وضع بهره‌وری در 5‌ سال گذشته بدتر شد

خبری که درجشنواره ملی بهره‌وری، مشخص کرد وضع بهره‌وری در ایران بغرنج‌تر از آن چیزی است که می‌دانیم. هرچند که در این حوزه آمارهای متفاوتی ازسوی مرکز آمار ایران و مرکز ملی بهره‌وری منتشر می‌شود اما در عمل آن چیزی که قطعی است و همه بر آن وفاق دارند، این مسأله است که ما در ایران بهره‌ور نیستیم و برخلاف آن چیزی که فکر می‌کنیم، نیروی کار ارزان در تولید دراختیار داریم، به دلیل بهره‌وری پایین اتفاقا نیروی کار ارزانی در دست نداریم.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند ، در این حوزه، آن‌طور که سیدحسین سجادی، مدیرعامل سازمان بهره‌وری انرژی ایران (سابا) بر آن تأکید دارد، وضع بهره‌وری در ایران نه‌تنها در یک‌دهه گذشته بهتر نشده که حتی در ٥‌سال گذشته بدتر هم شده، چراکه به گفته او آثار بهره‌وری در ایران، حاصلی از یک رویه سیاست‌گذاری است که در سال‌های بعدی روشن می‌شود. این نکته را پدرام سلطانی نایب‌رئیس اتاق بازرگانی ایران هم تأیید می‌کند و به کم‌اهمیتی بهره‌وری در بخش دولتی و خصوصی طعنه می‌زند و معتقد است که پیشرفتی در این حوزه کسب نشده است. با این وضع در روزملی بهره‌وری سال ٩٥ (اول خرداد) هفتمین جشنواره ملی بهره‌وری در اتاق بازرگانی ایران برگزار شده تا معلوم شود که برخلاف هدف‌گذاری‌هایی که در سطح ملی و در قالب برنامه‌های مختلف تعریف شده، در هیچ مقطع زمانی اهداف بهر‌ه‌وری محقق نشده است.

این نکته‌ای‌ است که فرشید شکرخدایی دبیر اجرایی این همایش در اتاق ایران بر آن تأکید دارد و معتقد است که این موضوع از مهم‌ترین نشانه‌های کمبود یک عامل تشویقی و محرک برای بخش‌های مختلف اقتصادی در ارتباط با افزایش بهره‌وری است. درمجموع، این رویداد ملی تنها توانست ۱۱ تجربه موفق را با لوح تقدیر (از بین ۶۳ پروژه موفق) و ٢ شرکت را با اندازه‌گیری رضایت کارکنان (از میان ۸۱ شرکت داوطلب) به‌عنوان بهترین محل کار در ایران معرفی کند تا معلوم شود، آن‌قدر کم‌بهره هستیم که شرکت‌های ایرانی، حتی جایزه‌های اصلی این جشنواره را نمی‌برند.

وعده بهبود در مجلس جدید پروانه مافی- نماینده مردم تهران در مجلس دهم یکی از مدعوین این جشنواره ملی بود که در اتاق ایران سخنرانی کرد. او با اشاره به وضع بررسی بهره‌وری در مجلس گفت: در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی بهره‌وری درکشور به‌طور مناسب مورد بررسی قرار نمی‌گیرد و این کمیسیون تنها به‌عنوان یک حسابدار عمل می‌کند. او با اشاره به طولانی‌مدت بودن زمان اتمام طرح‌های عمرانی گفت: این طرح‌ها نزدیک به ١٥‌سال زمان می‌برد و سرمایه‌گذاری‌های بدون توجیه اقتصادی انجام می‌شود. اجرا نشدن سیاست‌های اصل ٤٤ قانون اساسی مهم‌ترین مسائل مشکلاتی است که اکنون منجر به کاهش بهره‌وری می‌شود.

