تذکر مسعود نیلی برای دوران پساتحریم

مسعود نیلی در میزگردی که در ماهنامه آینده‌نگر منتشر شده با ترسیم فضای اقتصاد و انباشت انبارها از کالا گفت: نسبت موجودی انبار به تولید در بهار سال 94 به قدری افزایش یافته که در پنج سال گذشته بی‌سابقه بوده است. این موضوع حتی در مورد تولیدکنندگان مواد غذایی که در بورس هستند هم صادق است. به گفته نیلی در بخش تقاضای خارجی نیز با کاهش صادرات غیرنفتی ناشی از کاهش قیمت نفت و شرایط منطقه به‌خصوص در عراق، مواجه شده‌ایم. این مسائل تنگنای مالی را در کشور رقم زده است و این تنگنای مالی تقاضا برای پول را در شبکه بانکی افزایش داده و همین موضوع مانع کاهش نرخ سود بانکی شده است. به همین دلیل از یک طرف هزینه تامین مالی برای بنگاه‌های اقتصادی بالاست و از طرفی خانوارها هم برای خرید کالاهای بادوام به‌سختی به تسهیلات بانکی حتی با نرخ سود بالا دسترسی دارند. در چنین شرایطی دولت دست به کار تدوین بسته‌ای زد که باانتقادات بسیاری مواجه شد. نیلی با گلایه از این انتقادات و به خصوص برخورد رسانه ملی با این موضوع گفت: به لحاظ سیاسی فشار زیادی به دولت وارد می‌کنند. هر اصلاحی که در پیش گرفته می‌شود بلافاصله موضع‌گیری می‌شود و فضای رسانه‌ای به دولت فشار وارد می‌کند. حتی تلویزیون هم در این مسیر حرکت می‌کند که کار برای دولت دشوار می‌شود. به عنوان مثال در تلویزیون مطرح کردند که مگر سال گذشته نگفتید که از رکود خارج شدیم پس چطور امسال دوباره بسته خروج از رکود ارائه کرده‌اید. پاسخ دادم مثل این می‌ماند که کسی پارسال سرما خورده باشد و دوباره امسال سرما بخورد. اما فضا به گونه‌ای است که هر نوع فعالیت و اصلاحی در اقتصاد با هجمه‌های بزرگ مواجه می‌شود. به هر حال می‌دانیم که نمی‌توان بدون عوارض کاری را انجام داد. هر اصلاحی در اقتصاد با عوارضی همراه است اما خیلی سریع این عوارض در جامعه بزرگ می‌شود که امکان ادامه فعالیت را می‌گیرد. وی به مساله فشارها در مورد حذف یارانه‌ها هم اشاره کرد و گفت: یارانه تعدادی در حدود دو میلیون نفر قطع شد، بلافاصله گفتند که یارانه افراد مستضعف قطع شده است. این در شرایطی است که هنوز تحریم‌ها لغو نشده است. فکر می‌کنم بعد از لغو تحریم‌ها در این فضا انتظارات مردم را بالا ببرند و بگویند چرا مشکلات با رفع تحریم حل نشده است. متاسفانه با این فرآیند عملا با دستان خودمان، بحران‌هایی برای کشور درست می‌کنیم که خطرناک است. در این شرایط چگونه انتظار داریم سرمایه‌گذار چه داخلی و چه خارجی قدم به میدان بگذارد؟ واقعیت این است که برای بعد از برداشته شدن تحریم‌ها باید اجماع داخلی داشته باشیم تا بتوان با کمک همه سیاست‌های اصلاحی را پیش برد. در شرایط فعلی اجرای بسته خروج از رکود برای تحریک تقاضا لازم است. این موضوع جایگزین اصلاح قیمت انرژی و قطع یارانه ثروتمندان نیست. این طرح جایگزین پرداخت بدهی‌های دولت یا جایگزین مساله ارز در کشور نیست. طرح فعلی یک مُسکن است و درمان محسوب نمی‌شود. پاسخ دیگر نیلی در این میزگرد به مساله فروش خودروهای مانده در انبار خودروسازان و فروش آن به مردم بوده است. نیلی در پاسخ گفت: گفته می‌شود چند ده هزار خودرو موجودی انبار خودروسازان است اما این مساله چندان قطعی نیست. برخی حتی اعلام کرده بودند که 120 هزار خودرو در انبارها مانده است اما اگر مساحت این خودروها محاسبه شود مشخص است که فضای بسیار زیادی برای نگهداری این خودروها نیاز است. در جلسه‌ای که دست‌اندرکاران صنعت و خودرو نیز در آن حضور داشتند اعلام شد که چهار هزار خودرو موجودی انبار خودروسازان است. گلایه نیلی از برخوردها با بسته خروج از رکود دامن خودروسازان را هم گرفت و وی گفت: در شرایط رکود تولیدکننده باید امتیاز بدهد اما تولیدکننده‌های ما معمولا در شرایط رکود هم به دنبال امتیازگیری هستند. اگر چند ماه قبل این سیاست تسهیلاتی برای تحریک تقاضا اعلام و فاصله تا اجرا طولانی می‌شد، احتمالا تولیدکننده‌ها به دنبال امتیاز بیشتری بودند. اینکه در شرایط فعلی حاضر شده‌اند در قیمت کالا و خودرو تخفیف بدهند تا آن را بفروشند، نکته مثبتی محسوب می‌شود.