هوش عاطفی دقیقا چیست؟

مفهوم هوش عاطفی احساسی و علائم بالا بودن آن

به گزارش اقتصاد آنلاین،جالب اینجاست که با اینکه این مفهوم پرکاربرد به طور عینی و عملی بیشترین کاربردش در زمینه مدیریت می باشد، اما بسیاری از مدیران هم حتی به درستی نمی دانند، هوش عاطفی چیست. از این رو در این مطلب قصد داریم به تفصیل به معرفی مفهوم پرکاربرد هوش عاطفی یا هوش هیجانی بپردازیم.

تعریف هوش عاطفی

در حقیقت یکی از مهم ترین توانایی های هر انسانی برای رسیدن به رشد و موفقیت در زندگی همین هوش عاطفی است. زیرا افرادی که هوش عاطفی بالایی دارند همواره می توانند در ارتباط با سایر انسان ها بسیار موفق عمل کنند و همین رابطه اجتماعی خوب موجب می شود در همه عرصه های زندگی خود از جمله جنبه کسب و کار بتوانند بسیار موفق بوده و به سوی اهداف از پیش تعیین شده حرکت نمایند. به طور دقیق تر هوش عاطفی یا هوش هیجانی، توانایی درک و همراهی با عواطف خود و دیگران است که در نهایت به توانایی فرد در کنترل و مدیریت بر هیجانات و اضطراب ها در اثر تنش های وارده می انجامد.

برای هوش هیجانی تعارف بسیار متنوع و متعددی ارائه شده و همین تعریفی که ذکر کردیم به صورت یکتا برای آن به کار نمی رود. به عنوان مثال تعریف دیگری برای هوش هیجانی ارائه شده که در آن هوش هیجانی عبارت است از توانایی نظارت و پایش احساسات و هیجانات خود و دیگران و همچنین تفکیک و تشخیص آن‌ ها و استفاده از این اطلاعات به‌ عنوان راهنمای تفکر و شکل دهی رفتار در برابر دیگران. بر این اساس می توان گفت مجموعه توانایی هایی را هوش هیجانی یا هوش عاطفی می گویند که به فرد کمک می کند، هیجانات را درون خود و دیگران تشخیص داده و تنظیم نماید و همچنین رفتار متقابل با هیجانات درون خود و دیگران را نیز تنظیم نماید. این موجب می شود رفتارهای وی کاملا آگاهانه، معقول و هوشمندانه به نظر بیاید و توانایی وی در استفاده درست از هیجانات خود به شدت بالا رود.

انواع هوش عاطفی

هوش عاطفی به دو دسته کلی تقسیم بندی می شود که عبارتند از هوش عاطفی درونی و هوش عاطفی اجتماعی که در ادامه به معرفی هر یک از انواع هوش عاطفی خواهیم پرداخت:

– هوش هیجانی درونی یا فردی: در حقیقت این نوع از هوش هیجانی ناظر بر قابلیت درک فرد نسبت به عواطف درونی خود است که در نهایت به مدیریت احساسات شخصی خواهد انجامید. در حقیقت فردی که این نوع از هوش عاطفی را به حد بالایی دارد، با اعتماد به نفس زیاد می تواند بر احساسات شخصی خود کنترل بسیار بالایی داشته باشد و در برابر تنش های وارده بتواند خود را به خوبی مدیریت و کنترل نماید.

– هوش هیجانی اجتماعی: این نوع هوش عاطفی توانایی درک عواطف اشخاص دیگر در مراودات اجتماعی را شامل می شود. در حقیقت افرادی که معمولا توسط دیگران به عنوان گوش شنوا انتخاب می شوند، هوش عاطفی بالایی دارند. این افراد می توانند به علت توانایی بالا در درک عواطف دیگران، تاثیر زیادی روی آن ها داشته باشند و در نهایت هم بر اساس درک حال طرف مقابل رفتار خود را به وی تنظیم می کنند که موجب می شود روابطی مستحکم تر داشته باشند. (هوش عاطفی چیست)

چگونه هوش عاطفی خود را بالا ببریم؟

بدون شک برای بالا بردن هوش عاطفی، اول از همه باید احساسات خود را به خوبی بشناسید تا بتوانید بر آن ها مدیریت کنید. اگر احساسات خود را به خوبی نشناسید احساسات دیگران را هم نمی توانید درک کنید. از این رو بهتر است چند روز هر احساسی که به شما دست می دهد را در لیستی یادداشت کنید. حال به بررسی آن ها بپردازید و انگیزه های عاطفی موجود در پس کلیه رفتارها و کردار خود را به خوبی بشناسید. کم کم خواهید دید این کار موجب می شود درک بسیار بهتری از خود و عواطفتان داشته باشید و همین شناخت به مرور در شناخت عواطف دیگران در روابط اجتماعی نیز به شما بسیار کمک خواهد کرد و در نهایت خواهید توانست روابط اجتماعی مستحکم تری را شکل دهید. این موضوع در روابط کاری به ویژه می تواند برای شما بسیار کارساز باشد. (هوش عاطفی چیست)

از دیگر اموری که در بالا بردن هوش عاطفی کمک شایانی می کند، سعی در کنترل احساسات منفی مانند استرس و افسردگی است. توانایی درک عواطف درونی موجب می شود در صورتی که فرد در برابر یک تنش بیرونی قرار گیرد به خوبی روی خود تسلط داشته باشد. برای این منظور بهتر است یک لیست از احساسات منفی خود را تهیه نموده و برای کنترل هر یک، راهی را پیش بینی نمایید. در صورت وقوع هر یک از این احساسات منفی به لیست خود مراجعه کرده و راهکار پیش بینی شده را برای کنترل آن به کار ببرید.

