نقص تهران مقابل طرح جدید ترافیک

اما به دلیل مخالفت‌های پلیس و عدم ابلاغ این طرح توسط وزارت کشور، هنوز طرح «کاهش» در پایتخت اجرایی نشده است.استدلال پلیس برای مخالفت با این طرح، از مدار خارج شدن بخشی از ناوگان عمومی فرسوده و اختلال در یک چهارم سفرهای درون شهری است که به وسیله این خودروها از جمله تاکسی، اتوبوس و خودروهای فرسوده مسافرکش انجام می‌شود.

طی دو ماه گذشته فضاسازی رسانه‌ای مدیریت شهری این‌گونه القا می‌کرد که دولت با طرح ترافیکی شهر تهران بدون منطق مخالفت می‌کند؛ اما پیگیری‌هامشخص می‌کند اگر طرح LEZ جایگزین زوج و فرد شود، با توجه به فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی، یک چهارم از سفرهای روزانه به دلیل ممنوعیت تردد تاکسی و اتوبوس، معلق می‌شود. این طرح در نیمه اول سال از سوی شهرداری به شورای عالی ترافیک داده شد تا بر اساس تجربه‌ موفق دنیا، جایگزین طرح زوج و فرد در تهران شود. در تهران سه میلیون خودروی سواری وجود دارد که 10 درصد آنها کاربراتوری‌اند و پیش از سال 82 تولید شده‌اند. خودروهای کاربراتوری 20 برابر خودروهای انژکتوری تولید سال 82 به بعد آلودگی تولید می‌کنند و هدف از اجرای طرح کاهش، محدود کردن این دست از خودروها است.

بر اساس آمار پلیس، تعداد خودروهای پلاک تهران چهار میلیون و 240 هزار و 146 دستگاه است که از این تعداد یک میلیون و 199 هزار و 671 دستگاه مشمول اجرای طرح محدوده کم انتشار می‌شوند و تردد آنها در تهران در صورت تصویب و ابلاغ، دچار محدودیت خواهد شد. تمام 752 هزار و 77 موتورسیکلت بنزینی کاربراتوری در این طرح از تردد در بخش‌هایی از منطقه 12 منع می‌شوند. همچنین از 85 هزار و 730 کامیونی که سن بالای 20 سال دارند،23 هزار و 16 دستگاه از تردد در شهر تهران منع می‌شوند. همچنین 6830 دستگاه اتوبوس درون شهری، 2018 اتوبوس برون شهری و 6095 مینی‌بوس و ون، 13 هزار و 653 دستگاه تاکسی و 85 هزار و 188 سواری کاربراتوری بالای 20 سال به‌طور کامل از تردد در سطح شهر ممنوع می‌شوند. اما خودروهایی که با اجرای طرح «کاهش» و در محدوده زوج و فرد ترددشان ممنوع خواهد شد، خودروهای کاربراتوری سواری است که عمر زیر 20 سال دارند که تعدادشان در تهران 252 هزار و 848 دستگاه است. همچنین 14 هزار و 549 وانت کاربراتوری زیر 20 سال نیز مشمول این ممنوعیت می‌شوند. در مجموع حدود دو میلیون دستگاه خودرو مشمول طرح «کاهش» خواهند شد.

محاسبات شهرداری تهران نشان می‌دهد با اجرای طرح«کاهش»، تعداد روزهای سالم از 233 روز فعلی در سال به 300 روز افزایش خواهد یافت. اما پلیس از همان ابتدا در سطح مخالفان این طرح قرار گرفت و حاضر نشد تا رسیدن به پاسخ ابهاماتی درخصوص مشکلات ترافیکی و تاثیرات اجتماعی این طرح آن را اجرایی کند. در آخرین جلسه تصمیم‌گیری برای اجرای طرح «کاهش» که با حضور وزیر کشور برگزار شد، قرار بر این شد که راهکارهای پیش‌بینی شده در این طرح از ابتدای آذرماه امسال اجرایی شود و پلیس به تدریج سختگیرانه‌تر با موضوع معاینه فنی برخورد کند؛ اما در این مدت هیچ نشانه جدیدی که مشخص کند این طرح در سال 94 اجرایی می‌شود، به چشم نمی‌خورد. در مناظره تلویزیونی که چندی پیش میان مدیران شهری و پلیس برگزار شده بود، موضوع معاینه فنی دوباره مورد چالش قرار گرفت که نشان از آشکار شدن اختلاف نظرهای قدیمی میان پلیس و مدیریت شهری دارد. به اعتقاد پلیس، طرح«کاهش» اجرایی نیست و نتایج مثبت آن تنها روی کاغذ است و در کف خیابان و میدان عمل، طرح با شکست مواجه می‌شود.

