تاخیر در مالیات ستانی از خانه‌های خالی

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، مظاهریان در گفت‌وگویی درباره اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی اظهار کرد: پس از گذشت یک سال از خالی ماندن، واحدهای مسکونی مشمول جریمه می‌شوند. وی با بیان اینکه در قانون آمده که در سال اول از خانه‌هایی که خالی هستند، مالیات دریافت نشود، افزود: پس از اجرای قانون مالیات بر خانه‌های خالی در سال اول وصولی از این منبع نداریم تا زمانی که بیش از یک سال از خالی بودن واحد گذشته باشد. معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه تعیین مالیات بر عهده سازمان امور مالیاتی است، گفت: وزارت راه و شهرسازی فقط سامانه مربوط به اطلاعات املاک را طراحی می‌کند و تمامی اطلاعات مربوط به املاک در این سامانه به ثبت می‌رسد. مظاهریان ادامه داد: این سامانه با سامانه‌های دیگر دستگاه‌ها، هم‌افزایی دارد و به سامانه ملی املاک و اسکان کشور تبدیل می‌شود تا تمامی اطلاعات املاک روی آن به ثبت برسد به همین دلیل طوری طراحی می‌شود که با دیگر سامانه‌ها ارتباط داشته باشد. به گفته وی، برنامه این است که سامانه به گونه‌یی طراحی شود که در هر زمان امکان شناسایی برخط مالکان و ساکنان یا کاربران واحدهای مسکونی، تجاری، خدماتی و اداری و پیگیری نقل و انتقال املاک و مستغلات به صورت رسمی، عادی، وکالتی و ... را در کلیه نقاط کشور فراهم کند و وزارت راه و شهرسازی موظف است، امکان دسترسی برخط به سامانه مذکور را برای سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد کند. دریافت پلکانی مالیات بر خانه‌های خالی اگرچه طبق گفته مسوولان سازمان مالیاتی در سال گذشته اجرای قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی باید در فروردین سال ۱۳۹۵ و پس از تاسیس سامانه ملی املاک و اسکان کشور آغاز می‌شد اما با وجود گذشت دو ماه از سال 95 هنوز مقدمات اجرای این قانون یعنی ایجاد سامانه فراهم نشده و به طور حتم اجرای قانون نیز به ماه‌های آتی موکول می‌شود. براساس ماده 54 مکرر قانون اصلاح مالیات‌های مستقیم، واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیش از یک‌صد هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور(موضوع تبصره7 ماده169مکرر این قانون) به عنوان«واحد خالی» شناسایی می‌شوند و از سال دوم به بعد مشمول مالیات معادل مالیات بر اجاره به شرح زیر می‌شوند. فرآیندی پلکانی این مالیات بدین شرح است: سال دوم: معادل یک دوم مالیات متعلقه، سال سوم: معادل مالیات متعلقه و سال چهارم و به بعد: معادل یک و نیم(1.5) برابر مالیات متعلقه ضمن اینکه تعیین ارزش معاملاتی املاک طبق قانون بر عهده کمیسیون تقویم املاک است و کمیسیون موظف است، ارزش معاملاتی موضوع این قانون را در سال اول معادل 2 درصد میانگین قیمت‌های روز منطقه با لحاظ ملاک‌های زیر تعیین کند یعنی این شاخص هر سال به میزان دو واحد درصد افزایش می‌یابد تا زمانی که ارزش معاملاتی هر منطقه به 20درصد میانگین قیمت‌های روز املاک برسد. البته ناگفته نماند که قانونگذار برای جلوگیری از افزایش قیمت اجاره‌بها به بهانه مالیات درآمد هر شخص ناشی از اجاره و احیای واحدهای مسکونی در تهران تا 150مترمربع و در شهرستان‌ها تا 200متر مربع را از مالیات بر درآمد اجاره معاف کرده است. جلوگیری از احتکار مسکن قانون دریافت مالیات بر خانه‌های خالی اگرچه با تاخیری چند ماهه آغاز می‌شود اما به گفته کارشناسان اقتصادی اجرای آن می‌تواند موجب رونق بخش مسکن و تعادل میان عرضه و تقاضا شود. این قانون تبعات مثبت دیگری نیز به همراه دارد که جلوگیری از احتکار مسکن یکی از آثار مثبت آن است