اینکه بتوانید به حرف دیگران به خوبی گوش دهید یک تمرین عالی برای بالا بردن هوش هیجانی اجتماعی در شما خواهد بود. در حقیقت هوش عاطفی اجتماعی در رابطه با سایر انسان ها می باشد و وقتی شما بتوانید مهارت گوش دادن را در خود تقویت کنید، یعنی هوش عاطفی قوی تری پیدا کرده اید. در این صورت دیگران وقتی مساله ای دارند شما را گوش شنوای خود خواهند دید و به شما مراجعه خواهند نمود. وقتی افراد ببینند در هنگام مشکل، شما گوش شنوای آن ها برای بازگو کردن احساساتشان هستید اعتماد بیشتری به شما خواهند کرد و روابطی مستحکم تر با شما خواهند داشت. این کار موجب می شود تاثیر گذاری و نفوذ شما روی این افراد به شدت بالا رود. این توانایی ها می تواند در مراودات کاری به ویژه ملاقات های فروش بسیار به کار بیاید و شما را در این زمینه از افراد عادی متمایز سازد. (هوش عاطفی چیست)

بالا بردن توانایی همدلی با دیگران نیز از روش های تقویت هوش عاطفی در انسان است. مولفه همدلی یکی از اصلی ترین مولفه های هوش عاطفی می باشد. در حقیقت وقتی همدلی صورت می گیرد که فرد به درستی احساسات دیگران را درک می کند و در تصمیم گیری و رفتار متقابل طوری عمل می کند که بر اساس در نظر گرفتن احساسات طرف مقابل تنظیم می شود. لحن کلام، زبان بدن، حالت چهره و سایر ابزارهای ارتباطی ازجمله سیگنال‌ ها و نشانه هایی است که شخص می ‌تواند از اطرافیان خود دریافت کند و رفتار و تصمیمات خود را بر این اساس شکل دهد. از این رو توانایی خواندن زبان بدن دیگران نیز بسیار حیاتی و موثر است. اگر به درستی بتوانید زبان بدن طرف مقابل خود را بفهمید می توانید رفتار متقابل خود را طوری تنظیم کنید که برای وی هیجان منفی ایجاد نشود و بتواند بر وی نهایت تاثیر گذاری و نفوذ را داشته باشد. داشتن نفوذ کلام در کلیه ملاقات ها و مراودات روزانه می تواند تاثیر گذار باشد و در موفقیت نقش اساسی داشته باشد. این موضوع در ملاقات های کاری به ویژه در زمینه فروش و بازاریابی بیشترین تاثیر را از خود نشان می دهد. این مولفه همچنین با احساس مسئولیت در افراد رابطه دارد و هرچه انسان نسبت به درک درست ‌تری از عواطف و احساسات نزدیکان خود دست یابد، در قبال این اشخاص مسئولیت ‌پذیر تر خواهد بود و سعی خواهد کرد در مقابل آن ‌ها واکنش مناسب‌ تری داشته باشد. هر چه انسان توانایی همدلی یا به عبارتی هوشیاری اجتماعی بیشتری داشته باشد، در روابط انسانی و مدیریت روابط عاطفی خود در زندگی و محل کار از ابتکار عمل بیشتری برخوردار خواهد بود. نبود توانایی همدلی نیز می‌ تواند به عواقب ناگواری در افراد منجر شود.

از مهم ترین عوامل موثر بر هوش عاطفی، توانایی ایجاد رابطه و هدایت روابط به سمت‌ مطلوب است به‌ طوری ‌که می ‌توان تاثیر مستقیم آن را در بسیاری از فعالیت ‌های اجتماعی دید. به‌ عنوان مثال شخصی می ‌خواهد، پروژه‌ ای جدید در یک سازمان پیاده کند و زمینه ‌ساز تحولی بزرگ در آن مجموعه خواهد بود ولی با مخالفت مدیران ارشد رو به ‌رو می ‌شود، زیرا مدیران از لحاظ ذهنی آمادگی پذیرش ایده‌ های نوین و ایجاد تحول در سازمان را ندارند. در این شرایط شخص می‌ تواند به کمک توانایی اجتماعی خود به گفت ‌و گو و تعامل با افراد بپردازد و با استفاده از توجیهات منطقی و احساسی نظرات افراد را با خود همسو سازد. توانایی برقراری ارتباط موثر با دیگران از مهم ترین مهارت های اجتماعی است که در کلیه مراحل زندگی به ویژه روابط کاری بشدت به کار می آید. از این نظر باید در نظر داشت که توانایی متقاعد سازی از طریق جذب کردن دیگران یکی از ویژگی های افرادی است که هوش عاطفی بالایی دارند.