تخریب گسترده رودخانه جاجرود
فعالان محیط زیست می‌گویند طرح ساماندهی جاجرود با تخریب‌های گسترده همراه است، محیط زیست می‌گوید دستور توقف عملیات ابلاغ شده است اما مدیران میراث فرهنگی از اسب‌سواری و شهربازی سخن می‌گویند.
آبرفت تلنبار شده در سد لتیان و نابسامانی حاصل از حضور بی‌مهار گردشگران در اطراف دریاچه سد و حتی بستر رودخانه منجر به آن شده که شهرداری لواسان و شرکت آب منطقه‌ای به فکر ساماندهی منطقه بیفتند. مسئولان میراث فرهنگی از طرح گردشگری مفصلی شامل اسب‌سواری، شهربازی و مسیرهای پیاده‌روی خبر داده‌اند. اما فعالان محیط زیست می‌گویند این ساماندهی منجر به تخریب گسترده محیط زیست در اطراف رودخانه جاجرود و حتی بستر آن شده است. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر، یک فعال محیط زیست در این باره می‌گوید: شهرداری لواسان در اقدامی تعجب برانگیز اقدام به قطع درختان و برهم زدن پهنه طبیعی حاشیه رودخانه جاجرود کرده و با سرعتی باورنکردنی و تدارک کارگاهی ساختمانی به ابعاد بزرگ ضمن تصرف مناطقی وسیع در نظردارد حاشیه رود را ساماندهی کند. مسعود امیرزاده با طرح این پرسش که «شهرداری لواسان با کدام مستند قانونی قادر است در حاشیه رود اقدام به احداث سازه و تفرجگاه کند» می‌گوید: وارد لواسان که می‌شوید کنار پل فلزی تعدادی درخت تبریزی وجود دارد که به عنوان یک علاقه مند محیط زیست همیشه با خودم می‌گفتم این درختان پرچم لواسان هستند. حدود ۱۵ روز پیش بود که به لواسان رفته بودم و دیدم درختان قطع شده‌اند. پرس و جو کردم و گفتند در حال ساماندهی رودخانه هستیم. بعد گفتند پروژه خاصی نیست و قرار است فقط کمی رودخانه را تمیز کنند! اما خیلی علنی تابلو زده‌اند که قرار است اینجا را فضای شهر بازی و دریاچه مصنوعی و … درست کنند. موضوعی که سخنان مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران نیز آن را تایید می‌کند. به گفته رجبعلی خسروآبادی این طرح شامل تفریحات آبی همچون دریاچه مصنوعی، مسیرهایی برای پیاده‌روی، اسب‌سواری، فضای بازی کودکان و زمین‌های بازی می‌شود و می‌تواند گام مهمی در جذب گردشگران آخر هفته پایتخت باشد. با وجود این رئیس اداره محیط زیست طبیعی استان تهران از حذف برخی از این تاسیسات و دستور توقف عملیات خبر می‌دهد. امیرعباس احمدی می‌گوید: شرکت آب منطقه‌ای می‌خواست مقداری از آبرفتهایی که در طول سالیان سال آنجا تلنبار شده جمع‌آوری کند. شهرداری هم می‌گفت باید برای مردمی که به قصد تفرج آنجا می‌آیند فکری بکنیم. اصل موضوع خوب بود اما ایراد کار این بود که از ابتدا سازمان محیط زیست در این مجموعه دیده نشد. احمدی با اعلام این که آنجا فعالیت‌هایی مقطعی انجام شده بود که آن را متوقف کردیم، می‌گوید: گفتیم که تا این طرح مورد تایید کمیسیون مربوطه ما نباشد اجرای آن امکان پذیر نیست. حدود یک ماه و نیم جلسات متعددی با مسئولان شهرستان از جمله آقای خان محمدی فرماندار شهرستان و مدیران شرکت آب منطقه‌ای و مجموعه استانداری داشتیم. نهایتا معاون عمرانی لزوم ساماندهی این محدوده را تکلیف کردند و گفتند شرایط نامناسب آن محدوده باید تغییر کند. بخش هایی از طرح نباید اجرا می شد به گفته وی سوال اصلی این بود که آیا می‌توان این فعالیت را با کمترین اثرات بر روی محدوده طرح انجام داد یا خیر. رییس اداره محیط زیست طبیعی استان تهران تصریح می‌کند: نتیجه ۴۵ روز کار ما با مشاور زیست محیطی طرح این بود که بخش‌هایی از طرح نباید اجرا شود به عنوان مثال می‌خواستند محل‌هایی برای اسب سواری بگذارند، یا بعضی سازه‌ها را تحت عنوان گردشگری ایجاد کنند، ایجاد آب‌بندها و دریاچه‌های مصنوعی در خود سد مطرح بود که با مصوبات اخیر شورای عالی امنیت ملی کاملا در مغایرت بود یا مثلا در مطالعات زیست محیطی شان بحث مهاجرت ماهیان در رودخانه جاجرود باید کامل می‌شد. گفتیم تا این مطالعات تکمیل نشود ما موافق نیستیم. احمدی با بیان این که قرار شد طرح به ساخت مسیرهای پیاده‌روی مانند آنچه در اطراف زاینده رود ساخته شده یا