توجه به کسب و کارهای کوچک ابوالفضل روغنی رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران هم دیگر سخنرانی بود که در تکمیل صحبت‌های مافی، به اهمیت توجه به کسب‌وکارهای کوچک در ایران اشاره و توضیح داد: چالش‌‌های بزرگ کشور بعد از لغو تحریم‌ها دارد خود را به خوبی نشان می‌دهد که مهم‌ترین آن فرورفتن بخش صنعت در یک رکود سنگین است. نظام اقتصادی و بخش صنعتی کشور در رکودی سنگین فرو و کشور بیش از گذشته از نبود فرهنگ کار رنج می‌برد.

او با بیان این‌که این مهم به برنامه‌ریزی نیاز دارد و از طرف دیگر نباید از نقش آموزش غافل ماند، افزود: مسائلی نظیر رشد توسعه اقتصادی، قیمت تمام‌شده، بیکاری و نقدینگی بنگاه‌ها در نظام بانکی کشور ازجمله این مشکلات است. سهم اشتغال بخش صنعت ٣٥‌درصد است و اکنون واحدها و بنگاه‌های صنعتی به دلیل بهره زیاد نظام بانکی و مسائل یادشده در رکود به سر می‌برند. این فعال اقتصادی در ادامه پس از آنچه موجب شده است که کشور تاکنون رنگ و بوی بهره‌وری را نبیند، پیشنهاد کرد: با کاهش نرخ بهره بانکی، توجه به تکنولوژی روز و بهره‌مندی از اقدامات خلاقانه، تعیین مسیر مشخص و هماهنگ شده برای اقتصاد کشور و قراردادن سیاست‌های اقتصاد مقاومتی می‌توان در بهبود وضع بهره‌وری کشور موثر بود.

کارنامه دولت در بهره‌وری قابل قبول نیست پدرام سلطانی، نایب‌رئیس اتاق ایران هم به‌عنوان سخنران دیگر مراسم هفتمین جشنواره ملی بهره‌وری به کارنامه ناموفق دولت‌ها در امر بهره‌وری اشاره داشت و گفت: نمی‌دانم چگونه می‌توان در محیطی با صدور انواع بخشنامه‌های متناقض در محیط غیرشفاف و مملو از دریچه‌های رانت، بهره‌وری را ارتقا داد. او با اشاره به گزارش سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه درخصوص آینده بهره‌وری عنوان کرد: هنوز کشور نتوانسته درحوزه بهره‌وری به موفقیتی دست پیدا کند. با وجود تمام تلاش‌ها و برگزاری هفت دوره جشنواره ملی در این بخش، همچنان در جایگاه خودمان در ٥‌سال گذشته باقی مانده‌ایم. به اعتقاد وی، هیچ چیز بهتر از محیط سالم و رقابتی نمی‌تواند برای تحرک ارتقای بهره‌وری موثر باشد. سلطانی تصریح کرد: نمی‌دانم چگونه می‌توان درمحیطی با صدور انواع بخشنامه‌های متناقض در محیط غیرشفاف و مملو از دریچه‌های رانت، بهره‌وری را ارتقا داد. دراین شرایط به یاد فیلمی افتادم که شخصیت اول آن در زندان مدام ورزش می‌کرد تا خود را برای روزهای بعد از زندان آماده کند ولی درنهایت خسته شد. امیدوارم این سرنوشت منتظر واحدهای اقتصادی کشور نباشد.

