راه دشوار صنایع لبنی برای ورود به روسیه
با توجه به فرصت‌های جدید که لغو تحریم‌ها و مناقشه سیاسی روسیه و ترکیه برای ایران به وجود آورده است، یکی از صنایع مورد توجه که پتانسیل مناسبی برای ورود به بازار روسیه دارد، صنایع تولید فرآورده‌های لبنی است.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از شرق ، بازار فرآورده‌های لبنی روسیه نسبت به قیمت، به‌ویژه در بازار شیر، بسیار حساس بوده و خریداران به انتخاب محصولات ارزان‌تر تمایل بیشتری دارند. در نتیجه محصولی را ترجیح می‌دهند که قیمت پایین‌تری دارد. براین اساس این امر در نهایت قدرت چانه‌زنی خریداران را تقویت می‌کند. البته در این بازار، تولیدکنندگان می‌توانند با استراتژی‌های برندسازی خود، مصرف‌کنندگان نهایی را هدف قرار داده و بر تعداد مصرف‌کنندگان و تنوع محصولات خود بیفزایند. به علاوه در بازار تولید و عرضه فرآورده‌های شیری این کشور، بخش‌هایی از بازار نظیر بازار پنیر، باوجود سهم بالایی که در سبد غذایی مردم دارند، بسیار مغفول مانده‌اند؛ لذا در میان انواع محصولات، بازار پنیر فرصت بیشتری برای ورود محصولات ایرانی دارد، زیرا تنوع تولید و عرضه این محصول در بازار روسیه کمتر است. در این بازار میزان مستقل بودن خریداران، محرک‌های مالی، میزان ضروری بودن محصول، تمایل به جابه‌جایی و حساسیت نسبت به قیمت، عمده‌ترین محرک‌های موثر بر قدرت چانه‌زنی خریداران محسوب می‌شود.
در مجموع براساس برآوردهای مارکت‌لاین، میزان قدرت خریداران در این صنعت، درحد متوسط ارزیابی شده است. همچنین درحال حاضر منسوخ شدن روش‌های سنتی توزیع (نظیر توزیع شیر درِ منازل) و جایگزینی آن با روش‌های نوین توزیع خرده‌فروشی، نشان می‌دهد که بازیگران این عرصه تمایلی به استفاده از روش‌های سنتی توزیع ندارند و همین امر قدرت خرید خرده‌فروشی‌های مواد غذایی را افزایش می‌دهد. در نتیجه بهتر است تولیدکنندگان و صادرکنندگان ما نیز در انتخاب کانال‌های توزیع مورد استفاده تعامل بیشتری با شبکه‌های نوین توزیع خرده‌فروشی داشته باشند. عرضه‌کنندگان کلیدی در این بازار، درواقع دامپروران تولیدکننده شیر هستند که نهاده اولیه تولید در این صنعت را تهیه می‌کنند. به واسطه نوسانات قیمتی شیر، کارخانجات و شرکت‌های عمده در این بازار به منظور اطمینان از تولید و عرضه محصول در آینده معمولا مواد اولیه تولید خود را به قیمت توافقی از بازارهای آتی خریداری می‌کنند تا مبادا با نوسانات قیمتی غیرقابل پیش‌بینی در آینده مواجه شوند. این استراتژی هرچند هزینه‌های جابه‌جایی را برای آنها افزایش می‌دهد، اما باعث می‌شود قدرت چانه‌زنی عرضه‌کنندگان (دامداری‌ها) تقویت شود. همچنین براساس ارزیابی‌های انجام شده میزان مستقل بودن عرضه‌کنندگان، هزینه‌های جابه‌جایی، کیفیت و هزینه محصول، عدم وجود نهاده‌های جایگزین، ادغام و انحصار چندجانبه خرید، مهم‌ترین محرک‌های موثر بر قدرت چانه‌زنی عرضه‌کنندگان در مدل نیروهای رقابتی بازار محصولات لبنی روسیه در پایان سال ٢٠١٥ بوده است.
عامل دیگر تعیین‌کننده وضعیت رقابتی این صنعت، تهدید رقبای بالقوه است، درواقع در این بازار ورود کسب‌وکارهای کوچک‌مقیاس، نیازمند صرف سرمایه چندان زیادی نیست، اما برای تازه‌واردهایی که قصد چالش با رقبای عمده در بازار مصرف انبوه را دارند، موانع ورود خیلی بیشتر است. شرکت‌ها در این صنعت به توسعه و گسترش از طریق ادغام یا اکتساب، تمایل بسیاری دارند و این مسأله به آنها امکان لازم برای رقابت در بازار را می‌دهد. تولیدکنندگان بزرگ در این صنعت، با برندهای معتبر و مشهوری نظیر «پپسیکو»، «والیو» و «دنون» از مزیت حفظ وفاداری مشتریان برخوردارند و این بدان معناست که بازیگران جدید در این بازار، برای شناساندن برند خود و ارایه محصولات متمایز، مسیر سخت‌تری را پیش‌رو دارند. قوانین و مقررات دولتی نیز به‌عنوان یک مانع ورود موجب افزایش هزینه‌های هماهنگی در این صنعت می‌شود. با این حال با توجه به سهم حدود ٣٠ درصدی برندهای معتبر از این بازار که بیانگر عدم تمرکز در این صنعت است، امکان ورود به این صنعت به‌عنوان یک کسب‌وکار کوچک‌مقیاس وجود دارد. در نتیجه این امر زمینه مناسبی را برای شرکت‌های تولیدکننده داخلی فراهم می‌سازد. در این ارتباط مهم‌ترین فاکتورهایی که باعث ایجاد جذابیت برای ورود به این بازار به ویژه برای تولیدکنندگان ایرانی می‌شود، افزایش نرخ رشد بازار، پایین بودن هزینه‌های جابه‌جایی و هزینه‌های ثابت است.
از سوی دیگر به‌واسطه جایگاه مهم لبنیات در الگوی غذایی مردم، میزان تهدید کالاهای جانشین در بازار این کشور بسیار پایین است. هرچند برای افراد گیاهخوار یا حساس به لاکتوز، جایگزین‌های بالقوه‌ای مثل شیر سویا، شیر برنج و شیر بادام وجود دارند که البته تولیدکنندگان ما می‌توانند از این ظرفیت بالقوه نیز بهره برده و به این حوزه نیز وارد شوند. در مجموع باید گفت، مهم‌ترین محرک‌های موثر بر درجه رقابت در بازار فرآورده‌های لبنی این کشور هزینه‌های انبارداری، هزینه‌های ثابت و جابه‌جایی، مشابهت رقبا، تعداد رقبا و سختی ورود رقبا است.
