تورم هفت ساله معادل 281 درصد اعلام شد

هفته‌نامه «تجارت فردا» در گزارشی که در تازه‌ترین شماره خود منتشر کرده، به بررسی تازه‌ترین آمارها در خصوص شاخص‌های اقتصادی و قیمتی کشور پرداخته است. طبق این گزارش، شاخص قیمت مصرف‌کننده، نمایی از میانگین قیمت کالاها و خدمات مورد نیاز مصرف‌کننده ارائه می‌دهد بانک مرکزی سبدی از کالاها و خدمات رایج که خانوارها مصرف می‌کنند را در نظر می‌گیرد و بعد، قیمت متوسط آنها را به عدد شاخص منطبق می‌کند. مبنای مقایسه هم سال پایه است، یعنی وقتی گفته می‌شود شاخص سال 83 عدد 100 است، منظور این است که بانک مرکزی نسبتی عددی را در قیمت‌های سال 83 دخالت می‌دهد تا به عدد 100 برسد. وقتی این نسبت در مورد قیمت‌های سال‌های بعدی اعمال شود، با فرض وجود تورم، عدد شاخص به مرور از 100 بزرگتر می‌شود و بنابراین با توجه به آن، می‌توان به شهود مناسبی در مورد تغییرات قیمتی در یک روند زمانی دست یافت. با توجه به این موضوع، می‌توان گفت در بازه‌ای هفت سال و هفت ماهه، از پایان سال 83 تا یک ماه پیش، قیمت‌های مصرفی در ایران تقریبا 3.8 برابر شده یا به عبارت دیگر، قیمت‌ها مجموعا 281 درصد رشد داشته است. البته موضوع قابل‌تامل در مورد شاخص‌های قیمتی، این است که در چند وقت اخیر، رشد شاخص‌های اعلام شده رو به افزایش گذاشته است. رشد شاخص در یک ماهه آبان 4.5 درصد و در مهر 4.6 درصد بوده است. در همین بازه یک ماهه، نرخ تورم در ترکیه (که با تورم سالانه 7 درصد، در بین 223 کشور رتبه 191 را دارد) 0.38 درصد اعلام شد. یعنی رشد قیمت‌ها در ایران، بیش از 12 برابر رشد قیمت‌ها در ترکیه برای یک دوره مشابه بوده است. برآوردها نشان می‎دهد در صورتی که نرخ فعلی رشد ماهانه قیمت‎ها، به مدت یک سال تداوم داشته باشد، نرخ تورم سالانه کشور از 71 درصد خواهد گذشت. تورم و قدرت خرید اما در کنار روند تورم، قدرت خرید خانوار نیز اهمیت دارد. گرچه میانگین تورم رکوردهای جدیدی را تجربه می‌کند، اما این میانگین اثر یکسانی بر همه دهک‌های درآمدی جامعه ندارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد گروه‌های کم‌درآمد از نرخ تورم تاثیر بیشتری می‌گیرند و این نرخ شدت بیشتری بر قدرت خرید آنان دارد. در این زمینه می‌توان با استفاده از داده‌های مرکز آمار برای دهه هشتاد (1389-1382) اثرات متفاوت تورم بر قدرت خرید دهک‌های مختلف درآمدی را ارزیابی کرد. میانگین نرخ تورم طی این دوره حدود 15درصد بوده است، در حالی که میانگین نرخ تورم به تفکیک دهک‌های درآمدی از دهک اول تا دهک دهم نزولی بوده و دهک اول با بالاترین نرخ تورم و دهک دهم با پایین‌رین نرخ تورم روبه‌رو بوده است. برای نمونه در حالی که میانگین نرخ تورم برای دهک اول حدود 8.16 درصد و دهک دوم 16 درصد بوده است، میانگین نرخ تورم برای دهک نهم 13.6 درصد و برای دهک دهم 12.25 درصد بوده است. همچنین اطلاعات مرکز آمار نشان می‌دهد هزینه زندگی دهک اول درآمدی در این دوره حدود 40 درصد بیش از هزینه زندگی دهک دهم درآمدی افزایش یافته است. در مجموع شواهد واقعی مربوط به شاخص قیمت‌ها و نرخ تورم به تفکیک دهک‌های درآمدی در اقتصاد ایران بیانگر این امر است که خانوارهای دهک‌های پایین درآمدی با فشارهای تورمی بالاتری نسبت به خانوارهای دهک‌های بالای درآمدی مواجه بوده و هزینه‌های زندگی آنها با سرعت بیشتری طی زمان افزایش یافته است.