چرا فرزندم همیشه نگران است؟ / روش آرام کردن کودکان مضطرب
طبیعی است که کودکان گاهی مضطرب و نگران باشند. مخصوصا کودکانی که برای اولین بار به مهدکودک یا مدرسه می‌روند، ممکن است به دلیل اینکه وارد یک جمع و محیط جدید می‌شوند، مضطرب و گوشه‌گیر باشند.
راه رهایی کودک از افکار ترسناک و نگران کننده
به گزارش اقتصاد آنلاین، زمانی اضطراب مشکل‌ساز خواهد شد که کودک به صورت مداوم افکار منفی و نگران‌کننده داشته باشد و این افکار، بر روح و روان و امور درسی‌اش تاثیر منفی بگذارد. در این مقاله درباره علائم کودک مضطرب و تاثیری که اضطراب شدید بر روی او می‌گذارد، انواع اختلالات اضطراب در کودکان و درمان آنها توضیح خواهیم داد.
اضطراب نرمال در کودکان به چه صورت است؟
کودک زمانی که وارد محیط‌های جدید می‌شود یا با افراد جدید ملاقات می‌کند، گوشه‌گیر و مضطرب می‌شود، اما می‌تواند بعد از مدتی آرامش خود را به دست بیاورد و با افراد معاشرت کند.
در کسب اولین تجربه‌های زندگی‌اش مضطرب می‌شود. به عنوان مثال اگر قرار باشد برای اولین بار، مطلبی را در کلاس با صدای بلند بخواند، ممکن است مضطرب شود.
نشانه‌های اضطراب در کودکان
تغییرات خلق و خو (بی‌قراری، پرخاشگری و عصبی بودن کودک)
احساس ترس
انجام دادن رفتاری که نشان‌دهنده عصبی و مضطرب بودن اوست، مثل بازی کردن با موها یا ناخن جویدن
اصرار به همراه داشتن یکی از والدین در مکان جدید مثل مدرسه
امتناع از مدرسه رفتن
کاهش یا افزایش اشتها
مشکلات گوارشی مثل درد معده یا داشتن حالت تهوع
شب ادراری
بی‌خوابی یا دیدن کابوس‌های مکرر شبانه
گریه کردن حتی برای مسائل کوچک و جزئی
داشتن افکار منفی و بدبین بودن نسبت به هر موضوعی
نگران بودن برای انجام دادن درست کارها
اضطراب در کودکان تا حدی طبیعی است، اما اگر اضطراب او بالا رفتن سنش کاهش پیدا نکند و باعث بروز مشکلاتی در زمینه ارتباطات با هم‌سالان یا امور درسی شود، می‌توانید برای درمان و حل مشکلات ناشی از اضطراب، از روانشناسان کودک و نوجوان رادیو عشق راهنمایی بگیرید.
انواع اضطراب در کودکان
اختلالات اضطرابی که در ادامه مقاله به آنها اشاره می‌کنیم، در کودکان رایج هستند.
فوبیا
فوبیا، ترس غیرمنطقی از یک شئ یا اتفاق خاص است. برخی از کودکان فوبیاهایی مثل، ترس از تاریکی، ترس از تنها ماندن در خانه، ترس از سگ و گربه و یا ترس از آمپول را دارند.
اختلال اضطراب اجتماعی
اختلال اضطراب اجتماعی یعنی کودک از اینکه در اجتماع قرار بگیرد می‌ترسد و اغلب گوشه‌گیر و خجالتی است. این کودکان، نمی‌توانند با دیگران ارتباط بگیرند، حتی از صحبت کردن و دوست شدن با هم‌سالان‌شان نیز می‌ترسند و از در معرض دید قرار گرفتن، گریزان هستند. کودکانی که اختلال اضطراب اجتماعی دارند، در مدرسه هم دچار مشکل می‌شوند، چون اغلب در کلاس درس از بلند خواندن متن یا مشارکت در گفتگوهای کلاسی گریزان هستند.
اختلال اضطراب عمومی
کودکانی که اختلال اضطراب عمومی دارند، بیش از حد درباره موضوعات مختلف نگران هستند و این نگرانی، بیشتر از چهار ماه به صورت متوالی وجود دارد.
اختلال استرس پس از سانحه
اگر برای کودک اتفاق تلخی افتاده باشد، مثلا والدینش طلاق گرفته یا فوت کرده باشند، یا کودک شاهد تصادف شدیدی بوده باشد، موجب ایجاد اختلال استرس پس از سانحه در او می‌شود.
اختلال شخصیت وسواس فکری-عملی
برخی از کودکان، مبتلا به این اختلال هستند. این کودکان، وسواس‌های فکری در مورد مرتب یا منظم، یا تمیز بودن دارند که باعث رفتارهای اجباری و آسیب‌زننده، مثل شستشوی مکرر و طولانی مدت دست‌ها می‌شود. این اختلال نیز، باعث اضطراب می‌شود.