مثلا تعداد محدودی آلاچیق و مسیرهای دوچرخه‌سواری محدود شود توضیح می‌دهد: الان مردم عملا تا کف رودخانه می‌روند و حتی با خودرو تا نزدیکی رودخانه می‌رسند و شرایط بدی ایجاد می‌کنند. نظر ما این بود که شرکت آب منطقه‌ای محدوده‌ها را مشخص کند و بگوییم کجا حریم کمی و کیفی آب است و بستر رودخانه دقیقا کجاست. هوز نقشه جانمایی مسیرها با ملاحظاتی که محیط زیست دارد به ما ارائه نشده است احمدی با اعلام این که مدتی است فعالیت در این پروژه دستور توقف عملیات دارد، می‌گوید: خیلی سریع نظرات قانونی و زیست محیطی کارشناسی‌مان را ارائه دادیم و گفتیم که باید نقشه جانمایی مسیرها با ملاحظاتی که ما اعلام کردیم را به ما ارائه کنند اما هنوز هم آن نقشه‌های جانمایی را نداریم و به همین دلیل دستور توقف عملیات توسط دستگاه قضایی به مجموعه شهرداری و شرکت آب منطقه‌ای اعلام شده است و این فعالیت در بستر رودخانه فعلا باید متوقف شود. وی با بیان این که سازمان بازرسی هم به موضوع ورود پیدا کرده است گفت: ما اخیرا هم نشست دیگری با سازمان بازرسی داشتیم که کلیات نتایج حاصل از آن نشست همین بوده که تا ارائه نقشه‌ها و سازگاری طرح با ضوابط، فعالیت باید به طور کامل متوقف شود. اگر هم آنجا فعالیتی برخلاف نظرات محیط زیست انجام می‌شود، نیروی انتظامی باید دستور توقف عملیات را اجرایی کند. عملیات اجرایی کارگاه متوقف نشده است! با وجود این به گفته فعالان محیط زیست عملیات اجرایی در کارگاه به هیچ عنوان متوقف نشده است. امیرزاده در این باره می‌گوید: اینجا یک پل فلزی بود که وقتی خراب شد حدود دو سال طول کشید تا شهرداری آن را درست کند ولی در این پروژه طی ۱۵ روز چنان جدیتی به خارج دادند که برای خود من شک برانگیز بود. تمام منطقه را تسطیح کرده‌اند و شبانه‌روز کامیون‌ها می‌روند و می‌آیند طوری که فکر می‌کنید با عملیات جنگی رو به رو هستید. سیاست یک بام و دو هوا برای رعایت حریم رودخانه! او درباره این که اصولا چرا نباید در جوار رودخانه عملیات سازه‌ای انجام شود می‌گوید: ما سال‌ها فعالیت کردیم تا این رستوران‌هایی که در کنار رودخانه جاجرود ساخته شد و مرتبا آلودگی ایجاد می‌کردند را جمع‌آوری کنیم. حتی یکی دو تا از این رستوران‌ها خراب شد زیرا منبع آلودگی آب بودند. وقتی خود شهرداری لواسان می‌آید و در حریم رودخانه تاسیسات درست می‌کند دیگر ما چگونه می‌توانیم به یک رستوران اعتراض کنیم که چرا نزدیک رودخانه فعالیت می‌کنی. یعنی اولین نتیجه جنبه بدآموزی طرح است که کل حاشیه جانبی رودخانه جاجرود را فراخواهد گرفت. از سوی دیگر در رودخانه آبزیانی زندگی می‌کنند که وقتی حریم رودخانه مورد تجاوز قرار بگیرد زندگی آن‌ها مختل خواهد شد. خطر آلودگی رودخانه تامین کننده آب شرب مردم تهران امیرزاده با بیان این که مستحدثات و جمعیتی که آنجا اضافه می‌شود منبع آلودگی مجدد خواهد بود، می‌گوید: این موضوع هم بر آلودگی‌های رودخانه‌ای که آب شرب تهران را تامین می‌کند خواهد افزود. وی همچنین هشدار می‌دهد: اینجا منطقه‌ای است که سابقه سیل دارد. فروردین ماه همین امسال هم خوشبختانه حجم آب زیادی داشتیم که وارد رودخانه جاجرود شد و با توجه به این که بر اساس مطالعات مشخص شده است که سیلاب‌های تابستانی را پیش رو داریم قطعا اگر این سیلاب یا سیلاب سالیان گذشته امسال تکرار شود این طرح در مقابل آب تاب‌آوری نخواهد داشت و خدای ناکرده منجر به تلفات جانی کسانی خواهد شد که مشغول تفریح و استراحت هستند. این نکته هنور مشخص نیست که بر اساس کدام قانون می‌توان در سد لتیان به عنوان یک منبع آب شرب، دست به کار پیاده کردن طرح‌های گردشگری شد و قانون حفاظت کیفی مخازن سد آب شرب در این میان چه می‌شود؟ شاید در سکوت اداره کل محیط زیست استان تهران تنها می‌توان به نظاره نشست و دید طرحی که دستور قضایی توقف عملیات آن نیز به مجری ابلاغ شده است چگونه در بستر رودخانه حفاظت شده به سرعت پیش می‌رود، تا گرفتار ازدحام پایان سال و مسائل اعتباری نشود و پیمانکار طرح نیز در این میان متضرر نشود.