به گفته مسوولان پلیس راهور، مدیریت شهری هنوز امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای کنترل محدوده طرح کاهش را آماده نکرده است. همچنین اگر قرار باشد این طرح اجرایی شود، به توقف یک چهارم ترددهایی که با ناوگان حمل و نقل عمومی انجام می‌شود، ختم خواهد شد. در حال حاضر 17 هزار تاکسی فرسوده در شهر تهران تردد می‌کنند که با اجرای این طرح باید متوقف شوند. اگر سهم تاکسی از 20 میلیون سفر درون شهری تهران را 5/4 میلیون بدانیم، با اجرای طرح کاهش، یک میلیون مسافرنمی‌توانند از تاکسی استفاده کنند. در حال حاضر 2500 اتوبوس فرسوده در ناوگان اتوبوسرانی وجود دارد که سهم این میزان اتوبوس فرسوده از جابه‌جایی‌ها 5/1میلیون است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این مدت تجهیزات معاینه فنی نیز به‌روزرسانی نشده است و هنوز استانداردهای معاینه فنی مربوط به یک دهه گذشته است. هر چند خودروهای فعلی، همین استانداردها را نیز نمی‌توانند پاس کنند.

یکی دیگر از موضوعاتی که پلیس برای مخالفت با طرح «کاهش» بر آن تاکید دارد، آسیب‌های اجتماعی است که ممکن است با اجرایی شدن آن به وجود آید. بسیاری از خودروهای فرسوده به‌صورت شخصی مسافرکشی کرده و منبع درآمد چند ده هزار خانواده هستند. هر چند از نگاه علمی و کارشناسی نباید به دلیل مشکلات چند صد هزار نفر جمعیت، سلامت 9 میلیون شهروند را تحت تاثیر قرار داد؛ اما به اعتقاد پلیس اجرای این طرح، مخالف عدالت اجتماعی است. اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران شورا معتقد است اجرای طرح کاهش تنها بر کاهش آلایندگی و محدوده مرکزی شهر تاثیر می‌گذارد و تاثیر چندانی بر کل شهر تهران ندارد. به گفته وی، در تهران 3 میلیون خودرو، موتورسیکلت و... تردد می‌کنند که از این میان سهم محدوده مرکزی 500 هزار وسیله نقلیه است. دغدغه اصلی پلیس، معاینه فنی است که باید به‌صورت سراسری و بر اساس استانداردهای روز باشد. شاکری معتقد است شورای شهر تهران این روزها بیشتر بر سر بودجه حمل و نقل عمومی متمرکز است و موضوع اجرایی شدن طرح کاهش را کمتر پیگیری می‌کند. اما وحید‌حسینی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای شهر تهران معتقد است طرح کاهش یک طرح سیاست‌گذاری آلودگی هواست و کمک به پالایش ناوگان شهر می‌کند که به‌تدریج خودروهای آلاینده خارج شوند و خودروهای پاک‌تر وارد شهر شوند. مطالعات طرح‌های LEZ در همه دنیا انجام شده و نشان می‌دهد با پالایش ناوگان شهری، کیفیت هوا روز‌به‌روز بهتر می‌شود. او ادامه داد: اگر طرح کاهش در تهران اجرا شده بود با استناد به بانک اطلاعات خودروهای زرد و قرمز در شرایطی که هوا در وضعیت هشدار قرار می‌گیرد امکان مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق برای کاهش آلاینده‌ها و اعمال سیاست‌های درست ترافیکی وجود داشت.

به گزارش دنیای اقتصاد ، حسینی اتخاذ تصمیماتی مثل تعطیلی مدارس یا ممنوعیت فروش طرح ترافیک در تهران و محدود کردن فعالیت کارخانه‌های سیمان و مانند آنها را برنامه‌های مقطعی دانست که آثار آنی و کوتاه مدت بر کیفیت هوای تهران دارند؛ اما مشکل آلودگی هوا را حل نمی‌کنند. او افزود: اگرچه باید در شرایط خاص از همه ابزارها برای بهبود کیفیت هوای تهران استفاده کرد؛ اما آلودگی هوا در تهران رو به افزایش است و تهران در بیشتر روزهای سال هوای سالم ندارد. کنترل و کاهش با اجرای طرح‌های مقطعی و کوتاه مدت ممکن نمی‌شود و در این زمینه باید اجرای سیاست‌ها و برنامه‌هایی را مورد توجه قرار داد که ممکن است دیربازده باشند و نتایج آن چند سال بعد نمایان شود؛ اما نتایج و تاثیر آنها پایدار و طولانی مدت خواهد بود. به نظر می‌رسد با توجه به چالش‌های موجود میان مدیریت شهری و پلیس و عدم پیگیری نهادهای نظارتی مانند شورای شهر تهران درخصوص سرانجام این طرح، طرح کاهش دست کم امسال اجرایی نشود.