برجام، رفتار سهامداران بورس را تغییر داد

تحلیل تالار شیشه‌ای در پساتحریم چه می‌گوید؟

احسان رضاپورنیکرو کارشناس بازار سرمایه

با لغو تحریم‌های ایران و آشکارشدن آثار آن‌که با عقد قراردادهای بزرگ میان ایران با کشورهای خارجی به منصه ظهور رسیده است، شاخص‌های بورس اوراق بهادار تهران نیز به تبعیت از این فضا طی روزهای اخیر رکوردهای کم‌سابقه‌ای به ثبت رسانده است. با این وجود اگر بخواهیم در مورد روند رو‌به‌رشد یا وضع کنونی بازار سرمایه قضاوت کنیم، هنوز خیلی زود است اما آنچه مسلم است؛ این‌که پیش‌بینی ٩ماهه شرکت‌ها چندان جذاب نبوده است. پس از اتفاق‌هایی که در سال ٩٢ رخ داد و در دی‌ماه به یک‌باره بازار ریزش سنگینی را تجربه کرد، امروز فعالان بازار با چشم باز و عقلانی تصمیم می‌گیرند. نشانه آن واضح است، با وجود آمدن نقدینگی جدید به بازار و حتی رشد بازار اما همه سهم‌ها به یک نسبت رشد نکرده‌اند و اقبال به برخی سهم‌ها بیش از بقیه بوده است حتی وقتی بررسی‌های دقیق‌تری انجام شود، نیز سرمایه‌گذاری حتی دریک صنعت هم از یک شرکت به شرکت دیگر متفاوت است. این به آن معناست که خریداران و فعالان دیگر به بازار نگاه کلی ندارند و درعین حال مسیر شرکت‌ها نیز جدا شده است. برهمین اساس اقبال به شرکت‌هایی که ظرفیت و طرح‌های بیشتری برای ارایه دارند، بسیار بیشتر شده است.

به گزارش اقتصاد أنلاین به نقل از شهروند ، ممکن است موضوعات سیاسی یا منطقه‌ای به‌طور کوتاه‌مدت بر بازار تاثیر داشته باشد، اما همچنان موضوع‌های اقتصادی و ظرفیت شرکت‌ها برای رشد در سال‌های آتی مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده بازار است. رشد اصلی یا به عبارت بهتر پایدار، زمانی است که نقل‌وانتقال پول برای شرکت‌ها (که بیشتر بر خرید مواد اولیه آنها تاثیر دارد) به‌طور کامل هموار شود و تثبیت در بقیه شاخص‌های اقتصادی نیز اتفاق بیفتد. درحال‌ حاضر روند بازار سرمایه به حالت طبیعی بازگشته و می‌توان امیدوار بود که بهار ٩٥ بهتر از زمستان یا پاییز ٩٤ باشد. اگر روند اقتصادی نیز بر همین منوال باشد، جای امیدواری است که روند بهبود و مثبت بازار سرمایه ادامه‌دار باشد.

با توجه به وضع بازار سهام تحلیل‌های صنعتی اهمیت پیدا می‌کند و مورد توجه قرار می‌گیرد. بنابراین به احتمال بسیار زیاد شرکت‌های حمل‌ونقلی، خودروسازان، صنایع دارویی با توجه به اخبار هر حوزه مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد اما باز هم باید به این نکته بسیار مهم توجه داشت که روند بهبود و مثبت‌شدن بازار سرمایه یک روند آهسته و طولانی است که ممکن است حتی در میان‌مدت هم جواب ندهد. بدین ترتیب برای اطمینان‌یافتن کمی باید با احتیاط بود. ابتدا باید مشورت گرفت سپس اقدام به هر حرکتی کرد.

دلایل رونق بازار سرمایه پس از یک دوره رکود طولانی برجام همه مشکلات بازار سرمایه را حل نمی‌کند

فرشید پورشهابی استادیار گروه اقتصاد دانشگاه بجنورد

جهت بررسی دلایل شکل‌گیری رونق فعلی در بازار سرمایه بایستی دوره رکود طولانی شکل گرفته در بازار را مورد بررسی قرار داد. بازار سرمایه بعد از تشدید تحریم‌های اقتصادی و فروپاشی سیستم ارزی کشور که با افزایش نرخ ارز، تورم و رکود سمت عرضه در اقتصاد همراه بود، با مشکلاتی روبه‌رو شد. شرایط گفته شده با تحت‌تأثیر قراردادن سودآوری شرکت‌های موجود در بازار سرمایه منجر به فراهم‌شدن زمینه رکود در بازار سرمایه شد. همچنین کاهش حجم تجارت به دلیل محدودیت‌های تجاری و مالی و همچنین کاهش حجم مبادلات با خارج از کشور وضعیت شرکت‌های بازار سرمایه را بدتر کرد. شرکت‌های تولیدی در فراهم‌کردن مواد اولیه و قطعات مورد نیاز با مشکل مواجه شدند و همچنین صادرات با موانعی برای دریافت پول همراه بود.

