چرا دولت به تعطیلی ادارات تن ند‌‌‌اد؟
کار مدارس تهران به قول فوتبالی ها به «هت‌تریک» رسید و سه روز پیاپی به دلیل آلودگی هوای پایتخت تعطیل شدند. اتفاقی که در نوع خود کم نظیر است و خبر از شرایط حاد زیست‌محیطی در پایتخت می دهد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از قانون ، نکته قابل تامل ، حساسیت دولت بر سلامت دانش آموزان و بی توجهی به سلامت سایر اقشار جامعه از جمله دانشجویان، کارمندان و کارگران است که در روزهای بسیار آلوده تهران، مجبورند انواع سموم را استنشاق کرده و اعتراض‌شان راه به جایی نبرد. حتی ساختن برخی لطایف تلگرامی درباره اینکه دانش‌آموزان شش دارند و بقیه آبشش و دود شش نیز تاثیری بر دولت برای توجه سلامت سایر اقشار جامعه نداشته و این مهم علامت سوال‌هایی را پیش روی تصمیمات دولتی درباره آلودگی هوا ایجاد کرده است. تعطیلی، راهی برای کنترل آلودگی این موضوع که دولت برای سه روز پیاپی مدارس تهران را تعطیل می کند اما حتی ساعتی از کار سایر اقشار برای حضور کمتر در برابر آلودگی هوا کم نمی کند، آنجا حائز اهمیت است که در سال های قبل و به خصوص در دولت های نهم و دهم، روزهای بسیار آلوده تهران همراه با تعطیلی دانشگاه‌ها و حتی ادارات می شد و این مسئله توقع برای حساس بودن دولت بر سلامت تمام اقشار جامعه را بیشتر کرده است.
اما با این حال، کمیته مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران بر تصمیم خود مبنی بر تعطیل نشدن فعالیت ادارات و دانشگاه‌ها حتی در شرایطی که شاخص آلودگی هوای تهران روی 150 و 160 پی.پی.ام قراردارد، مصر است تا ابهام ها از چرایی تصمیم این‌گونه دولت بیشتر شود. این در حالی است که تعطیل شدن دانشگاه‌ها و ادارات در کنار مدارس - درصورت بالا بودن میزان آلاینده‌ها - می تواند اثرات مهمی بر کاهش آلودگی هوا و سلامت مردم داشته و از طرفی برخی آثار همچون افزایش «گردشگری» را داشته باشد. چنانچه، در صورتی که دولت اقدام به اعلام تعطیلات دو یا چند روزه تهران با توجه به بغرنج بودن وضعیت هوای شهر می کرد، به طور طبیعی، گروه‌هایی از مردم اقدام به سفر و خروج از تهران می کردند که می توانست در کاهش آلودگی هوا موثر باشد.
از طرفی، ایجاد فرصت سفر حتی برای یک روز، کمک به گردشگری های یک یا چند روزه کرده و حداقل رستوران‌های میان راهی را رونق می بخشید! اما گویا دولت به نوعی ترس در برابر اعلام تعطیلی ادارات و دستگاههای مختلف دارد که حتی تعطیلی چهار روزه مدارس را - با آنکه از ابتدای هفته جاری، پیش بینی هواشناسی گواه از تشدید آلودگی هوا داشت - یک روز به یک روز اعلام کرد. این درحالی بود که اگر از همان ابتدای هفته، اعلام می شد که مدارس چند روز تعطیل است ، قطعا شمار زیادی از خانواده ها با توجه به شرایط جوی سایر شهرهای کشور به سفر می رفتند و این موضوع موهبات خاص خود را داشت. نگرانی از خسارات اقتصادی تعطیلی؟ شاید یکی از توجیهاتی که دستگاههای دولتی در برابر تعطیل نکردن ادارات و دانشگاه‌ها همزمان با تشدید آلودگی هوای تهران مطرح کنند، بحث خسارات اقتصادی ناشی از تعطیلی‌های دولتی باشد. چند سال قبل با مطالعاتی که بر میزان روزهای تعطیل کاری در تقویم ایران انجام شد، اعلام شد که هر روز تعطیلی در ایران زیان اقتصادی‌ای برابر با 800 میلیارد تومان را به دنبال دارد و از این رو هرچه از میزان روزهای تعطیل در تقویم کم شود، بهتر است. این در حالی است که دولت با توجیه جلوگیری از خسارت میلیاردی اقتصادی تن به تعطیلی شهر نمی‌دهد اما از دیگر سو، اثرات زیانبار آلودگی هوا بر سلامت شهروندان صدها میلیارد خسارت بیشتر به دولت تحمیل می کند!