که فرهاد بیضایی، ‌رییس مرکز سیاست‌گذاری مسکن دانشگاه علم و صنعت به آن اشاره می‌کند. بیضایی هفته گذشته در گفت‌وگویی گفت: اجرای قانون دریافت مالیات بر خانه‌های خالی هزینه خالی نگهداشتن واحدهای مسکونی را بالا می‌برد و همین موضوع انگیزه صاحبان املاک را برای اجاره دادن افزایش می‌دهد. وی افزود: با توجه به آنکه هزینه تولید یک واحد مسکونی در مقایسه با کالاهای دیگر بسیار بالاست و عقل اقتصادی ایجاب می‌کند، استفاده بهینه‌یی از این کالای اقتصادی شود اما با وجود این هم‌اکنون تعداد واحدهای مسکونی خالی از سکنه بسیار بالاست که یکی از اقدام‌های دولت در این زمینه باید کنترل احتکار مسکن با دریافت مالیات از خانه‌های خالی باشد که این موضوع باعث می‌شود که تعداد واحدهای مسکونی عرضه شده در بازار خرید و فروش یا اجاره افزایش یابد. این کارشناس ارشد اقتصاد مسکن ادامه داد: در سایر کشورها مالیات‌های کنترلی که در حوزه زمین و مسکن وجود دارد مثل مالیات بر خانه‌های خالی ‌و مالیات بر عایدی سرمایه سابقه‌یی بیش از 80 تا 90 سال دارد. کشورهایی مانند ایالات متحده، انگلستان، اسپانیا، فرانسه و بسیاری از کشورهای اروپایی این نوع مالیات را دریافت می‌کنند. به گفته این کارشناس ارشد مسکن در سایر کشورها، مالیات بر خانه‌های خالی به صورت منطقه‌یی دریافت می‌شود و مربوط به مناطقی است که مساله و مشکل مسکن به صورت بحرانی وجود دارد در واقع وصول مالیات بر خانه‌های خالی یک مالیات عام برای کل یک کشور محسوب نمی‌شود و تنها مربوط به بعضی ایالات یا شهرهاست. در این میان منصور غیبی، دیگر کارشناس ارشد اقتصاد مسکن که اجرایی شدن قانون مالیات بر خانه‌های خالی را مناسب دانسته، معتقد است که راهکار بهتر اجرایی شدن این قانون در پیشگام شدن دولت در آغاز اجرای این قانون است. در واقع به گفته غیبی، دولت باید از نهادها و سازمان‌های دولتی آغاز کرده و مالیات واحدهای مسکونی، تجاری و اداری این سازمان‌ها را دریافت کند تا سایر صاحبان ملک نیز برای همکاری در این طرح مشتاق شوند. سهم ناچیز مسکن در مالیات اگرچه در سال‌های اخیر قانون دریافت مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بر زمین‌های بایر و... تصویب شده و به نظر می‌رسد که اجرای این قوانین کمک شایانی به درآمدزایی دولت کند اما اینگونه نیست و براساس آمار با وجود آنکه سهم مسکن در اقتصاد به ۳۹درصد رسیده است اما نسبت«درآمد مالیاتی بخش مسکن» به «تولید ناخالص داخلی» به عنوان یکی از پارامترهای سنجش عملکرد مالیات‌ها در سال 91 حدود 14/0درصد بوده است. این درحالی است که در عمده کشورهای جهان نسبت درآمد حاصل از مالیات‌های بخش مسکن به تولید ناخالص داخلی در فاصله سال‌های 1990 تا 2012 از روند تقریبا ثابتی برخوردار بوده؛ به طوری ‌که در کشورهای OECD (عضو همکاری‌های اقتصادی) این نسبت معادل 9/1درصد و در سایر کشورها حدود 59/0درصد است که به مراتب بیشتر از ایران است. ایده‌ای 10 ساله موضوع دریافت مالیات از خانه‌های خالی در سال ۸۶ مطرح شد که در آن سال نمایندگان مجلس با هدف کاهش قیمت مسکن و اجاره‌بها، طرحی با عنوان «واگذاری زمین و وضع مالیات بر خانه‌های خالی» تقدیم مجلس کردند اما در آن زمان این طرح با مخالفت شدید نمایندگان مواجه شد و به تصویب نرسید تا اینکه سرانجام در تیر ماه ۹۴ مجلس با اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم تصویب کرد که از واحدهای مسکونی خالی مالیات دریافت شود. البته این قانون از سال 1366 تا 1380 اجرا شده بود اما از سال 1380 از قانون حذف و بار دیگر بحث بازگشت آن به قانون از سال 1391 مطرح شد و با توجه به نص قانون از خانه‌های خالی از ابتدای سال 96 اجرا خواهد شد.