در نتیجه این شرایط شرکت‌های تولیدی با مشکلات اقتصادی روبه‌رو شدند. افزایش نرخ بهره در اقتصاد کشور نیز که با هدف دفاع از ارزش پول ملی صورت گرفت؛ نقدینگی را از بازار سرمایه به سمت بانک‌ها انتقال داد که این کاهش نقدینگی بازار در شکل‌گیری رکود بازار سرمایه موثر بود. در صنایع کشور صنعت بانکداری به دلیل پرداخت سود بانکی بالا، افزایش مطالبات معوق و قطع سیستم سوئیفت با کاهش سود واقعی روبه‌رو شد. صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی کشور نیز علاوه بر مشکلات در صادرات از کاهش قیمت نفت نیز تأثیر گرفتند. همچنین ابهام شکل گرفته درنرخ خوراک بر مشکلات این صنایع افزود. شرکت‌های حمل‌ونقلی هم با کاهش حجم مبادلات تجاری با کاهش فعالیت همراه بودند. با رکود در بخش مسکن صنایع مرتبط مانند سیمان، کاشی و سرامیک وارد رکود شدند. ازسوی دیگر کاهش قیمت‌های جهانی فلزات اساسی و سایر کالاها منجر به کاهش سودآوری شرکت‌های بورسی منجر شد.

از طرف دیگر اجرای هدفمندی یارانه‌ها و عدم تخصیص سهم تولید از یارانه و جلوگیری از افزایش نرخ محصولات نیز برکاهش سودآوری این واحد‌ها اثرگذار بوده است. درصنعت خودرو و قطعات نیز تحریم و رکود بازار از سطح تولید و فروش آنها کاسته است. همچنین کسری بودجه دولت و کاهش حجم مخارج عمرانی بر رکود فعالیت‌های اقتصادی پیمانکاران و صنایع فولاد و سیمان و غیره افزوده است. بنابراین درنظر گرفتن رخدادهای ذکرشده بیانگر آن است که در نتیجه این موارد قیمت سهام شرکت‌ها با کاهش روبه‌رو شده و این موضوع منجر به افت حداقلی قیمت سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه شده است.

اما با لغو تحریم‌ها هم‌اکنون مشکلات شرکت‌های بازار سرمایه جهت تأمین مواد اولیه و قطعات مورد نیاز و صادرات تا حدودی برطرف شده است. از طرف دیگر ابهامات شکل گرفته برای نرخ خوراک پتروشیمی‌ها درحال برطرف‌شدن است. با آزادشدن منابع ارزی کشور، دسترسی به دارایی‌های خارجی کشور و افزایش ظرفیت صادرات نفت‌خام دست دولت را در انجام پروژه‌های عمرانی و پرداخت بدهی پیمانکاران بازتر خواهد کرد. افزایش حجم تجارت و مبادلات بین‌المللی نیز با کاهش هزینه‌های مبادلات بر سودآوری بانک‌ها و شرکت‌های حمل‌ونقلی موثر خواهد بود.

ورود بانک‌های خصوصی و افزایش طرح‌های فروش اقساطی مسکن می‌تواند بخشی از تقاضا مسکن را تأمین کرده و بخش مسکن را در آینده به سمت رونق سوق دهد، هرچند که این موضوع نمی‌تواند به سرعت رخ دهد. همچنین کاهش نرخ تورم و نرخ سپرده بین بانکی با انتظار کاهش نرخ بهره در آینده همراه است که این موضوع می‌تواند انتظار خروج پول‌های پارک شده در بانک‌ها را به همراه داشته باشد که با توجه به آن‌که نمی‌توان در سایر بازارها انتظار بازدهی بالاتری نسبت به بازار سرمایه داشت، منجر به انتقال سرمایه به بورس خواهد شد که ورود نقدینگی جدید در بازار سرمایه در روزهای اخیر بیانگر این موضوع است. همکاری شرکت‌های داخلی با شرکت‌های خارجی و سرمایه‌گذاری‌های مشترک جهت تولید محصولات جدید خوش‌بینی به آینده شرکت‌های تولیدی را بهبود بخشیده است. شرکت‌های پیمانکاری نیز با توجه به افزایش بودجه عمرانی و قصد دولت برای پرداخت بدهی پیمانکاران و کاهش هزینه مواد اولیه درانتظار رونق هستند.

درمجموع ایجاد شرایط خوش‌بینی نسبت به آینده شرکت‌های موجود در بازار سرمایه و ورود نقدینگی جدید درشرایطی که قیمت سهام شرکت‌ها در کف قیمتی قرار دارند، منجر به رونق بازار سرمایه در روزهای اخیر شده است که به مرور زمان و بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران به رونق در بازار سرمایه پس از چندین اصلاح شاهد وضع رشد ورود نقدینگی ادامه‌داری در بازار سرمایه خواهیم بود که منجر به رشد بازار سرمایه کشور خواهد شد. با توجه به آن‌که شرایط بیان‌شده اثرات خود را درصورت‌های مالی ‌سال آینده شرکت‌ها خواهد گذاشت، می‌توان رشد مناسبی برای بازار سرمایه در ‌سال آتی انتظار داشت. دراین بین نقش صنعت خودرو و قطعات، بانک، حمل‌ونقل، پیمانکاری و تجهیزات و صنعت پتروشیمی در رشد بازار سرمایه بیشتر از سایر صنایع خواهد بود و سایر صنایع در فازهای بعدی رشد بازار سرمایه مورد توجه قرار خواهند گرفت.