مهاجرت به دلیل ناکارآمدی محیط کسب‌وکار نایب‌رئیس اتاق ایران در سخنرانی مفصل خود ادامه داد: دولت موظف شده که ظرف ٣ماه نسبت به اصلاح قوانین و حذف بخشنامه‌های زاید اقدام کند و محیط کسب‌وکار را بهبود ببخشد ولی از آن مدت یک‌سال گذشته و کارنامه دولت قابل دفاع نیست. این تکلیفی است که رئیس‌جمهوری بارها اعتقاد خود را به آن با تأیید قانون بهبود محیط کسب‌وکارنشان داده، ولی انگیزه کافی وجود ندارد. وی با تأکید بر توانمندی نیروی کار و جذب این افراد برای بهبود وضع کشور یادآور شد: در ایران، نیروهای خبره را تربیت می‌کنیم ولی درنهایت به دلیل ناکارآمد بودن محیط کسب‌وکار از کشور می‌روند. این یعنی هدررفت منابع و سرمایه‌های کشور. دانشگاه‌ها و مدارس کشور بسترساز آینده تربیت‌یافتگان خود نیست؛ با محیطی دراین شرایط نمی‌توان انتظار داشته باشیم که بهره‌وری رشد کند.

دیوان‌سالاری مفرط در ایران سلطانی در واکنش به طرح ایجاد نهادهای نظارتی بر برنامه‌های توسعه ازسوی مجلس دهم عنوان کرد: کشور به وجود این دیوان‌ها و نهادهای نظارتی نیازی ندارد، چراکه همین امروز از تعدد آنها رنج می‌برد. ورودهای غیرقانونی تحت عنوان نظارت، کار را برای بخش خصوصی سخت کرده است. درمجلس جدید گزارشی از عملکرد دیوان محاسبات ارایه دهید تا ببینیم چقدر تأثیرگذار بوده است. این دیوان در عمل دست مدیران را بسته و بخش خصوصی به دلیل دیوان‌سالاری موجود زمانی که به ادارات برای یک امضا مراجعه می‌کند، سرگردان می‌شود. او رو به نمایندگان منتخب مجلس دهم خواستار توقف تصویب قوانین جدید شد. به باور وی تدوین و تصویب قوانین مسأله‌ای است که به وفور اتفاق افتاده و امکان حرکت را گرفته است. مجلس دهم باید روی اصلاح قوانین و درصورت لازم روی حذف قوانین زاید تمرکز کند. وی در ادامه با اشاره به گزارش سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه بهبود سرمایه‌گذاری دولت بر تحقیقات پایه را ضروری دانست و تصریح کرد: باید کیفیت تحقیقات پایه در دانشگاه ارتقا یابد. درحال حاضر در این بخش خوب عمل نمی‌شود. ازسوی دیگر دانشگاه‌ها باید از حرکت در محیط قرنطینه‌ای اجتناب کنند. او سرمایه انسانی را مهم‌ترین شاخص در رشد بهره‌وری معرفی کرد ولی برای این نیروی کار رعایت برخی شاخص‌ها ازجمله مهارت، تجربه، دانش، خلاقیت و بینش را مهم دانست.

فردگرایی مشکل بهره‌وری ایران در ادامه این مراسم آل‌یاسین کارشناس مسائل بهره‌وری هم به برخی مشکلات اشاره داشت و گفت: مشکل اصلی فعلی کاهش بهره‌وری کشور عدم پایبندی به قانون‌گرایی و نظام مدیریت کشور تصمیم‌گیری درخصوص مسائل را به جای سیستم به فرد واگذار می‌کند. وی افزود: معاون وزیر نیرو به تنهایی درباره سرنوشت آب کشور تصمیم‌گیری می‌کند، این درحالی است که برای اتخاذ سیاست دراین خصوص باید به صورت سیستمی و با کمک نظام‌هایی مثل کارشناسان بخش‌های مختلف و وزارت جهاد کشاورزی مشورت شود. آل‌یاسین گفت: با وجود این‌که رهبر معظم انقلاب چندین‌ سال است که عناوین اقتصادی برای سال‌های مختلف درنظر گرفته‌اند، اما در مقام عمل این فرمایشات مورد توجه قرار نمی‌گیرد و مسائل بیکاری و مشکلات اقتصادی ادامه دارد. وی تأکید کرد: سیاست‌های شخصی باید جای خود را به برنامه‌های بالادستی سیستمی دهد تا بتوانیم به درستی به اهداف اقتصادی خود دست یابیم.