کاهش 85 درصدی واردات از آمریکا
سال 1394 در تب‌وتاب مذاکرات هسته‌ای ایران با کشورهای 1+5 آغاز شد. بالاخره این مذاکرات به نتیجه رسید تا به موازات آن فصل تازه‌ای از اقتصاد ایران آغاز شده باشد.
فصلی که به‌زعم بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی از همان ابتدا با اتفاقات بسیار خوشی برای اقتصاد ایران همراه بود. از رفت‌وآمد هیأت‌های تجاری و آغاز سرمایه‌گذاری‌های مشترک غول‌های صنعتی اروپایی و آسیایی که بگذریم، مثبت‌شدن تراز تجاری ایران درسال ٩٤ را می‌توان از دیگر دستاوردهای تغییر و تحول اقتصاد ایران برشمرد که از تحول در رویکرد تجاری ایران خبر می‌دهد اما اخبار خوش این روزهای تجارت ایران به همین جا ختم نمی‌شود چراکه جدیدترین آمار منتشرشده ازسوی اداره آمار آمریکا نشان می‌دهد، تراز تجاری ایران با آمریکا در سومین ماه سال‌جاری میلادی (فروردین ٩٥) مثبت شده است. درحالی بررسی آمارها از کاهش ٨٥,٢درصدی واردات کالا از آمریکا حکایت می‌کند که واردات خودروهای آمریکایی نیز با دستور دولت متوقف شد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند ، بی‌تردید بخشی از این اتفاق به بخشنامه ممنوعیت واردات کالاهای آمریکایی درسال ٩٤ بازمی‌گردد. اتفاقی که با تأکید مقام معظم رهبری به منظور جلوگیری از واردات کالاهای آمریکایی رقم خورد. براین اساس الزاماتی ازسوی مقام معظم رهبری درباره روابط تجاری ایران و آمریکا عنوان شد که براساس آن باید از ورود کالاهای آمریکایی جلوگیری شود. الزامی که طی بخشنامه‌ای ازسوی وزارت صنعت، معدن و تجارت به مرحله اجرا درآمد. این بخشنامه در نهمین روز آبان سال ۱۳۹۴ خطاب به قائم‌مقام وزیرصنعت در امور تجارت و معاون امور اقتصادی و بازرگانی، معاون طرح و برنامه، معاون امور صنایع، رئیس سازمان توسعه تجارت و روسای سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت سراسر کشور صادر و ابلاغ شد.
صرف‌نظر از اما و اگرهایی پیرامون تأثیر کاهش واردات (سرمایه و واسطه‌ای) که بر اقتصاد ایران خواهد داشت، آمارها نشان می‌دهد در سومین‌ماه سال‌جاری میلادی ایران ۱۱.۲میلیون دلار کالا به آمریکا صادر و ۶.۷میلیون دلار کالا از این کشور وارد کرده است. وضع صادرات کالاهای آمریکایی به ایران که از همان روزهای ابتدایی سال میلادی، روند نزولی به خود گرفته بود، از ٣٣.٩میلیون دلار در ژانویه ٢٠١٦ (بهمن ٩٤) به ١٠.٢میلیون دلار در فوریه (اسفند ٩٤) رسید اما این روند به همین جا ختم نشد و سهم کالاهای این کشور از بازار ایران در ماه مارس (فروردین) به ٦.٧میلیون دلار کاهش یافت. این درحالی است که آمریکا در مارس سال میلادی گذشته ٤٤.٢میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده بود.
صادرات ایران از صفر به 11/2میلیون دلار افزایش یافت موضوع دیگری که در آمار رسمی گمرک ایران، از مبادله تجاری ایران و آمریکا جالب توجه به نظر می‌رسد، روند نزولی صادرات غیرنفتی به آمریکا در یک‌دهه اخیر است. میزان صادرات غیرنفتی ایران به آمریکا درسال ٨٥ معادل ٢٨٩ برابر سال ٩٣ بوده است. این درحالی است که میزان واردات ایران از آمریکا از‌سال ٨٥ تا سال ٩٣ روند افزایشی داشته و واردات صورت گرفته درسال ٩٣ معادل ١,٣٥برابر سال ٨٥ بوده است اما با جدی‌شدن روند مذاکرات هسته‌ای، صادرات ایران به آمریکا در ماه‌های آغازین سال ٩٤ با تحرکات جزیی همراه شد و با اجرایی‌شدن برجام با شدت بیشتری دنبال شد.