اضطراب جدایی
معمولا کودکان تا دو سالگی، در هنگام جدا شدن یا دور شدن از والدین یا یکی از والدین خود، بسیار ناراحت و مضطرب می‌شوند، اما اضطراب جدایی زمانی تشخیص داده می‌شود که کودک اگرچه بزرگ شده است، اما همچنان نسبت به والدینش وابستگی دارد و همیشه در هنگام دور شدن از آنها، دچار اضطراب و آشفتگی شدید می‌شود.
دلایل اضطراب کودکان
برخی از اتفاقات و شرایط هستند، که اضطراب کودک را افزایش می‌دهند. دانستن آنها، به شما کمک می‌کند که دلیل و ریشه اضطراب فرزندتان را بیابید و راه حل درستی را برای حل این موضوع، انتخاب کنید. در ادامه به این دلایل می‌پردازیم.
تغییرات در خانواده
تغییرات بزرگ و اساسی مثل: طلاق، فوت، ازدواج مجدد والدین، تولد خواهر یا برادر جدید یا جابه‌جایی خانواده به شهر یا کشور دیگر، می‌تواند کودک را مضطرب و آشفته کند. کودک در سن کم هنوز قادر نیست شرایط را به درستی بسنجد و درک کند، به همین دلیل با این تغییرات، احساس ناامنی، ترس، رهاشدگی و یا حسادت می‌کند که همه این موارد، باعث تحریک‌پذیری و اضطراب او می‌شوند.
مشکلات خانواده
اگر خانواده درگیر مشکلات مالی، اقتصادی یا دیگر مشکلات باشند و در حضور کودک، بیش از حد درباره این مسائل صحبت کنند و نگرانی و آشفتگی‌شان را نشان دهند، کودک متوجه می‌شود که پدر و مادرش در شرایط سختی قرار دارند و باید به آنها کمک کند، اما به دلیل اینکه نمی‌داند چطور باید به این اوضاع سخت پایان دهد، دچار اضطراب و پریشانی می‌شود.
برنامه‌های شلوغ و فشرده کودک
اگر والدین بیش از حد به کودک فشار بیاورند و او را در کلاس‌های مختلف همزمان ثبت نام کنند، کودک به دلیل برنامه شلوغ و فشرده زندگی‌اش، و اینکه مجبور است همزمان چیزهای مختلفی یاد بگیرد، دچار اضطراب می‌شود.
فشار درسی
برخی از کودکان در انجام تکالیف مدرسه، دچار مشکل می‌شوند. اگر والدین به او کمک نکنند یا این موضوع را به کمک معلم یا معلم خصوصی حل نکنند، کودک زمانی که ببیند از پس مشکلات درس‌هایش برنمی‌آید و از دیگر هم‌سالانش عقب می‌افتد، دچار اضطراب می‌شود.
محبوبیت
برخی از کودکان دوست دارند در کلاس یا مدرسه‌شان، محبوب‌ترین شخص باشند. اگر احساس کنند که محبوب نیستند یا طرد شدند، دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند. این کودکان گمان می‌کنند که ارزش واقعی آنها، در تایید شدن توسط دیگران و محبوب بودن در مدرسه نهفته است.
مورد آزار و اذیت قرار رفتن در مدرسه
اگر کودک در مدرسه توسط کودکان قلدر، مورد آزار و اذیت قرار بگیرد، باعث اضطراب و آشفتگی او می‌شود. گاهی کودکان به اولیا یا معلمان خود نمی‌گویند که مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند، چون می‌ترسند ضعیف به نظر برسند یا کودک قلدر، به دلیل لجبازی، آزار و اذیتش را بیشتر کند.
مشاهده تصاویر وحشتناک در اخبار
دیدن تصاویر وحشتناک از خشونت، بیماری، جنگ یا هرگونه درگیری در اخبار، بر روی کودکان تاثیر منفی می‌گذارد و باعث اضطراب او می‌شود.
فیلم یا کتاب ترسناک
دقت کنید که برای کودکان‌تان چه قصه‌هایی می‌خوانید. قصه‌ها نباید شامل محتویات وحشتناک باشند یا کتاب نباید عکس‌های خوفناک داشته باشد. همچنین اگر فیلم یا کارتونی برای کودک‌تان می‌گذارید، به محتویات و تصاویر آن دقت کنید. دیدن تصاویر یا شنیدن صداهای وحشتناک، موجب اضطراب کودک می‌شوند.
اگر فرزندتان موارد فوق را تجربه کرده و دچار اضطراب شده است، می‌توانید برای حل این مشکل و کاهش اضطراب او، از روانشناسان کودک و نوجوان رادیو عشق کمک بگیرید.
به کودک مضطرب، چگونه می‌توانید کمک کنید؟
فضای خانه را طبق روحیات او تغییر دهید
کودک مضطرب و آشفته، باید در خانه‌ای آرام زندگی کند. در حضور کودک با همسرتان بحث و دعوا نکنید، درباره مسائل و مشکلات‌تان صحبت نکنید و مراقب باشید که فرزندتان در تلویزیون، چه تصاویری را می‌بیند و چه می‌شنود. اتاقش را مرتب کنید و رنگ آن را رنگ آرامش‌بخشی مثل بنفش کم‌رنگ، انتخاب کنید. در کل فضای خانه باید آرام باشد و هیچ چیزی برای تقویت اضطراب کودک در آن نباشد.