باید توجه داشت که برآوردها از ساعت مفید کاری در ادارات دولتی ایران کمتر از 20 دقیقه در روز است و عملا دستگاههای دولتی در روزهای عادی نیز تعطیل هستند و کار چندانی پیش نمی رود! این درست است که الگوهای اقتصادی می‌گوید تعطیلی های زیاد روزهای کاری به ضرر دولت است اما در شرایطی که در حالت عادی، کار چندانی در دستگاههای دولتی انجام نمی‌شود و در اثر آثار زیان بار آلودگی هوای شهرها، خسارات مالی بسیار به دولت برای جبران هزینه‌های درمانی می‌شود، آیا نباید تن به تصمیم تعطیلی ادارات و دانشگاه‌ها داد؟ دولت در شرایطی اعلام تعطیلی در شهر درشرایط نامطلوب هوا نمی‌کند که در تقویم، روزهای تعطیل رسمی زیادی وجود دارد که به خودی خود، خساراتی را متحمل دولت کرده اما تصمیمی برای آن گرفته نمی شود.
بی حساب و کتاب بودن تعطیلات در ایران زمانی مشخص تر می شود که خود را در مقایسه با سایر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه قرار دهیم و در نظر داشته باشیم که عمده کشورهای جهان بین 9تا11 روز از سال را در تعطیلات به سر می‌برند اما در تقویم رسمی کشور، هر سال 25 روز تعطیل رسمی (شامل 15 روز مناسبت‌های مذهبی و 10 روز مناسبت‌های ملی) وجود دارد و باید به این رقم حدود 52 روز جمعه را نیز اضافه کنید. با این حال، در شرایطی که نفس کشیدن در تهران سخت تر از قبل شده و طبق گفته های «حسین طلا» نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی روزانه حداقل هشت نفر به طور مستقیم بر اثر آلودگی هوا می میرند، دولت اعتقادی به تعطیلی ادارات ندارد. هوای تهران هر روز بدتر از قبل! آخرین گزارش ها از وضعیت آلودگی هوای تهران حکایت از آن دارد که پایداری جوی و عدم وزش باد و نباریدن باران، انباشت بیشتر آلاینده‌ها در روزهای آینده را به دنبال دارد. با این حال، هیچ تصمیم جدی‌ای برای توجه اورژانسی به سلامت شهروندان با تعطیلی ادارات و خانه نشین کردن کارمندان وجود ندارد تا همچنان بر میزان خسارات ناشی از آلودگی هوای تهران اضافه شود. خساراتی که به گفته «یوسف رشیدی» مدیرکل سابق کنترل کیفیت هوای تهران و بر اساس مستندات بانک جهانی روزانه حدود 22 میلیون دلار بر آورد شده است. برآورد بانک جهانی بر اساس مطالعه آمار و اطلاعات چند شهر آلوده ایران بوده و متاسفانه هیچ مرجعی در ایران نتوانسته در این زمینه تحقیقی انجام دهد و به نظر می‌رسد این میزان خسارت حداقل برآورد خسارات آلودگی هوا باشد.
در سال 76 پروژه ای با همکاری صندوق تسهیلات محیط زیست بانک جهانی انجام شد که آمار مرگ و میر آلودگی هوا در تهران را سالانه چهار هزار نفر برآورد کرده بود. این کارشناس مسائل آلودگی هوا مرجع استاندارد آلودگی هوا را دو نمونه دانست و تاکید کرد: استاندارد روزانه، استاندارد ذرات معلق را 150 میکروگرم بر مترمکعب اندازه‌گیری می کند و استاندارد سالانه که متوسط سالانه مقدار مشخص آلودگی را تعیین می‌کند، استاندارد ذرات معلق در هوا را 50 میکروگرم بر مترمکعب استاندارد می‌نامد. با این حال استاندارد سالانه آلاینده ذرات معلق در سال گذشته بالاتر از متوسط استاندارد سالانه است و این یعنی اینکه در طول سال تماما روزهای ناسالم داشته ایم. در چنین شرایطی به نظر می رسد دولت باید تصمیمات شجاعانه تر در مورد توجه به سلامت شهروندان در برابر آلودگی شدید هوا اتخاذ کرده تا بیش از این ، سلامت شهروندان با تهدید مواجه نشود.
