گواهی انحصار وراثت چیست و چگونه صادر می‌گردد؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فرارو، رسیدگی به این امر از سوی مرجع قانونی و با رعایت تشریفات مقرر در قانون را انحصار وراثت و رای صادر شده را گواهی انحصار وراثت می‌نامند.

مرجع صالح جهت صدور گواهی انحصار وراثت
مرجع صالح برای قبول درخواست گواهی انحصار وراثت شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی می‌باشد.
ورثه یا اشخاص ذی نفع درخواست خود را به صورت کتبی در فرم مخصوصی که در شورای حل اختلاف موجود است و در آن نام و مشخصات درخواست کننده، متوفی، ورثه و اقامتگاه آن‌ها و نسبت بین متوفی و وراث نوشته می‌شود تنظیم نموده و به شورای حل اختلاف تقدیم می‌کنند تا در شورا مورد بررسی قرار گیرد.

مدارک لازم جهت صدور گواهی انحصار وراثت

۱- اصل گواهی فوت و کپی برابر اصل شده آن
لازم به ذکر است که پس از فوت متوفی موضوع و تاریخ فوت در سیستم الکترونیکی و یکپارچه اداره ثبت احوال کشور ثبت و پس از ابطال شناسنامه متوفی گواهی فوت او صادر و به ورثه تحویل داده می‎شود.

۲- اصل شناسنامه و کارت ملی همه وراث متوفی همراه کپی برابر با اصل آن
در صورتی که در زمان فوت نطفه‌ای منعقد شده باشد جنین نیز جزء وراث قرار می‌گیرد و می‌بایست در دادخواست مربوط قید شود.

۳- استشهادیه محضری
به این منظور اسامی کلیه وراث باید در فرم مخصوصی که توسط دادگستری در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد نوشته شود و توسط دو نفر از اشخاصی که وراث و متوفی را می‌شناسند، در یکی از دفاتر اسناد رسمی امضا شده و امضای ایشان نیز توسط دفتر اسناد رسمی گواهی شود.

در واقع در این مرحله فرمی که از شورای حل اختلاف گرفته‌اید را به همراه گواهی فوت متوفی و همچنین اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی تمام وارثان باید به دفتر اسناد رسمی ببرید. در حقیقت این مرحله برای این است که دفتردار شهادت نامه‌ای را تنظیم کند و شاهدان با دادن امضا و گواهی وراث متوفی را به طور رسمی در همان فرم مخصوص تأیید کنند. 

۴- وراث باید لیست کلیه اموال و دارایی‌های منقول و غیرمنقول متوفی را به اداره دارایی حوزه محل سکونت متوفی ارائه کرده و رسید آن را دریافت کنند و همراه با تقاضای گواهی انحصار وراثت به مرجع صالح تقدیم کنند. در این مرحله صرفاً مشخصات متوفی و اموال و دارایی‌های وی در فرم مخصوصی به اداره دارایی اعلام می‌شود و نیازی به پرداخت مالیات نیست.

۵- تنظیم دادخواست به خواسته صدور گواهی انحصار وراثت بر روی فرم چاپی دادخواست
مرجع قضایی پس از ملاحظه اسناد و مدارک که ارائه داده‌اید با هزینه شما در یک روزنامه کثیرالانتشار تقاضای شما را آگهی می‌کند تا اگر شخص متوفی وارث دیگری داشته باشد با ملاحظه این آگهی به دادگاه مراجعه کند. پس از گذشت یک ماه از تاریخ نشر آگهی در صورتی که کسی به آن اعتراض نکند بدون تشکیل جلسه رسیدگی و دعوت از وراث گواهی انحصار وراثت صادر خواهد شد.

چه کسانی می‌توانند درخواست گواهی انحصار وراثت بدهند؟
هرکدام از ورثه یا هر ذی نفع دیگر می‌تواند درخواست صدور گواهی انحصار وراثت کند فرض کنید شخصی از متوفی بابت چکی طلبکار بوده و به عمد وراث اقدام جهت اخذ گواهی انحصار وراثت نمی‌کنند از طرفی برای اقامه دعوی برای طلب بایستی انحصار وراثت به دادگاه علاوه بر مستندات طلب ارائه کرد در این راستا طلبکار می‌تواند از شورای حل اختلاف با ارائه مستندات تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت نماید.

اعتراض به گواهی انحصار وراثت
اگر فردی به گواهی صادرشده درباره انحصار وراثت اعتراضی داشت می‌تواند اعتراض خود را اعلام کند به طور مثال یکی از ورثه ممکن است اعتراض داشته باشد که نامش در گواهی قید نشده است همچنین ممکن است موصی‌له (فردی که وصیت به نفع او انجام شده است) یکی از اعتراض کنندگان به گواهی انحصار ورثه باشد.

اشخاصی که می‌توانند به گواهی انحصار ورثه اعتراض کنند عبارت‌اند از:

۱- دادستان
درصورتی که در بین وراث شخص محجوری باشد (صغیر، مجنون و سفیه) و برای وی قیم مشخص نشده باشد دادستان می‌تواند به درخواست گواهی انحصار وراث اعتراض نماید.

۲- اشخاص ذینفع

اهمیت دریافت گواهی انحصار وراثت
علاوه بر اینکه وراث با حصر وراثت به طور قانونی تعیین و مشخص می‌شوند در مواردی و برای انجام برخی کار‌های قانونی در مورد اموال متوفی در دفاتر اسناد رسمی ارائه گواهی انحصار وراثت الزامی می‌باشد. 

همان طور که گفتیم گواهی انحصار وراثت برای این صادر می‌شود که ورثه متوفی و میزان سهم الارث آن‌ها تعیین گردد کسانی که از متوفی ارث می‌برند به سه طبقه به شرح ذیل تقسیم می‌شوند:

وراث طبقه اول که عبارتند از: پدر، مادر، فرزندان و فرزندان آن‌ها

وراث طبقه دوم که عبارتند از: اجداد، برادر، خواهر و فرزندان آن‌ها

وراث طبقه سوم که عبارتند از: عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آن‌ها

اگر در هر طبقه‌ای حتی یک نفر از ورثه در حال حیات باشد سبب می‌شود هیچ ارثی به دیگر طبقات تعلق نگیرد.

توجه به این نکته ضروری است که زن و شوهر در طبقات سه گانه مذکور قرار نمی‌گیرند بلکه به صورت مجزا سهم الارث آن‌ها تعیین می‌گردد.