از کمک حرفهای استفاده کنید
اگر به تازگی به شهر یا کشور دیگر مهاجرت کردید، به تازگی مدرسه فرزندتان را تغییر دادید یا اتفاق تلخی در خانواده‌تان افتاده که ممکن است کودک‌تان را مضطرب کند و بر سلامت روحی و روانی‌اش تاثیر منفی بگذارد، بهتر است برای پیشگیری و درمان اضطراب فرزندتان، از کمک حرفهای بهره‌مند شوید. توصیه می‌کنیم از روانشناسان کودک و نوجوان رادیو عشق راهنمایی بگیرید.
مراقب سلامت روانی خودتان باشید
پدر و مادر، اولین الگوی کودکان هستند. کودکان از حرف‌ها و رفتارهای پدر و مادر الگوبرداری می‌کنند و در زندگی خود به کار می‌گیرند. بنابراین برای اینکه اضطراب و استرس خودتان را به کودک منتقل نکنید، باید مراقب سلامت روان خود باشید.
همانطور که اشاره کردیم، کودکان از پدر و مادرشان الگوبرداری می‌کنند. در صورتی که خودتان یا همسرتان از استرس و اضطراب شدید رنج می‌برید، برای اینکه این موضوع روی سلامت روانی فرزندتان تاثیر منفی نگذارد، می‌توانید برای انجام اقدامات درمانی، از روانشناسان بالینی رادیو عشق کمک بگیرید.
روانشناس کودک و نوجوان، چگونه اضطراب کودک را درمان می‌کند؟
روش‌های مختلفی برای درمان اضطراب کودک وجود دارد که بستگی به سن، دلیل و میزان اضطراب کودک دارد. در ادامه روش‌های درمانی که مورد استفاده قرار می‌گیرند را توضیح خواهیم داد:
رفتار درمانی شناختی (CBT)
در روش رفتار درمانی شناختی، درمانگر به کودک کمک می‌کند که طرز تفکر اشتباهی که باعث بروز اضطراب و نگرانی در او می‌شوند را شناسایی، و توسط راهکارها و روش‌هایی آنها را اصلاح کند. با اصلاح و تغییر الگوهای فکری اشتباه، اضطراب کاهش می‌یابد و درمان می‌شود.
دارو درمانی
در موارد شدیدتر، با تجویز روان پزشک، ممکن است در کنار مشاوره از داروهایی برای کاهش اضطراب کودک استفاده شود.
سخن پایانی
اضطراب کودک تا حدی طبیعی است. زمانی که کودک در محیط جدید و ناآشنا قرار می‌گیرد یا با افراد غریبه مواجه می‌شود، طبیعی است که کمی مضطرب شود، اما باید به مرور زمان با عادت کردن به آن محیط و ارتباط برقرار کردن با افراد، کودک بتواند عملکرد لازم در آن محیط را داشته باشد. در صورتی که کودک مدام مضطرب باشد و جنبه‌های مختلف زندگی و ارتباطات اجتماعی‌اش با چالش روبه‌رو شود، باید اضطرابش درمان شود. اضطراب در کودکان، علائمی مثل: داشتن افکار منفی و نگرانی‌های بی‌مورد، تغییر در اشتها، اصرار بر اینکه والدین یا یکی از آنها در موقعیت‌های ناآشنا همراه کودک باشند و امتناع از رفتن به مدرسه.
دلایلی که منجر به اضطراب کودک می‌شوند، عبارت‌اند از: تغییرات در خانواده، دیدن تصاویر یا شنیدن صداهای وحستناک در تلویزیون، فشار درسی، برنامه شلوغ و فشرده کودک و مشکلات خانواده. اضطراب کودکان انواع مختلفی دارد: اضطراب جدایی، اختلال اضطراب اجتماعی، فوبیاها و اختلال شخصیت وسواس فکری-عملی. برای اینکه اضطراب کودک کاهش پیدا کند، باید والدین شرایط و محیط خانه را طوری تنظیم کنند که آرام‌بخش باشد و اضطراب کودک را کم کند. همچنین لازم است از کمک حرفهای استفاده کنید و مراقب سلامت روانی خودتان نیز باشید، چون روحیات و رفتارهای شما بر کودک تاثیر می‌گذارد و کودک از رفتارها و حرفهای شما، الگوبرداری می‌کند. روانشناسان، اضطراب کودکان را از طریق مشاوره، رفتار درمانی شناختی و گاهی توسط دارو درمانی نیز درمان می‌کنند. اگر کودکان از اضطراب و افکار منفی رنج می‌برد و امور درسی و ارتباط با دوستانش با مشکل روبه‌رو شده، می‌توانید از روانشناسان کودک و نوجوان رادیو عشق کمک بگیرید.