌گویند در تولید و ذخایر مشکلی وجود ندارد اما وقتی پای برنج به بازار می‌رسد عوامل خارج از کنترل آنها شعله قیمت را بالا می‌کشد.
گران بودن برنج درجه یک طبیعی است به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از کسب و کار ، وزیرکشاورزی در آخرین نشست خبری خود با خبرنگاران گفت: وقتی صحبت از گرانی برنج می‌شود، در نظر داشته باشید برنج درجه یک که تولید آن کمتر از 10 درصد شالیزارهای ماست و در سبد مصرف همه مردم هم سهم حدود 10 تا 20 درصدی دارد، مقداری گران شده و این گرانی به دلیل عرضه پایین این نوع محصول طبیعی است. اگر گرانی اقلام پرمحصول برنج داخلی اتفاق بیفتد، قطعا ما به عنوان نهاد بالادستی و سیاست‌گذارتنظیم‌کننده بازار محصولات غذایی به موضوع ورود می‌کنیم اما اخباری که از بازار می‌رسد، نشان‌دهنده گرانی انواع برنج داخلی از کم‌محصول تا پرمحصول است و وزارت کشاورزی باید در این شرایط با عرضه ذخایر یا در صورت لزوم مجوز واردات قیمت‌ها را تعدیل کند.
تفاوت فاحش قیمت خرده‌فروشی و عمده‌فروشی برنج گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد هر کیلوگرم برنج طارم درجه یک به‌طور متوسط 12 هزار و 500 تومان در مغازهای سطح شهر قیمت دارد. حتی قیمت این نوع برنج در برخی از خرده‌فروشی‌ها به بیش از این رقم نیز می‌رسد اما این در حالیست که هر کیلوگرم برنج طارم درجه یک در مراکز عمده بین 7000 تا 8000 تومان عرضه می‌شود. برنج هاشمی درجه یک نیز که جزو برنج‌های پرمصرف ایرانی است، در خرده‌فروشی تا کیلویی 16 هزار تومان فروخته می‌شود که حداقل 5000 تومان گران‌تر از قیمت این نوع برنج در عمده فروشی‌هاست. همچنین در میان دیگر اقلام برنج ایرانی، برنج شیرودی کیلویی 6000 تومان، برنج ندا کیلویی 5800 تومان، برنج نیم دانه کیلویی 4500 تومان، برنج نیم دانه معطر 4600 تومان، برنج فجر کیلویی 5200 تومان و برنج دمسیاه کیلویی 7500 تومان به‌طور متوسط در مغازه‌های سطح شهر فروخته می‌شود اما در میان برنج‌های خارجی که از عرضه و مصرف کمتری در بازار برخوردار هستند، برنج هندی درجه یک کیلویی 4300 تا 4600 تومان قیمت دارد.
همچنین هر کیلوگرم برنج پاکستانی درجه یک 3500 تومان به‌طور متوسط در مغازه‌های سطح شهر عرضه می‌شود. در میان دیگر اقلام برنج خارجی، برنج اروگوئه‌ای کیلویی 4200 تومان، برنج تایلندی 3100 تومان و برنج آرژانتینی 3000 تومان فروخته می‌شود. به گفته فروشندگان برنج، در میان برنج‌های ایرانی برنج‌های هاشمی و طارم از بیشترین تقاضا برخوردارند و در میان برنج‌های خارجی، محصولات هندی و پاکستانی مصرف بیشتری دارند. بدین ترتیب به نظر می‌رسد قیمت در خرده‌فروشی‌ها به شکل غیرمنطقی افزایش یافته و سودی که خرده‌فروشان برای خود درنظر گرفته‌اند، از عرف بازار دور شده است.
واردات باید آخرین راهکار تنظیم بازار باشد برنج محصولی است که بازار فروش آن مشکلات اساسی دارد و روش‌های مختلفی هم که برای تنظیم بازار آن به کار گرفته شده تا امروز نتیجه نداده است. جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج با بیان این مطلب می‌گوید: آشفتگی قیمت‌گذاری در خرده فروشی‌ها بیشتر به چشم می‌خورد چون برنجی که می‌فروشند را گاهی مستقیما از کشاورزان خریداری می‌کنند و گاهی از عمده‌فروشان، گاهی هم با چند واسطه از دلالان می‌خرند. وی با بیان اینکه بالارفتن قیمت در بازار کمترین سودی برای تولیدکنندگان ندارد، افزود: اغلب تولیدکنندگان محصول‌شان را حتی پیش از برداشت به دلالان می‌فروشند و دلال به اقتضای تقاضایی که در بازار مشاهده می‌کند، قیمت را بالا و پایین می‌برد.
وی تصریح کرد: تصور نکنید دلالان هم افرادی با نقدینگی غول آسا و سازمان دهی خاص هستند، همین که فردی رابطه‌ای با چند کشاورز و عمده فروش و خرده فروش برنج برقرار کند و مقداری هم نقدینگی و اعتبار داشته باشد، می‌تواند با دلالی و واسطه‌گری قیمت را از مسیر متعارف آن خارج کند. دبیر انجمن برنج در پایان خاطرنشان کرد: نظارت بر سودجویی غیرمتعارف در بازار برنج وظیفه سازمان‌های نظارتی است و واردات باید آخرین راهکار تنظیم بازار باشد.
