دام‌ها در کشتارگاه تب برفکی

عمده کار دامداری در ایران روی دوش ایلات و عشایر قرار دارد و به همین دلیل هم پرورش دام عمدتا به صورت چراهای آزاد و در مراتع متنوع صورت می گیرد. همین اتفاق شاید از جمله عواملی باشد که ابتلا و شیوع انواع بیماری های دامی را باعث می شود. از سوی دیگر، پراکنده بودن احشام و نیز زندگی سیار عشایر تا حدودی تشخیص به هنگام بیماری های دامی را دشوار می کند، مگر آنکه متولیان امور دامی کشور، برنامه منسجمی را تدوین و اجرا کنند تا سرکشی و کنترل احشام به طور مداوم و منظم در سراسر کشور و به طور همزمان اتفاق بیفتد؛ عملی که باعث می شود، هر نوع بیماری دامی، در مراحل ابتدایی شناسایی و کنترل شود.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، تب برفکی یک بیماری ویروسی است که موجب بیمار شدن حیوانات«زوج سم» و اعضای خانواده گاوسانان می‌شود. این ویروس در ابتدا به مدت دو تا سه روز تب شدید ایجاد کرده و متعاقبا تاول هایی در داخل دهان و روی پا ظاهر می‌شود. این بیماری واگیردار است و قطرات آیروسل دفع شده از حیوان آلوده، تماس با تجهیزات دامداری، غذا، وسایل نقلیه، البسه آلوده و حیوانات شکارچی اهلی و وحشی موجب گسترش بیماری می‌شوند. کنترل بیماری منوط به واکسیناسیون، مراقبت شدید نقل و انتقال حیوانات، قرنطینه کردن حیوانات مبتلا، اعمال محدودیت در خرید و فروش حیوانات و گاهی معدوم کردن میلیون‌ها راس دام است. شروع دور جدید اپیدمی ابتدای سال جاری بود که با انتشار اخبار جسته و گریخته، شیوع و گستردگی بیماری تب برفکی در میان دام های کشور به طور رسمی رسانه ای شد. بعد از سپری شدن فروردین، آمار و ارقام تاسفباری نیز از حجم تلفات دامی کشور منتشر شد که نشان می‌داد بیش از ۱۰ هزار راس دام در روزهای ابتدایی سال توسط این ویروس قاتل تلف شده اند. ۱۹ فروردین خبرگزاری ایلنا از قول مدیر کل اداره بهداشت سازمان دامپزشکی کشور نوشت:« با شیوع اپیدمی تب برفکی از ابتدای سال ۹۵ تاکنون ۱۰ هزار راس دام تلفات دادیم.» این آمار هر چند تلخ و تاسفبار است، اما در مقایسه با دوره های شیوع بیماری در سال های قبل، کاهش ۷۵ درصدی را نشان می دهد. داریوش جهان پیما عنوان کرد:« طبق برآورد حاصله از اپیدمی تب برفکی در سال ۸۹ تلفات ثبت شده ۴۰ هزار راس دام بوده است.» به گفته کارشناسان امور دام، ایران در منطقه‌ای قرار گرفته که بحران تب برفکی از چین تا لبنان و جنوب آفریقا به صورت بومی کشور را مورد تهدید قرار می دهد. سال گذشته نیز ویروس این بیماری کشنده از کشور ترکیه و عراق ابتدا به آذربایجان غربی، سپس قم و از آن جا به سایر نقاط کشور منتقل شد. به نظر می رسد، اپیدمی سال ۹۵ نیز ادامه شیوع تب برفکی در سال گذشته باشد. خسارات مالی هنگامی که دام ها و طیور دچار آفت می شوند، زیان‌های مالی و جانی بسیاری را هم به دنبال خود می‌آورند. در دور جدید تلفات دامی ناشی از شیوع تب برفکی، قریب به ۱۰ هزار راس دام سبک و سنگین از میان رفته‌اند. چنانچه متوسط قیمت این تعداد دام را مبلغی معادل ۲ میلیون تومان در نظر بگیریم، چیزی در حدود ۲۰ میلیارد تومان خسارت تنها در عرض یک ماه به مجموعه دامداری کشور وارد آمده است. در این میان، اتفاقی که بدتر از این خسارت مالی است، احتمال سوء استفاده سوداگرانه از مصیبت وارده می تواند باشد. هستند دلالانی که در چنین مواقعی، با ارزان خری دام های مشکوک به بیماری و فروش آنها به شکل کشتار، سودهای کلانی را به جیب می زنند و با این عمل مجرمانه، سلامت عمومی جامعه را نیز به خطر می اندازند. هر چند معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور اعلام کرده است، بیماری تب برفکی قابل سرایت به انسان نیست، اما حتی در حد احتمال هم نباید اجازه داد تا سودجویان، با سلامت عمومی سوداگری کنند. قاسم رضاییان‌‌زاده در همین ارتباط به خبرگزاری فارس گفت:« در مورد خرید و فروش دام های مبتلا، تاکنون هیچ گزارشی نداشته ایم.» ضمن انکه برای حصول اطمینان خاطر، خرید و فروش دام در مناطق آلوده ممنوع اعلام شد. سویه‌های جدید بیماری شیوع سریع تب برفکی در میان دام های کشور هر چند به گسترگی دوره اول آن در سال ۸۹ نبود، اما در این دوره، سه عامل در شیوع آن نقش تعیین کننده ای را بازی کرد. اولین عامل مربوط به واکسیناسیون دام‌های کشور می شد و آنچنان که به نظر می رسد این اتفاق در مهلت مناسب خود انجام نگرفته است. معاون بهداشتی و پیشگیری سازمان دامپزشکی کشور در این باره گفت:«محدودیت در تامین واکسن تب برفکی در سال گذشته و همچنین ورود سویه‌های جدید این بیماری از مهمترین عوامل تاثیرگذار در شیوع مجدد بیماری در جمعیت دامی کشور بوده است.» سویه های جدید بیماری که مورد اشاره قاسم رضاییان‌‌زاده قرار دارد، در واقع به قاچاق دام آلوده از کشورهای همجوار به داخل ایران مربوط می‌شود؛ موضوعی که مدیرکل دامپزشکی جنوب کرمان نیز به آن اشاره کرده است. علی احمدی در این ارتباط به خبرگزاری مهر گفت:« قاچاق دام آلوده از مرزهای شرقی مهمترین عامل شیوع تب برفکی در کشور است. دام‌هایی که بدون طی کردن مراحل قرنطینه وارد کشور می شوند دارای بیماری‌های متعدد هستند و دام‌های داخلی را به خطر می اندازند.» واکسیناسیون محدود هنگامی که تب «تب برفکی» بالا گرفت، سازمان دامپزشکی کشور هم اطلاعیه ای صادر کرد و در آن از اجرای واکسیناسیون سراسری دام ها خبر داد. اما طرح واکسیناسیون سراسری با چالشی هم مواجه بود که به گفته معاونت این سازمان، به محدودیت امکانات مربوط می‌شد. جمال الدین جاویدی فروردین امسال به خبرگزاری ایلنا گفت: «با توجه به محدودیت در واکسن موجود، برنامه واکسیناسیون با تکیه بر مناطق و نواحی حساس و پرخطر و اولویت در تحت پوشش قرار دادن دام‌های جوان حساس تا آخر ماه ادامه دارد.» در حالی که ویروس کشنده تب برفکی، هر روز تعدادی از دام های کشور را به کام مرگ می فرستاد و به رغم اینکه برخی از مسئولان استانی شیوع این بیماری را نوعی« بیوتروریسم» می دانستند، اما واقعیت امر این است که در نبود واکسن مورد نیاز، کنترل و مهار این بیماری کشنده، به سختی قابل انجام خواهد بود و اگر مهار هم بشود، باید برای دوره‌های بعدی، بیش از این آمادگی مواجهه داشت. اگر کوچ فصلی و سرگردان عشایر و یا دام های قاچاق باعث شیوع این نوع از بیماری ها می شوند، مسئولان امور دامی نیز همواره باید برای مقابله با بیماری‌ها و کنترل آنها آمادگی لازم را داشته باشند. کمبود واکسن شیوع تب برفکی، بسیاری از واقعیات فراموش شده را نیز یادآوری کرد. از جمله آنکه ۶۰ درصد از واکسن‌های مورد نیاز کشور وارداتی هستند. سال گذشته که خبرگزاری ایلنا این خبر را از قول رئیس موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی عنوان کرده بود، شایسته بود تمهیدی برای این موضوع اندیشیده می شد تا اکنون از کمبود واکسن برای اجرای کامل طرح واکسیاسیون دامی گلایه نداشته باشیم. جالب آنکه، حمید کهرام در آن گفت‌وگو دقیقا به موضوع واکسن های تب برفکی هم اشاره کرده است:« تولید و خودکفایی انواع واکسن‌های انسانی و دامی مثل تب برفکی، دارای اهمیت استراتژیک برای کشور است.» به گفته این مسئول داروسازی کشور به بیش از ۳۰ تا ۴۰ میلیون دوز واکسن نیاز است که تنها ۲۵ میلیون دوز واکسن در کشور تولید می‌شود.