اما نکته قابل تامل اینجاست که با وجود افت صادرات آمریکا به ایران واردات این کشور از ایران افزایش داشته و به ١١,٢میلیون دلار در ماه مارس امسال رسیده است. این درحالی است که واردات آمریکا از ایران در مدت مشابه سال گذشته تقریبا صفر گزارش شده بود. آمارها حاکی از آن است که واردات آمریکا از ایران از صفر در ژانویه ٢٠١٦ به ٢٠١میلیون دلار افزایش یافته است. بی‌تردید ریشه این رشد را باید در اجرایی‌شدن برنامه جامع اقدام مشترک از نیمه ژانویه ٢٠١٦ ازسوی دولت آمریکا جست‌وجو کرد، چراکه به دنبال اجرایی‌شدن برجام واردات برخی کالاهای ایرانی ازجمله فرش، زعفران، پسته و خاویار ازسوی آمریکا آغاز شد. بدین ترتیب فرش ایرانی که از‌سال ٢٠١٠ با مصوبه کنگره آمریکا و تأیید رئیس‌جمهوری آن کشور در فهرست تحریم‌های ورود به آمریکا جای گرفته بود، در ماه‌های اخیر به‌ویژه پس از بیانیه لوزان و توافق وین، نخستین محموله صادراتی فرش دستباف ایران از طریق بندر هامبورگ درآلمان راهی لس‌آنجلس آمریکا کرد.
سال ٩٠ رکورددار کمترین رقم واردات از آمریکا در این میان مکمل‌های غذایی، مکمل‌های دارویی، دستگاه‌های تشخیص امراض، گندم دامی، داروهایی که تولید داخل ندارند، دستگاه‌های توموگرافی، پودر جاذب و پلیمرهای آکریلیک جامد، سوزن‌ها و کاترها و آلات و وسایل مورد استفاده درعلوم پزشکی، جراحی و دامپزشکی، ازجمله اقلام وارداتی ایران از آمریکاست که به لحاظ ارزشی سهم بالایی را داشته‌اند. نکته‌ای که دراین میان می‌توان به آن اشاره کرد، کاهش واردات ایران از آمریکا ظرف سال‌های گذشته است که بی‌تردید ریشه در تحریم‌های اقتصادی دارد که اقتصاد ایران را تا پیش از‌سال ۱۳۹۴ به‌طور جدی تحت تاثیر قرار می‌داد. براین اساس درسال ٨٧ واردات ایران از آمریکا درشرایطی معادل ٥٦٧میلیون دلار ثبت شد که با تشدید تحریم‌ها این رقم درسال ٩٠ به پایین‌ترین میزان خود و معادل ١٠٠میلیون دلار رسید.
افزایش ٦ برابری تعداد رایزنان بازرگانی به دنبال تغییر نگرش ایجادشده در اقتصاد و نظام تجاری ایران که با مثبت‌شدن تراز تجاری کشور پس از ٣٧سال متجلی شد، دستگاه‌های مسئول نیز درصدد هستند بسترهای لازم برای افزایش سهم کالاهای ایرانی از بازار جهانی را فراهم کنند. درهمین راستا مصوبه اخیر هیأت‌وزیران مبنی بر افزایش تعداد رایزنان بازرگانی کشور به ٦٠ رایزن در سطح دنیا، خبری بود که ولی‌الله افخمی‌راد رئیس سازمان توسعه تجارت ایران اعلام کرد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت همزمان با دیدارهای مربوط به هیأت کره‌ای با مسئولان اقتصادی کشورمان، در پاسخ به این سوال که آیا بالاخره رایزن بازرگانی به کره اعزام خواهد شد یا خیر، گفت: درحال حاضر و با منابع موجود، چنین برنامه‌ای وجود ندارد اما با توجه به مصوبه اخیر هیأت‌وزیران مبنی بر افزایش تعداد رایزنان به ٦٠نفر، کره‌جنوبی حتما یکی از کشورهایی خواهد بود که رایزن ایرانی به آن‌جا اعزام می‌شود.
او در ادامه با اشاره به رشد ٥ تا ٦ برابری تعداد رایزنان بازرگانی ایران درخارج از کشور در دولت یازدهم گفت: زمانی که سازمان توسعه تجارت به لحاظ شرایط مالی و از نظر نیروی متخصص تأمین شود، حتما این مصوبه اجرایی خواهد شد. گفتنی است پیش از این براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده مقرر شده بود تعداد رایزنان کشور تا پایان سال گذشته به ٣٠نفر برسند که درنهایت تا به امروز فقط ٢١ رایزن بازرگانی به‌عنوان دیده‌بان‌های تجارت خارجی ایران به تعدادی از کشورها اعزام شده‌اند و براساس گفته مسئولان سازمان توسعه تجارت تا یک‌ماه آینده تعداد رایزنان به ٣٠نفر خواهد رسید، البته تعداد رایزنان بازرگانی ایران تا پیش از دولت یازدهم ٥نفر بود که افزایش ٥ تا ٦برابری آنها تا به امروز، از دستاوردهای تجارت خارجی این دولت به شمار می‌رود که درصورت تحقق مصوبه اخیر هیأت دولت نیز این رشد تعداد رایزنان در دولت فعلی نسبت به قبل ١٥برابر خواهد بود.
